You are currently browsing the category archive for the ‘Εθνικη Αντισταση’ category.
ΕΝΑΣ ΦΙΛΟΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ
Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης έρευνάς μου στην Αθήνα είχα την τύχη να γνωρίσω πολλούς σημαντικούς ανθρώπους. Άνθρωποι που μου άνοιξαν τα σπίτια τους, μοιράστηκαν μαζί μου τις αναμνήσεις τους και με βοήθησαν να κατανοήσω την περίοδο της Κατοχής και των Δεκεμβριανών. Όλους αυτούς τους ανθρώπους τους αναζήτησα και τους βρήκα. Μόνο ένας με έψαξε όταν έμαθε ότι κάποιος τριγυρίζει στην Καισαριανή και ρωτά για την Κατοχή. Αυτός ήταν ο Θόδωρος Κουλίτσος – Νικολαΐδης. Κάναμε την πρώτη μας συνέντευξη στις 8 Μαΐου 2003, στο σπίτι του πίσω από το ξενοδοχείο Χίλτον. Μετά αρχίσαμε τους καφέδες και τα τσίπουρα, στα αγαπημένα του «Ξύλινα», ένα καφέ-ταβέρνα στο τέλος της Καισαριανής. Βρισκόμασταν τακτικά μέχρι το 2010, που έφυγε από τη ζωή.
Ο μπάρμπα – Θόδωρος, όπως ήθελε να τον αποκαλώ, γεννήθηκε το 1919 στη Σμύρνη. Τον Σεπτέμβριο του 1922, κατά τη διάρκεια της φωτιάς που κατέστρεψε τη Σμύρνη, ο μόλις τριών ετών Θόδωρος βρέθηκε μόνος του στην προκυμαία της πόλης. Ο Ισπανός (Βάσκος) πατέρας του είχε εξαφανιστεί. Δεν τον ξαναείδε ποτέ. Η Ελληνίδα μάνα του ήταν στο Αγγλικό νοσοκομείο, ετοιμόγεννη. Ένας Έλληνας στρατιώτης πήρε τον μικρό Θόδωρο, μαζί με άλλα τέσσερα παιδιά, που είχαν χάσει τους δικούς τους μέσα στο χάος της καταστροφής, τα έβαλε σ’ ένα πλοίο και τα έφερε στον Πειραιά. Ένας καφετζής του έδωσε στέγη στο καφενείο του στα Πατήσια. Εκεί τον βρήκε μετά από δύο χρόνια η μητέρα του, η οποία ήρθε πρόσφυγας στην Αθήνα αφότου γέννησε την κόρη της. Η οικογένεια έζησε για δύο περίπου χρόνια σ’ ένα τσαντίρι στην Καισαριανή, μετά σε μια παράγκα και τελικά πήρε ένα διαμέρισμα σε προσφυγική πολυκατοικία το 1940.
Το 1935 ο 16χρονος τότε Θόδωρος οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ, την νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος. Δεν κατάφερε να τελειώσει το Γυμνάσιο. Το 1936 αποβλήθηκε από όλα τα σχολεία της χώρας επειδή η Ασφάλεια τον συνέλαβε την ώρα που μοίραζε προκηρύξεις του ΚΚΕ. Στα χρόνια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά και σε καθεστώς βαθιάς παρανομίας, εντάχθηκε στην ομάδα κομμουνιστών του Γιάννη Χατζηπαναγιώτου. Τότε ήταν που γνώρισε αυτόν που «κράταγε» την ομάδα. Ήταν ο Θανάσης Κλάρας, μετέπειτα Άρης Βελουχιώτης. Ο 20χρονος Θόδωρος φιλοξένησε αρκετές φορές τον Θανάση Κλάρα στο σπίτι του, στην οδό Ταντάλου 19 (σημερινή Τζων Κέννεντυ) στην Καισαριανή. Στις 15 Μαΐου 1941, μόλις δύο εβδομάδες μετά την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα, ο Θόδωρος ήταν ένας από τους 13 που συγκεντρώθηκαν σε μια πευκόφυτη έκταση της Καισαριανής, όπου άκουσαν για πρώτη φορά τον Κλάρα να μιλά για την ανάγκη δημιουργίας αντάρτικου στρατού.
Στα χρόνια της Κατοχής ο Θόδωρος εντάχθηκε στο ΕΑΜ αμέσως μετά την ίδρυσή του. Πέρασε στον ΕΛΑΣ όταν αυτός δημιουργήθηκε στην Αθήνα και ήταν ο άνθρωπος που αναλάμβανε ειδικές αποστολές, όπως την κλοπή εκρηκτικών από τα νταμάρια των Ιταλών στην Καμάριζα, κοντά στο Λαύριο ή τη μεταφορά όπλων από την Πάρνηθα στην Καισαριανή. Σύντομα του ανατέθηκε το πόστο του λοχαγού στον ΕΛΑΣ της Καισαριανής.
Στις 21 Απριλίου 1944, μεγάλες δυνάμεις Ταγμάτων και Σωμάτων Ασφαλείας και Γερμανών, επιτέθηκαν κατά της Καισαριανής. Η ομάδα του Θόδωρου εγκλωβίστηκε πίσω από το σχολείο του Βενιζέλου, που βρίσκεται στην κεντρική λεωφόρο. Αφού κάλυψε όλους του τους συναγωνιστές, οι οποίοι διέφυγαν προς τον χώρο που είναι σήμερα η Πανεπιστημιούπολη, έμεινε μόνος καλυμμένος πίσω από μια μάντρα. Αρχικά δέχτηκε μια σφαίρα στο αριστερό χέρι. Ο πόνος τον έκανε να γείρει στα αριστερά. Πλέον ήταν ορατός. Δέχτηκε μια δεύτερη σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού από άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας που είχαν κυκλώσει την ομάδα του από την πλευρά του βουνού. Ο Θόδωρος έπεσε αιμόφυρτος στην άσφαλτο, χωρίς όμως να χάσει τις αισθήσεις του. Μετά από λίγο είδε έναν Γερμανό αξιωματικό να στέκεται από πάνω του οπλίζοντας το περίστροφό του. Ήταν η χαριστική βολή, η οποία διαπέρασε τη σιαγόνα και σφηνώθηκε πίσω από το αυτί του. Για εκείνη την κρίσιμη στιγμή, ο μπάρμπα – Θόδωρος μου είπε:
«Είχα πλήρη συνείδηση τι μου είχε συμβεί. Ότι με τα τραύματα αυτά δεν γλυτώνω. Το αίμα πάφλαζε από το κεφάλι, από το στόμα. Λέω σε λίγο θα φύγει το αίμα και θα πεθάνω από ασφυξία. Σκέφτηκα ότι ένας χριστιανός ο οποίος σκέφτεται τον παράδεισο, την κόλαση, ίσως τώρα να έβλεπε κάποια οράματα σε αυτή τη θέση. Εγώ δεν βλέπω τίποτα γιατί είμαι ενσυνείδητα αθεϊστής».
Γερμανοί και Τάγματα Ασφαλείας άφησαν τον Θόδωρο «νεκρό» στον δρόμο για να τον μαζέψουν οι υπάλληλοι του δήμου και να τον μεταφέρουν στο νεκροταφείο, όπως γινόταν σε όλες τις μάχες. Όμως οι τρεις σφαίρες, οι δύο στο κεφάλι, δεν στάθηκαν αρκετές για να σκοτώσουν τον Θόδωρο. Μετά από πολλές ακόμη περιπέτειες, κατάφερε να επιζήσει, έχοντας μέχρι τα 91 του χρόνια συντροφιά τη σφαίρα πίσω από το δεξί αυτί.
Είμαι τυχερός που γνώρισα τον Θόδωρο Κουλίτσο – Νικολαΐδη, έναν φίλο διαφορετικό.
Στην φωτογραφία ο Θόδωρος Κουλίτσος – Νικολαΐδης. Ήταν κεντρικός ομιλητής στις 27 Σεπτεμβρίου 1944 στην κεντρική πλατεία της Καισαριανής, στον εορτασμό των τρίχρονων από την ίδρυση του ΕΑΜ. Στη φωτογραφία στεφανώνει, ως ΚΚΕ, την Ελλάδα, που την συμβολίζει η κοπέλα φορώντας ένα γαλανόλευκο φόρεμα.
Η αναρτηση αυτη ειναι αφιερωμενη στο σημερινο Γερμανικο Κρατος που πριν απο 2 μερες μαζι με τα υπολοιπα Ευρωπαικα κρατη και την Ελλαδα μαζι ΑΡΝΗΘΗΚΕ να ψηφισει στα Ηνωμενα Εθνη ψηφισμα καταδικης του Ναζισμου
Το Γερμανικο κρατος (οχι οι Γερμανοι πολιτες που εκατομμυρια απο αυτους διωχθηκαν απο τον Ναζισμο)εχει φερει ΔΥΟ φορες την Ευρωπη στην καταστροφη.Και τωρα με τις οικονομικες ιμπεριαλιστικες πολιτικες του εχει καταφερει για αλλη μια φορα να μας φερει σε αδιεξοδο.Και σε συνεργασια με τις ΗΠΑ που και αυτες αρνουνται εδω και χρονια να καταδικασουν τον φασισμο στα ψηφισματα του ΟΗΕ, απειλουν να συρουν τον πλανητη στον τριτο ( και τελευταιο ) παγκοσμιο πυρηνικο πολεμο.
Κανένας από τους υπευθύνους των εγκλημάτων αυτών δεν λογοδότησε στη δικαιοσύνη. Παρά το γεγονός ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έχει αναγνωρίσει δημόσια τη ναζιστική αγριότητα κατά των Καλαβρύτων, ακόμα δεν έχει καταβληθεί καμιά αποζημίωση. Τον Απρίλιο του 2000, ο τότε Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Γιοχάννες Ράου, επισκέφτηκε τα Καλάβρυτα όπου εξέφρασε συναισθήματα ντροπής και βαθιάς θλίψης για την τραγωδία. Εντούτοις όμως, δεν ανέλαβε την ευθύνη εξ ονόματος του γερμανικού κράτους και δεν αναφέρθηκε στο ζήτημα των αποζημιώσεων
Το ολοκαυτωμα
Δευτέρα, 13 Δεκέμβρη του 1943. Η καμπάνα της Μητρόπολης Καλαβρύτων άρχισε να χτυπά από τα ξημερώματα. Σε λίγο ήρθε η διαταγή να συγκεντρωθούν όλοι οι κάτοικοι της πόλης στο Δημοτικό Σχολείο, έχοντας μαζί τους μια κουβέρτα και τρόφιμα για μια μέρα. Πάνω από 1.750 άνθρωποι, 350 οικογένειες. Νέοι, γέροι, γυναίκες και παιδιά συγκεντρώθηκαν, ανήσυχοι, στο Σχολείο. Οι Γερμανοί και οι γερμανοντυμένοι συνεργάτες τους, «Ελληνες» των Ταγμάτων Ασφαλείας, προσπάθησαν να καθησυχάσουν τον κόσμο. Ό,τι είχαν να κάνουν στα Καλάβρυτα, το είχαν κάνει τις προηγούμενες μέρες. Είχαν πάρει στα χέρια τους κατάλογους με τα ονόματα των ανταρτών και των οικογενειών τους, είχαν κάψει και γκρεμίσει τα σπίτια τους, μια και δεν τους βρήκαν εκεί. Το ξενοδοχείο «Χελμός», που το είχαν χρησιμοποιήσει σαν νοσοκομείο οι αντάρτες, καταστράφηκε ολοσχερώς με πυρκαγιά.
Ο Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Χρ. Παπανδρέου, ο Αρχιμανδρίτης Δωρόθεος, ο γυμνασιάρχης Αντώνης Οικονόμου, ο καθηγητής γυμνασίου Α. Δημόπουλος, ο επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων Θεόδωρος Παπαβασιλείου, ο οποίος γνώριζε γερμανικά, ο διευθυντής του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας Μήτσος Σαμψαρέλος, και τόσοι άλλοι επιφανείς πολίτες, είχαν συνεργαστεί μαζί τους σε ότι τους ζήτησαν. Το μόνο που έμενε ήταν μια ομιλία σε όλους τους άνδρες, ξεχωριστά, από τους Γερμανούς ώστε να παραμείνουν φιλήσυχοι, νομοταγείς και να μην βοηθούν τους αντάρτες.
Το χρονικό
Γύρω στις 9 το πρωί χώρισαν τα γυναικόπαιδα από τους άνδρες πάνω των 14 και έως 65 ετών. Κλείδωσαν τα γυναικόπαιδα, μερικούς ανάπηρους και λίγους υπερήλικες άνδρες[1] στο διώροφο Δημοτικό Σχολείο, εκεί που σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, και οδήγησαν τον υπόλοιπο ανδρικό πληθυσμό λίγο έξω από την πόλη, σε έναν μικρό λόφο, στο χωράφι του δάσκαλου Καπή. Τους έβαλαν στη μέση και έστησαν γύρω – γύρω πολυβόλα. Την ίδια ώρα άλλα τμήματα Γερμανών στρατιωτών και ταγματασφαλιτών άρχισαν να λεηλατούν και να καταστρέφουν την πόλη. Το μεσημέρι, στις 2:34 (το ιστορικό ρολόι της εκκλησίας της πόλης μένει σταματημένο μέχρι σήμερα), μια φωτοβολίδα που έπεσε από την πόλη έδωσε το σύνθημα. Η διαταγή δίνεται από τον επικεφαλής του αποσπάσματος Γερμανό λοχία Τένερ και οι τριανταπέντε Γερμανοί στρατιώτες που χειρίζονταν τα πολυβόλα άρχισαν να ξερνούν το θάνατο. Οι άτυχοι άντρες πέφτουν νεκροί ο ένας μετά τον άλλο. Εκατοντάδες νεκρά κορμιά σχηματίζουν έναν μεγάλο σωρό. Οι φονιάδες τελειώνουν το έργο τους με χαριστικές βολές σε ότι κινείται, ότι βογγάει ακόμα, στο ματωμένο κουβάρι. Πάνω από 650 οι νεκροί. Ορφάνεψε η πόλη. Κατάφεραν να σωθούν μόνο 13 άτομα που σκεπάστηκαν από τους νεκρούς συμπολίτες τους και θεωρήθηκαν νεκροί από τους ναζί. Σώθηκαν επίσης όσοι άκουσαν το κάλεσμα του ΕΛΑΣ και έφυγαν από τα Καλάβρυτα όταν έφτασαν οι Γερμανοί καθώς και όσοι κατάφεραν να δραπετεύσουν κατά την περίοδο της παραμονής των Γερμανών στη πόλη τις προηγούμενες μέρες.
«Μέσα από τις φλόγες και τους καπνούς φτάσαμε σπίτι. Όλα στάχτη. Η αδελφή μας η Δήμητρα έτρεξε στην Εκτέλεση. Βρήκε σκοτωμένους τον πατέρα μας και τον αδελφό μας. Νύχτωνε όμως και γύρισε. Το βράδυ μείναμε δίπλα από το καμένο γυμνάσιο, σε μια αποθήκη. Την άλλη μέρα ανέβηκε η μάνα μας στην Εκτέλεση. Από κοντά και μείς. Δεν φεύγαμε από τη μάνα. Τι να δούμε; Εικόνες φρίκης. Ο αδελφός μας είχε δεχτεί χαριστική βολή.
Του πατέρα μας του είχε φύγει το μισό κεφάλι, τα μυαλά του είχαν πέσει κάτω στο χώμα. Τότε η μητέρα μας πήρε μια πετσέτα που είχε μαζί του ο πατέρας μας, την ξετύλιξε και του ’δεσε το κεφάλι μ’ αυτήν. Σκηνές απερίγραπτες εκτυλισσόταν εκεί πάνω. Υστερα άρχισε το δύσκολο έργο της μεταφοράς των νεκρών, με τις κουβέρτες, στο νεκροταφείο. Οι γυναίκες αλληλοβοηθούνταν. Δεν είχαν άλλη επιλογή. Ησαν μόνες. Επρεπε μετά να τους θάψουν. Με τι; Δεν υπήρχε ούτε ξυνάρι, ούτε σκεπάρνι, ούτε φτυάρι. Μόνο με τα χέρια μας και αραιά και που κανένα σιδηρικό. Σε ρηχούς τάφους τους θάβαμε και τους σκεπάζαμε περισσότερο με πέτρες, αν βρίσκαμε. Και πήγαιναν τα σκυλιά τη νύχτα και τους ξέθαβαν. Αυτό το έργο κράτησε μέρες.
Από εκεί και ύστερα άρχισε ο Γολγοθάς μας. Δεν είχαμε τίποτα. Ούτε κεραμίδι να βάλουμε από κάτω το κεφάλι μας. Απελπισία και απόγνωση. ‘‘Ελάτε εδώ παιδιά μου, μας λέει μια μέρα η μητέρα μας. Εκείνοι σκοτωθήκανε, πεθάνανε, εμείς πρέπει να ζήσουμε. Θα πάρουμε το ραβδί στο χέρι και θα κάνουμε ότι μπορούμε’’. Ετσι έγινε. Ηρθαν από τα χωριά και μας φέρανε τρόφιμα και ρούχα. Μετά αρχίσανε και οι διανομές με βοήθεια από άλλα μέρη και ζήσαμε σιγά-σιγά…»[2]
Χαροκαμένες μάνες και κόρες, χήρες και αδελφές έμειναν να κλάψουν και να θάψουν τους νεκρούς τους και αγωνίστηκαν να μαζέψουν όσο κουράγιο τους απόμενε να συνεχίσουν να ζουν για να κρατήσουν τα Καλάβρυτα ζωντανά.
«Οι Ούννοι κολυμπάν στο αίμα»
Στις 24 Δεκέμβρη του 1943, σε μία έκτακτη έκδοσή του, ο «Ριζοσπάστης», κάτω από τον τίτλο: «Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» και υπέρτιτλο – ΟΙ ΟΥΝΝΟΙ ΚΟΛΥΜΠΑΝ ΣΤΟ ΑΙΜΑ», έγραφε:
«Στα Καλάβρυτα ξετυλίχτηκε μια φρικαλέα πράξη απ’ την πιο φοβερή τραγωδία που έζησε η Ελλάδα και ολόκληρη η Ευρώπη. Ορδές των Ούννων έκαναν επιδρομή και μπήκαν στα Καλάβρυτα που ο πληθυσμός είχε αδειάσει και αποσύρθηκε ολόκληρος στα βουνά. Οι άνανδροι Ούννοι, βαρβαρότεροι και απ’ τις άγριες φυλές της ζούγκλας, κάλεσαν τον πληθυσμό να ξαναγυρίσει στα Καλάβρυτα με την υπόσχεση ότι δεν είχε να πειραχτεί κανένας. Ο πληθυσμός ξαναγύρισε και τότε οι Ούννοι, οι προστάτες των Ράλληδων Ντερτιλήδων, ρίχτηκαν στην εξόντωση των αθώων και ανυπεράσπιστων ανθρώπων. Εκλεισαν όλα τα γυναικόπαιδα σε ένα σχολείο και έβαλαν φωτιά. Τυλιγμένες απ’ τις φλόγες οι γυναίκες πάλεβαν να σπάσουν τις πόρτες, ενώ έριχναν τα παιδιά όξω απ’ τα παράθυρα για να σωθούν. Εσπασαν τις πόρτες και μισοκαμένος και ξετρελαμένος αυτός ο κόσμος ρίχτηκε στους δρόμους οπότε αντιμετώπισε άλλο φρικτό θέαμα. Οι Ούννοι είχαν συγκεντρώσει σε μια διπλανή πλαγιά τον άρρενα πληθυσμό από δεκάξι χρονών και πάνου και τον θέριζαν με πολυβόλα. Σκότωσαν πάνου από οχτακόσιους ανθρώπους και κάμποσες γυναίκες που με θρήνους και οδυρμούς έτρεξαν να περιμαζέψουν τα πτώματα που είταν βουτηγμένα σε βούρκο αίματος. Οι Ούννοι απόκλεισαν τα Καλάβρυτα και απαγόρεψαν και στον Ερυθρό Σταυρό να επικοινωνήσει και να στείλει οποιαδήποτε βοήθεια στα τραγικά θύματα.
ΡΗΜΑΞΑΝ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑ
Οι Ούννοι, αυτές οι ύαινες που γρυλίζουν για πολιτισμό και για θρησκεία, έκαναν επιδρομή και στο ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Λαύρας. Λεηλάτησαν αυτό το εθνικό μνημείο και σκότωσαν όλους τους καλόγερους γκρεμίζοντάς τους στους βράχους…».
Η «Επιχείρηση Καλάβρυτα» – (Unternehmen Kalawrita)
Πριν το εγκλημα που έκαναν οι φασίστες στα Καλάβρυτα, είχαν προηγηθεί σημαντικά γεγονότα. Στις 8 Σεπτέμβρη του 1943 η ιταλική κυβέρνηση παρέδωσε άνευ όρων τις στρατιωτικές της δυνάμεις στους συμμάχους. Η ιταλική συνθηκολόγηση υποχρέωσε τη Γερμανία να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο των κατεχόμενων χωρών όπου μέχρι εκείνη τη στιγμή βρίσκονταν και ιταλικά στρατεύματα. Αυτό ακριβώς έγινε και στην Ελλάδα. Ειδικά για την Ελλάδα, πέρα από την αντικατάσταση των ιταλικών δυνάμεων κατοχής με γερμανικές, οι Ναζί πήραν επιπλέον μέτρα, τα οποία οφείλονταν στους φόβους τους ότι μετά τη συμμαχική απόβαση στην Ιταλία θα ακολουθούσε απόβαση και στην Ελλάδα κατά μήκος των ακτών προς το Ιόνιο, συμπεριλαμβανομένης και της Πελοποννήσου.
Οι Βρετανοί ξεκινούν αμέσως επιχειρήσεις, ελπίζοντας και σε βοήθεια από τους Ιταλούς, για να καταλάβουν τα Δωδεκάνησα. Στις 15 Σεπτέμβρη καταλαμβάνουν την Κω και στις 17 τη Λέρο. Ακολούθησαν σφοδρές μάχες με τους Γερμανούς να περνούν σε επίθεση. Στις 3 Οκτώβρη του 1943 οι Γερμανοί παίρνουν την Κω και στις 16 Νοέμβρη ανακαταλαμβάνουν τη Λέρο. Μέχρι τις 20 Νοέμβρη ελέγχουν όλο το Αιγαίο.
Οι Γερμανοί πλέον περιμένουν απόβαση των Συμμάχων στη Πελοπόννησο. Μια διαταγή του Χίτλερ – που διαβίβασε, στις 6 Οκτώβρη του 1943, ο στρατάρχης Κάιτελ προς τον στρατάρχη Μαξιμίλιαν φον Βάικς, στρατιωτικό διοικητή της Νοτιανατολικής Ευρώπης – αναφέρει χωρίς περιστροφές πως σε περίπτωση απόβασης συμμαχικών δυνάμεων στην Ελλάδα τα γερμανικά στρατεύματα θα πρέπει να καταστρέψουν τα πάντα, νότια της γραμμής Κερκύρας – Μετσόβου – Ολύμπου.
Στόχος η Εθνική Αντίσταση – Νίκη του ΕΛΑΣ
Πριν όμως φτάσουν σ’ αυτό το σημείο, οι ναζί όφειλαν να ξεμπερδεύουν με την Εθνική Αντίσταση, χτυπώντας αλύπητα όχι μόνο τους αντάρτες, αλλά και όσους τους υπέθαλπαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δηλαδή τα χωριά, τις πόλεις και τις κωμοπόλεις, όπου υπήρχαν πολιτικές οργανώσεις Εθνικής Αντίστασης κι όπου συχνά οι αντάρτικες δυνάμεις έβρισκαν καταφύγιο, τροφή και κάθε είδους υποστήριξη.
Μια έκθεση της 117ης γερμανικής Μεραρχίας Κυνηγών (Καταδρομών), (με πολλα εγκληματα πολεμου σε διαφορες χωρες Γερμανία (Μάιος 1941) Σερβία και Κροατία (Μάιος 1941 – Απρίλιος 1943) Ελλάδα (Μάιος 1943 – Σεπτέμβριος 1944) Βαλκάνια και Αυστρία (Σεπτέμβριος 1944 – Μάιος 1945) γραμμένη στα τέλη Νοέμβρη του 1943 αναφέρεται στην κατάσταση που ήδη έχει διαμορφωθεί στην Πελοπόννησο, σημειώνοντας ανάμεσα σε άλλα:
«Ολόκληρη η Πελοπόννησος πρέπει να θεωρείται σήμερα συμμορίτικη περιοχή. Οι διαρκείς επιθέσεις δείχνουν ότι κι εκεί όπου υπάρχουν συγκεντρωμένα γερμανικά στρατεύματα, δεν μπορεί να γίνεται λόγος για ειρηνοποίηση της χώρας. Η ορεινή ενδοχώρα είναι υπό την πλήρη κυριαρχία των συμμοριών. Εκεί αυτές αποτελούν κράτος εν κράτει κι ασκούν απεριόριστα την κομμουνιστική κυβερνητική εξουσία τους…». Ακριβώς στο πλαίσιο αυτών των στρατιωτικών υπολογισμών σχεδιάζεται και η «επιχείρηση Καλάβρυτα», η οποία θεωρείται αναγκαία για τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής που υπολόγιζαν πως στην ευρύτερη περιοχή Καλαβρύτων βρίσκονταν περί τις 5.000 αντάρτες, η ισχυρότερη δηλαδή αντάρτικη δύναμη σ’ ολόκληρη την Πελοπόννησο.
Στις 15 Οκτώβρη ένας λόχος μιας μεραρχίας Ορεινών Καταδρομών με 105 άνδρες αναλαμβάνει αναγνωριστική επιχείρηση στην περιοχή. Το πρωί της 16ης κινητοποιείται ο ΕΛΑΣ των χωριών και συγκεντρώνονται διάφορες ομάδες του Β΄ Τάγματος Αιγιαλείας – Καλαβρύτων του ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί είχαν παγιδευτεί. Οι δυνάμεις των ανταρτών τους κύκλωσαν στα υψώματα ανάμεσα στους Ρωγούς και την Κερπινή. Η μάχη κράτησε ως αργά το απόγευμα. Ο ΕΛΑΣ έπιασε 66 αιχμαλώτους τους οποίους οδήγησε στα Καλάβρυτα , 10 Γερμανοί διέφυγαν και οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν.
Ανέκδοτη φωτογραφία με την ηγεσία του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ (Αχαΐας) | Το 2ο Τάγμα του Συντάγματος αυτού έδωσε τη νικηφόρα μάχη της Κερπινής, που προκάλεσε την οργή των Γερμανών και — σε επέκταση — τα τρομερά αντίποινά τους
Ερείπια, από τα κατεστραμμένα Καλάβρυτα.
|
Ο απαγχονισμένος Καλαβρυτινός πατριώτης Ντίνος Παυλόπουλος θρηνείται από τους συγγενείς του
|
Εκστρατεία «αντιποίνων»
Η διαταγή για την «επιχείρηση Καλάβρυτα» («Unternehmen Kalawrita») δόθηκε από τον Χίτλερ και τον στρατάρχη Κάιτελ στις 29/10/1943.
Η εκτέλεση της επιχείρησης ανατέθηκε στον διοικητή της 117ης Μεραρχίας,
Βελγικης καταγωγης εγκληματια πολεμου αντιστράτηγο Καρλ φον Λε Σουίρ. (Karl Hans Maximilian von Le Suire)
Ο Λε Σουίρ γεννήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 1898 στο Ουντερβέσσεν της Βαυαρίας από οικογένεια Καλβινιστών – Ουγενότων από τη Γαλλία . Παππούς του ήταν ο Γκέοργκ Βίλχελμ φον Λε Σουίρ (γνωστός στην Ελλάδα ως «Λεσσουίρος») που είχε έλθει στην Ελλάδα ως συνταγματάρχης του στρατού που συνόδευε τον Όθωνα το 1833, όταν ο τελευταίος ήλθε να αναλάβει τη θέση του Βασιλέα και που διωξαμε το 1863.Απο το πλουσιο σπιτι του τον παπου του ξεκινησε η περιφρονηση για τους φτωχους Ελληνες που ηρθε να βασιλευσει ο ανηλικος τοποτηρητης των ξενων επικυριαρχων , ζωα θα μας ελεγαν οι προγονοι του ζωα μας θεωρουσε και ο Ναζι.Ο Λε Σουίρ κατατάχθηκε στο παραστρατιωτικό και αντικομμουνιστικό Ελεύθερο Σώμα Επ. Προσκλήθηκε να ενταχθεί τιμητικά στο 41ο Σύνταγμα Οπλιτών και το 1925 προήχθη σε Υπολοχαγό. Παρακολούθησε μαθήματα στις στρατιωτικές ακαδημίες Βερολίνου και Μονάχου σε θέματα επιτελικής διοικήσεως. Μετά την άνοδο του Ναζιστικού καθεστώτος προήχθη αμέσως σε Λοχαγό και το 1935 σε Ταγματάρχη. Ανέλαβε τη διοίκηση του 11ου Λόχου του 61ου Συντάγματος Πεζικού που εκπαιδεύονταν σε καταδρομικές επιχειρήσεις και που αργότερα οι στρατιώτες αυτοί πλαισίωσαν την 117 Μεραρχία Ορεινών Καταδρομών. Το 1938 συναντήθηκε με τον Στρατηγό Γκουντέριαν και εκπαιδεύτηκε σε θέματα αγώνα αρμάτων μάχης (τεθωρακισμένα) και στον κεραυνοβόλο πόλεμο. Το 1938 μετατέθηκε στο Γενικό Επιτελείο και το επόμενο έτος προήχθη σε Συνταγματάρχη.
Ο Λε Σουιρ αφού συγκέντρωσε τις στρατιωτικές δυνάμεις που του ήταν απαραίτητες, στις 25/11/1943, εξέδωσε την υπ’ αριθ. 1296 διαταγή προς τις μονάδες που θα έπαιρναν μέρος στην επιχείρηση.
Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 4 Δεκέμβρη 1943. Οι δυνάμεις των Γερμανών που πήραν μέρος ξεκίνησαν από την Πάτρα, το Αίγιο, την Τρίπολη, τον Πύργο Ηλείας και από την περιοχή της Κορινθίας.
Στο διάβα τους τα ναζιστικά στρατεύματα σκορπούσαν το θάνατο. Καίγανε και δολοφονούσαν, αφήνοντας πίσω τους την καταστροφή και την ερήμωση σε κάθε χωριό της περιοχής των Καλαβρύτων από το οποίο έτυχε να περάσουν. Ο αριθμός των θυμάτων τους ξεπερνά τα 1.100 άτομα. Στο χωριό Αιγείρα εκτέλεσαν 5 πατριώτες, στην Ανω Ζαχλωρού 12, στα Κλειτωριά και Χανιού 19, στο Σκεπαστό 16, στη Βρώσταινα 7, στα Ζαχλωρίτικα 14, στην Κερπινή 45, στους Ρωγούς 63, στη Ροδοδάφνη 3, στην Ακράτα 14, στην Κροκόβη 4, στη Μαμουσιά 5, Βλασία 9, Βραχνί 8, Πλανητέρου 6, Ακράτα 14 κλπ. Στις 8 Δεκεμβρίου του 1943 γερμανικές δυνάμεις έφτασαν στην ιστορική μονή του Μεγάλου Σπηλαίου. Εκεί συνέλαβαν όλους του μοναχούς και μερικούς λαϊκούς, συνολικά 19 άτομα, κι αφού τους μετέφεραν σε μικρή απόσταση από τη μονή, τους δολοφόνησαν πετώντας τους σε γκρεμό. Μετά από λίγες ημέρες επέστρεψαν στη μονή και την καταλήστευσαν ενώ έβαλαν φωτιά στο ιερό και στον ξενώνα.
Την Πέμπτη 9 Δεκέμβρη του 1943 τα γερμανικά στρατεύματα, πλαισιωμένα από γερμανοντυμένους Ελληνες των Ταγμάτων Ασφαλείας, μπήκαν πάνοπλα στα Καλάβρυτα.
«Είστε όλοι παρτιζάνοι!»
Οι κάτοικοι δημιουργούν βιαστικά μια επιτροπή επισήμων για την υποδοχή τους. Ο επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων Θ. Παπαβασιλείου, που ήξερε γερμανικά, τους δήλωσε πως ο λαός των Καλαβρύτων ήταν φιλήσυχος, φιλειρηνικός και νομοταγής, αλλά και «ευτυχής», που δεχόταν ξανά στην πόλη του το γερμανικό στρατό.
Ο Γερμανός διοικητής θέλησε να καθησυχάσει τους φοβισμένους κατοίκους: «Οι κάτοικοι – είπε – δεν πρέπει να φοβούνται. Να ησυχάστε πρώτα εσείς και να βοηθήσετε κι εμάς να ησυχάσουμε. Να παραδώσετε, αν έχετε, όπλα και πολεμικό υλικό. Εμείς καταδιώκουμε μόνο αντάρτες. Εσείς, εφόσον είσθε φιλήσυχοι και φιλόνομοι, δεν πρέπει να φοβάσθε. Επειδή βγαίνουν περίπολα δεν πρέπει να κυκλοφορείτε πέραν της 16.00 ώρας. Από την πόλη επίσης δε θα βγείτε, διότι, όποιος επιχειρήσει κάτι τέτοιο, θα θεωρηθεί ως αντάρτης και αμέσως θα θανατώνεται. Να μας υποδείξετε, πού κρύβονται οι αντάρτες να τους τιμωρήσουμε. Εμείς αθώους δεν τους πειράζουμε καθόλου». Ζήτησε ακόμη έναν κατάλογο με τα ονόματα των οικογενειών που είχαν μέλη τους αντάρτες. Οι Καλαβρυτινοί που θέλησαν να φανούν συνεργάσιμοι, με την ελπίδα πως θα γλίτωναν την πόλη τους, παρέδωσαν τον κατάλογο που τους ζήτησε. Πρώτο – πρώτο φιγουράριζε το όνομα της οικογένειας του Χρ. Παπανδρέου, που είχε δυο γιους στην Αντίσταση, τον έναν αντάρτη του ΕΛΑΣ και τον άλλο στο Περιφερειακό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ. «Υπάρχουν κι άλλοι παρτιζάνοι», ήταν η απάντηση του διοικητή, που ο κατάλογος του φάνηκε μικρός. «Είσαστε όλοι παρτιζάνοι!».
Στη συνέχεια οι Γερμανοί πήγαν στο ξενοδοχείο «Χελμός», το οποίο οι αντάρτες είχαν χρησιμοποιήσει ως νοσοκομείο της Αντίστασης και το έκαψαν. Μετά κατάστρεψαν τα σπίτια των οικογενειών που είχαν μέλη τους στην Αντίσταση. Οι κάτοικοι έμειναν με την εντύπωση ότι οι Γερμανοί θα έμεναν ικανοποιημένοι τιμωρώντας μόνο τις οικογένειες όσων είχαν μέλη επίσημα αναμεμειγμένα στην Αντίσταση. Η υπόλοιπη πόλη δεν έπρεπε να ανησυχεί για τίποτα πια.
Ο Ράλλης «ανησυχεί»…
Οι Καλαβρυτινοί ησύχασαν, ο Ιωάννης Ράλλης όμως, ο συνεργάτης και πρωθυπουργός της δωσίλογης κυβέρνησης των Γερμανών, ξέρει και στέλνει επιστολή στις 10 Δεκέμβρη 1943:
«Προς τον Στρατηγόν Σπάιντελ Στρ. Διοικητήν Ελλάδος
Στρατηγέ
Περιήλθον εις εμέ χθες πληροφορίαι περί ομαδικών εκτελέσεων διαταχθεισών υπό της Γερμανικής Διοικήσεως Πελοποννήσου εν Καλαβρύτοις, λόγω αντιποίνων δια τον φόνον γερμανών στρατιωτικών. Επίσης πληροφορούμαι ότι επίκειται η πυρπόλυσις του Αιγίου έχοντος ήδη κυκλωθεί υπό του Γερμανικού Στρατού.
Αι φήμαι αυταί, άς εισέτι δεν κατώρθωσα να εξακριβώσω, με αναγκάζουν να στραφώ προς υμάς και να σας γνωρίσω, ότι δεν είναι δυνατόν να θανατώνεται ο άμαχος πληθυσμός της ελληνικής υπαίθρου χωρίς ουδεμία να γίνεται διάκρισις μεταξύ αθώων και ενόχων…
Εκτός πάντων αυτών, η υπό μορφήν αντιποίνων καταστροφή της χώρας μας και η εκτέλεσις συμπατριωτών μας αδιακρίτως ενοχής ή αθωότητος, ηλικίας ή φύλου, αναρχικών ή μη, δεν επιτρέπει εις την Κυβέρνησίν μου να φέρη εις αίσιον πέρας το έργον ό έχη αναλάβη, την αυτοτελή και αυτοδύναμον δηλαδή αντίδρασιν κατά των αναρχικών…
Εν ονόματι της νομιμοφροσύνης, δικαιούμαι να απαιτήσω όπως δώσητε τας αναγκαίας διαταγάς δια να σταματήση η εφαρμογή αντιποίνων γενικώτερον, αλλά και ειδικώτερον δια την περίπτωσιν της υπό αμέσου καταστροφής απειλουμένης πόλεως του Αιγίου.
Ι.Δ.ΡΑΛΛΗΣ»
(Τα έντονα γράμματα της παραγράφου είναι δική μας επιλογή —
Η επιστολή από το «Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης ομιλεί εκ του τάφου», Αθήναι 1947, σελ. 131)
Την τύχη των Καλαβρύτων, την επόμενη μέρα 14.12.1943, είχαν τα Μαζέικα (Κλειτορία) που πυρπολήθηκαν, με 10 νεκρούς και η Άγια Λαύρα με 7 νεκρούς.
Οι πραγματικοί στόχοι
Στην Απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ που δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη της 24 Δεκέμβρη 1943, ανάμεσα στα άλλα αναφέρονται:
«Τους τελευταίους μήνες οι Γερμανοί επιδρομείς εκτραχηλίζονται σε πρωτάκουστες θηριωδίες και βαρβαρότητες. Στους εμπρησμούς και εξανδραποδισμούς της υπαίθρου προσθέτουν εκατόμβες σφαγών στις πόλεις. Στη Σπάρτη, στην Τρίπολη, στην Καλαμάτα, στα Καλάβρυτα έσφαξαν χιλιάδες άοπλους Ελληνες πολίτες.
…
Οι Γερμανοί μη διαθέτοντας δικές τους δυνάμεις να αντιμετωπίσουν την ολοκληρωτική καταστροφή που τους περισφίγγει, ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τον αντάρτικο στρατό του ΕΛΑΣ, επιζητούν να εξανδραποδίσουν τον Ελληνικό λαό και να τον μεταβάλλουν σε μισθοφόρους δούλους τους. Να οργανώσουν τους μισούς Ελληνες σε στρατό από φουστανελοφόρους Ες-Ες και μ’ αυτούς να χτυπήσουν τον Ελληνικό λαϊκό στρατό και να αποκρούσουν την αναμενόμενη συμμαχική απόβαση. Να στείλουν τους άλλους μισούς στα κάτεργα της Γερμανίας να δουλέψουν γι’ αυτούς τους εγκληματίες και να σκοτωθούν απ’ τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς.
Γι’ αυτό οι Γερμανοί ξαπόλυσαν αυτή τη θηριώδη τρομοκρατία…»
Είναι απόλυτα φανερό ότι το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων δεν ήταν απλά μια πράξη αντεκδίκησης και αντιποίνων των κατακτητών. Η «επιχείρηση Καλάβρυτα» και το ολοκαύτωμα εξυπηρετούσε για τις δυνάμεις κατοχής στρατιωτικούς σκοπούς, ανεξάρτητους από την τύχη των αιχμαλώτων.
Τα Καλάβρυτα σήμερα, 78 χρόνια μετά, στέκουν αιώνια καταγγελία της αποκτήνωσης και της φρίκης που γεννά ο φασισμός, παγκόσμιο σύμβολο του αγώνα για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ειρήνης και της ελευθερίας.
Οι επικεφαλης των δολοφονων
Τα θυματα
Unternehmen Kalavryta
«Επάταγες το αίμα που άχνιζε ακόμα και πήγαινε μέσα μέχρι το στραγάλι», Αργύρης Φερλελής (έφηβος, επέζησε από δυο χαριστικές βολές).
Η Επιχείρηση Καλάβρυτα εκτελέστηκε από τη 117η Μεραρχία Κυνηγών με επικεφαλής τον υποστράτηγο Καρλ φον Λε Ζουίρ, σε αντίποινα για την σύλληψη και εκτέλεση Γερμανών στραστιωτών από τον ΕΛΑΣ.
Οι Γερμανοί έφθασαν στα Καλάβρυτα στις 9 Δεκεμβρίου 1943. Η πόλη μπήκε σε ασφυκτικό κλοιό. Καθησύχαζαν τους κατοίκους: στόχος τάχα ήταν μόνο η εξόντωση των ανταρτών.
Το πρωί της Δευτέρας, 13 Δεκεμβριου, κάλεσαν τον πληθυσμό να συγκεντρωθεί στην κεντρική πλατεία με τροφή μιας μέρας και μια κουβέρτα. Οι άντρες και τα αγόρια άνω από 13 ετών οδηγήθηκαν στη «Ράχη του Καπή», ύψωμα που δεσπόζει πάνω από την πόλη. Με ριπές πολυβόλων εκτέλεσαν τους συγκεντρωμένους. Μόνο 13 Καλαβρυτινοί σώθηκαν από το απόσπασμα, καλυμμένοι κάτω από τα πτώματα.
Το σήμα για την εκτέλεση έδωσε με φωτοβολίδα από το κέντρο των Καλαβρύτων ο ταγματάρχης Χανς Εμπερσμπέργκερ. Επικεφαλής του αποσπάσματος ήταν ο υπολοχαγός Βίλιμπαντ Ακαμπχούμπερ.
Σύμφωνα με τις νεότερες ιστορικές έρευνες εκτελέστηκαν στην περιοχή 677 άμαχοι, από τους οποίους οι 499 στα Καλάβρυτα. Πυρπολήθηκαν περίπου 1.000 σπίτια σε πάνω από 50 χωριά.
Ηλικιωμένοι και γυναικόπαιδα κρατήθηκαν στο σχολείο. Η πόλη κάηκε ολοσχερώς.
Κανείς από τους υπευθύνους του εγκλήματος των Καλαβρύτων δεν λογοδότησε στη Δικαιοσύνη. Ο στρατηγός Λε Ζουίρ πέθανε αιχμάλωτος των Σοβιετικών το 1954, ο Εμπερσμπέργκερ σκοτώθηκε στο Ανατολικό Μέτωπο και ο Ακαμπχούμπερ πέθανε στην Αυστρία το 1972. Μόνο ο κατοχικός στρατιωτικός διοικητής της Ελλάδας, στρατηγός Χέλμουτ Φέλμι καταδικάσθηκε από το Δικαστήριο της Νυρεμβέργης για τα ναζιστικά εγκλήματα πολέμου του Γ’ Ράιχ στην Ελλάδα, αλλά μετά από τρία χρόνια αφέθηκε ελεύθερος.»
Από Σημείο για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς και Αντίφωνο Κωστής Παπαϊωάννου
«(..)Ο συνολικός αριθμός των γερμανικών στρατευμάτων ξεπερνούσε τους 3.000 στρατιώτες.
Μόνο 800 Γερμανοί. Από αυτούς, όπως υποστηρίζει ο ιστορικός ερευνητής Δημήτρης Κανελλόπουλος, μόνο οι 800 ήταν Γερμανοί. Όλοι οι υπόλοιποι ήταν Έλληνες συνεργάτες των ναζί, που δεν δίστασαν να σκοτώσουν άμαχους συμπολίτες τους.
Εκτός από τους 300 γερμανοντυμενους που συνέδραμαν στη σφαγή, ακόμη 1.500 είχαν παραταχθεί περιμετρικά της περιοχής με τις δυνάμεις του συνταγματάρχη Βόλφιγκερ.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του κ. Λαμπρόπουλου, αυτοί προέρχονταν από τα τάγματα «Λεωνίδας» από τη Λακωνία, ομάδες από την Ηλεία και την Κόρινθο, ενώ μεταφέρθηκαν και ομάδες ταγματασφαλιτών από τη Θήβα και τα Μέγαρα. Ακόμη 300 ταγματασφαλίτες είχαν ακολουθήσει τη μονάδα AA 116 των ποδηλατιστών από τη Μεγαλόπολη. Στους Έλληνες ταγματασφαλίτες δόθηκε ρουχισμός και οπλισμός από τις αποθήκες της Βέρμαχτ στο Αίγιο και την Πάτρα. Δεν τους δόθηκαν όμως κράνη, παρά μόνο τζόκεϊ, ώστε να ξεχωρίζουν από τους Γερμανούς στρατιώτες.(..)
Ο ταγματάρχης Lege και ο λοχίας των S.D. Doenhert (Τένερ).
«Μαζί με το τάγμα του Εμπερσμπέργκερ που πραγματοποίησε την επιχείρηση των αλαβρύτων, βρίσκονταν και 300 γερμανοντυμένοι Έλληνες. H μονάδα αυτή έκαψε και εκτέλεσε τον ανδρικό πληθυσμό στα Μελίσσια, Ρογούς, Κερπινή, Ζαχλωρού, Βραχνί, Σουβάρδο και Μέγα Σπήλαιο. Οι Έλληνες που συμμετείχαν ήταν μέλη συγκεκριμένων ομάδων», αποκαλύπτει στα «NEA» ο 93χρονος Γιάννης Λαμπρόπουλος, επίσημος διερμηνέας – μεταφραστής των γερμανικών δυνάμεων κατοχής στην ευρύτερη περιοχή του Αιγίου. Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο 1988 ο κ. Λαμπρόπουλος κατέθεσε σε μνημονικό πρωτόκολλο στο Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου όλα όσα γνώριζε για τις ενέργειες των Γερμανών και των Ελλήνων συνεργατών τους, οι οποίες προηγήθηκαν της σφαγής. Το τελευταίο διάστημα, η μαρτυρία αυτή διασταυρώθηκε από τους ερευνητές.«Έλληνες ταγματασφαλίτες και δωσίλογοι από τα Καλάβρυτα διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη συγκέντρωση πληροφοριών», υποστηρίζει ο ιστορικός ερευνητής κ. Δημήτρης Κανελλόπουλος.
ΤΙ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΕ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ
Η Γερμανική διοίκηση: Ο διοικητής του 68ου Σώματος Στρατού στην Νότια Ελλάδα, πτέραρχος Χέλμουν Φέλμυ, λόγω αυτής της αυξανόμενης δραστηριότητας του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο κήρυξε ολόκληρη την Πελοπόννησο εμπόλεμη ζώνη .
Αμέσως διορίζει τον στρατηγό Λε Σουίρ διοικητή της άμυνας της Πελοποννήσου, με την εντολή να εκδώσει βάση των σχεδίων των επικείμενων επιχειρήσεων «ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ» και αυτή να κοινοποιηθεί στις Νομαρχίες, τους δημάρχους και τους προέδρους, να δημοσιευτεί σε εφημερίδες και να διανεμηθούν προκηρύξεις σε όλες τις περιοχές (χωριά κλπ) της Πελοποννήσου με ρίψεις από αεροπλάνα.
Η ανακοίνωση συντάχτηκε και διανεμήθηκε στις 20 Μαΐου 1944. Η ανακοίνωση αναφέρεται αυτούσια στο βιβλίο του Σόλωνα Γρηγοριάδη, Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδος 1941 – 1974:
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Λόγω των πολλαπλασιαζομένων επιθέσεων εξ ενέδρας, των δολοφονιών και των πράξεων σαμποτάζ των διαπραττομένων υπό των κομμουνιστών συμμοριών, ολόκληρος η Πελοπόννησος εκηρύχθη πολεμική ζώνη. Διατάσσω σχετικώς τα εξής:
Σαββατο 27 Νοεμβριου 1943 στην Πατρα. Ανακοινωση της σφαγης
Τα ονοματα των αξιωματικων και υπαξιωματικων της Βερμαχτ που συμμμετειχαν στη σφαγη
Αλλα εγκληματα της 117 μεραρχιας εκτος απο τα Καλαβρυτα Known war crimes
2000 νεκροι στη Σερβια Kraljevo 1941
Men from the division took part in a war crime known as Massacre of Kalavryta in a revenge operation in the Kalavryta area in Greece following the capture and murder of 81 soldiers from the division by Greek ELAS partisans in October 1943. During following operations several villages were burned down and 677 civilians killed according to the most recent estimates.[2]
The division was responsible for the Kraljevo massacre, the mass murder of approximately 2,000 residents of the central Serbian city of Kraljevo by the Wehrmacht between 15 and 20 October 1941, during World War II. The massacre came in reprisal for a joint Partisan–Chetnik attack on a German garrison during the Siege of Kraljevo in which 10 German soldiers were killed and 14 wounded. The number of hostages to be shot was calculated based on a ratio of 100 hostages executed for every German soldier killed and 50 hostages executed for every German soldier wounded, a formula devised by Adolf Hitler with the intent of suppressing anti-Nazi resistance in Eastern Europe.
The Wehrmacht initially responded by rounding up and executing 300 Serbian civilians, described in contemporary documents as «communists, nationalists, democrats and Jews.» Over the following several days, all men between the ages of 14 and 60 were arrested and herded into a makeshift detention centre at the local rolling-stock factory. Once there, their papers were checked and their names entered into a ledger. When the camp was full, the Wehrmacht ordered groups of 100 prisoners to march to pre-dug mass graves, where they were executed with heavy machine guns. The bodies were then examined for any signs of life; victims that had survived the initial volley were dealt a single bullet to the head. Once the first group had been liquidated, the soldiers returned to the factory and collected the next 100 victims. This process continued until all the men that were rounded up had been killed. The reprisals lasted several days. Following the shooting of hostages from the rolling-stock factory, the Wehrmacht deployed through the surrounding villages, burning homes and killing indiscriminately. According to the 717th Infantry Division’s own records, 1,736 men and 19 «communist» women from the city and its outskirts were executed, despite attempts by local collaborationists to mitigate the punishment. Twenty members of the 717th Infantry Division were later conferred Iron Crosses for their role in the killings.
Περισσοτερα στοιχεια Πληροφοριες
Το «λαθος» των Γερμανων σε μαρτυρια κατοικου των Καλαβρυτων
Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, ημέρα Δευτέρα χτυπάνε οι καμπάνες. [1]
Βγαίνουν οι Γερμανοί και φώναξαν να πάμε με τρόφιμα μιας ημέρας και δύο κουβέρτες προς το Δημοτικό Σχολείο. Επήγαμε στο Δημοτικό Σχολείο. Εκεί χώριζαν τους άρρενες από τα θήλυ και οι άρρενες από 12-14 χρονών και πάνω σε ορισμένο μέρος, από 12 χρονών και κάτω σε άλλο μέρος. Οι άντρες ήσανε στη βόρεια η νότια πλευρά του Σχολείου. Οι γυναίκες σε δύο
αίθουσες, στην βόρεια πλευρά του Σχολείου. ΄Οταν εγέμιζε με άνδρες το σχολείο, τους έβγαζαν έξω στην αυλή κι από εκει σε οδηγούσαν στον τόπο της εκτελέσεως. Από ένα δρομάκι, υπήρχε πίσω από το Δημοτικό Σχολείο μια μικρή πόρτα, από την πόρτα αυτή εκεί που το λιθόστρωτο τώρα που βγαίνει επάνω στου, όχι κει πάνω στο μεγάλο λιθόστρωτο αλλά εδώ πέρα στο πριν φτάσουμε στο Γυμνάσιο. Βγαίνει θα δείτε ένα λιθόστρωτο προς τα κάτω και υπήρχαν δεξιά και αριστερά υπήρχαν περιβόλια και ήταν συρματοπλέγματα και ήτο περίπου ένα μέτρο η χαράδρα αυτή που έτρεχε και νερό και δρόμος. Από κει με οδήγησαν προς τα επάνω, μπροστά στο νεκροταφείο δεν υπήρχε κενό εκεί όπως υπάρχει τώρα αλλά υπήρχε ένα σκοπευτήριο, πιστεύω να το θυμάται ο παππούλης, ένα σκοπευτήριο. Δεξιότερα λίγο υπήρχε μονοπάτι από κείνο το μονοπάτι δεξιά και αριστερά υπήρχαν συρματοπλέγματα γιατί ήσαν χωράφια, έφτανε αυτό, ήτανε περίπου το πολύ, πολύ ένα μέτρο το μονοπάτι, και έφτανε στον τόπο της εκτελέσεως. Εγώ έτυχε να πάω, να με πάνε με την τρίτη σειρά εκεί πάνω, έτυχε δε να πηγαίνω με τον αείμνηστο τον Παπακαλό μπροστά. Του λέω, Παππούλη δεν πάμε καλά. Είχαμε και αμφιβολίες γιατί έκαναν πολλές παραπλανήσεις. Μία παραπλάνηση έκαψαν όλων των ανταρτών τα σπίτια. ΄Αλλοι είπανε δεν θα χτυπήσουνε ήρθαν να χτυπήσουνε παρά μόνο τους αντάρτες, παραπλάνηση ήταν και η διαταγή, την ίδια μέρα πάρετε τρόφιμα και κουβέρτες ώστε να μας κάνουν να νομίζουμε ότι θα μας πάνε κάπου και όχι για εκτέλεση. Και ξεγελάστηκαν και από τους Βυσακιώτες που τους απέλυσαν. Ναι, έτσι είναι, έτσι φαίνεται. Λοιπόν, όταν πήγαμε εκεί με το μακαρίτη, αείμνηστο ιερέα Παπακαλό τον λέγανε δε Παπακαλό διότι είχε δεν ξέρω πόσα κορίτσια και μεγάλη οικογένεια. Αν του πήγαινε καμία φορά κανένα πρόσφορο κανένας, πήγαινε στη γυναίκα μου, κοίταξε ποιος πεινάει περισσότερο να το δώσουμε. Γι’ αυτό τον ελέγαμε και παπα-Καλό. «Θα πάμε ακοινώνητοι παππούλη», «΄Οχι, εγώ δεν θα πάω ακοινώνητος. Γιατί εκοινώνησα πρωί-πρωί στη διάρκεια του μυστηρίου και πάω έτοιμος τώρα προς τον Κύριο». Φτάσαμε στον τόπο της εκτελέσεως. Μπροστά – μπροστά εκαθόταν ο αείμνηστος γυμνασιάρχης Οικονόμου. ΄Ενας από τους λαμπρότερους επιστήμονες της κοινωνίας των Καλαβρύτων. Από τους καλύτερους εκπαιδευτικούς, ο Δημόπουλος ήταν η κοινωνία των Καλαβρύτων, μια λαμπρά κοινωνία, γεμάτη ευγένεια, καλοσύνη, αλληλοβοήθεια. Είχε ξεκαθαρίσει η ΄Ηρα από το Σιτάρι διότι εκείνοι που εφοβούντο φύγανε και μέναν όλοι οι επιστήμονες, υπάλληλοι, οι ήσυχοι Καλαβρυτινοί που δεν είχαν καμία σχέση με το Αντάρτικο. Φιλήσυχοι, εθνικόφρονες, συντηρητικοί, νοικοκυραίοι άνθρωποι. Μία θαυμάσια κοινωνία, απλή, ανθρώπινη. Το σφάλμα των Γερμανών είναι ότι δεν έκαναν μία εξαίρεση ποιοί είναι αντάρτες, ποιοί είναι αριστεροί, ποιοί είναι δεξιοί.
Ειχε ξεκακαθαρισει η Ηρα απο το σταρι Ειχαν μεινει οσοι δεν ειχαν σχεση με το Ανταρτικο.Εθνικοφρονες συντηρητικοι.Το σφαλμα των Γερμανων ειναι πως δεν εκαναν εξαιρεση ποιοι ειναι αριστεροι και ποιοι δεξιοι.
Αυτες οι λιγες φρασεις εκφραζουν ολο το οικοδομημα της ακρας δεξιας για χρονια στην Ελλαδα. Οι Γερμανοι μας κατεκτησαν αλλα ηταν καλοι ανθρωποι δεξιοι αντικομμουνιστες σαν κι εμας και μας αγαπουσαν εμας τους νοικυραιους που κοιταζαμε τη δουλεια μας . Αρα επρεπε να τους φερθουμε με ευγενεια και υποταγη. Αν εκαναν εγκληματα αυτο εγινε γιατι οι κομμουνιστες εκαναν αντισταση αρα οι κομμουνιστες εφταιγαν για τα εγκληματα των φιλων μας Γερμανων. Τετραγωνη λογικη.Που την εκφραζει ακομα με μεγαλυτερη σαφηνεια ο παρακατω αρθρογραφος
Και επειδή δεν μασάω τα λόγια μου κλείνω με την προσωπική μου άποψη, την οποία έχω ξαναγράψει: Δεν εξισώνω το έγκλημα των Ναζί με το έγκλημα του ΕΛΑΣ. Το δεύτερο το θεωρώ χειρότερο. Διότι οι Ναζί σκότωναν εχθρούς.
Υπηρχε και στην Ερμιονιδα μερος της κοινωνιας που τη συμμεριζοταν; Σιγουρα. Ο Βασιλης Λαδας ελεγε πως την καρεκλα και το σκοινι για τους απαγχονισμους στο Κρανιδι προμηθευσαν στους Γερμανους κατοικοι του χωριου.Την διαβασα πριν λιγα χρονια να κυκλοφορει στο Διαδικτυο απο εναν (εναν μονο)αντικομμουνιστη αρθρογραφο (το ιστολογιο του δεν υπαρχει πια)σε σχεση με τα γεγονοτα που ακολουθησαν (αλλα και προηγηθηκαν με τις εκτελεσεις της ΟΠΛΑ στην σπηλια) οταν οι Γερμανοι κατα την επιχειρηση ΚΟΡΑΚΙ επεδραμαν στα Διδυμα στις 4 Ιουνιου του 1944 (σκοτωνοντας μεχρι να φθασουν στο χωριο 13 ανθρωπους) και στην εισοδο του χωριου βρεθηκε αντιπροσωπεια των κατοικων με επικεφαλης τον ιερεα Παπαγγελο για διαπραγματευσεις.(που τελικα γλυτωσαν το χωριο απο την καταστροφη)(Σπανος)
Ισως αυτη να ειναι μια απαντηση για τις ψηφους της Χρυσης Αυγης στην Ερμιονιδα. Εχει ιστορια η ακρα δεξια στην επαρχια μας. Μια απαντηση ομως που δεν μας καλυπτει για τα αντιστοιχα ποσοστα στα χωρια του μαρτυριου.Φαινεται πως καποιοι (ελαχιστοι ) απογονοι των τοτε «φιλησυχων νοικοκυραιων» δεν εμαθαν απο οσα επαθαν οι προγονοι τους.Ο κατακτητης δεν γνωριζει φιλους και εχθρους Ειμαστε ολοι αναλωσιμοι.
Εκλογες 2012 Αισθηση προκαλούν τα ποσοστά που απέσπασε η Χρυσή Αυγή σε δύο τόπους που έζησαν ναζιστικά ολοκαυτώματα.
Στα Καλάβρυτα η Χρυσή Αυγή ψηφίστηκε από 635 πολίτες και λαμβάνει ποσοστό 6,44% (το 2009 είχε πάρει 14 ψήφους).
Στο Δίστομο (μαζί με την Αράχωβα) όπου το 1944 οι ναζί εκτέλεσαν 218 πολίτες και υπάρχουν από συγγενείς των θυμάτων διεκδικήσεις αποζημιώσεων από τη Γερμανία, η Χρυσή Αυγή έλαβε 335 ψήφους και ποσοστό 5,96%. Το 2009 στην ίδια περιφέρεια η Χρυσή Αυγή είχε λάβει 14 ψήφους.
Στην επιχειρηση Κορακι των Γερμανων στην Αργολιδα εκτελεστηκαν 235 πατριωτες αντρες και γυναικες σε Καρατζά, Επίδαυρο, Κολιάκι, Τραχειά , Διδυμα , Κρανιδι , Σπέτσες,.
Οι Γερμανοί ακολούθησαν την ακόλουθη πορεία:
Στις 28 Μαϊου στο Λυγουριό.
Στις 29 Μαίου στο Κολιάκι, όπου φονεύθηκαν 19 άτομα.
Στις 29 Μαίου στο Χέλι( Αραχναίο).
Στις 30 Μαίου στην Τραχειά, όπου σκοτώθηκαν 4 άτομα.
Στις 30 Μαίου στο Αδάμι, όπου φόνευσαν 2 άτομα.
1 με 5 Ιουνίου στο Νεοχώρι, στη Τραχειά και στο Καρατζά.
4 Ιουνίου στα Δίδυμα.13 νεκροι
4 Ιουνίου στο Κρανίδι.
4 Ιουνίου στην Κοιλάδα.
4 Ιουνίου στο Πόρτο Χέλι.
5 Ιουνίου στην Ερμιόνη.
5 Ιουνίου στο Καρακάσι.
5 με 30 Ιουνίου στις Σπέτσες.
12 Ιουνίου στη Δοκό.
16 Ιουνίου στην Ύδρα.
Αλλα για τα εγκληματα των Γερμανων στο Κρανιδι αλλη αναρτηση.
Στο σημείο αυτό, αξίζει να πούμε ότι ο αντικομμουνιστής υποστράτηγος Δ. Ζαφειρόπουλος, στο βιβλίο του με τίτλο «Ο Αντισυμμοριακός Αγών 1945 – 1949» ανέφερε ότι :
«Αι κυριώτεροι ένοπλοι ομάδες εθνικοφρόνων οργανώθηκαν:
α) Εις την Πελοπόννησον
Εις Καλάμας: : Μαγγανάς. Εις Λακωνίαν: Κατσαρέας και μετά τον θάνατόν του Γερακάρης και Καμαρινέας.
β) Εις την Στερεάν Ελλάδα και Θεσσαλίαν
Εις την Α. Θεσσαλίαν: Σούρλας. Εις την Δ. Θεσσαλίαν: Καλαμπαλίκης, Βελέντζας, Ταμπούρος, Τσαντούλας. Εις περιοχάς Καλαμπάκας, Τρικάλων, Κόζιακα: Κουκουμτζής, Μαϊμάνης, Μπίζης. Εις περιοχήν Φθιώτιδος: (Λαμία) Βουρλάκης.
γ) Εις την Ηπειρον
Εις Λάκα Σούλι: Καλιοδημήτρης. Εις Θεσπρωτίαν: Μπαλούμπας, Κάτσιος, Πανταλέων.
δ) Εις την Μακεδονίαν: Εις την περιοχήν Δράμας: Αντών Τσαούσης (Φωστηρίδης). Εις την περιοχήν Χρυσουπόλεως – Καβάλας: Κάπας και Βαγγέλης.
Μετά την απελευθέρωση, στη δίκη των δοσιλόγων, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων πατριωτών καταδικάστηκαν σε ισόβια, αλλά, μετά από μερικούς μήνες, αφέθηκαν ελεύθεροι στα πλαίσια του εμφυλιακού κλίματος. Μάλιστα, ο Λάμπου συνταξιοδοτήθηκε με το βαθμό του αντιστράτηγου, ( αξιωματικός της χωροφυλακής και διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας. Το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων καταδίκασε τον Λάμπου τρεις φορές σε θάνατο για συνειδητή συνεργασία με τους κατακτητές και για κατάδοση διαφόρων Ελλήνων. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1946, ο Λάμπου βρισκόμενος στις φυλακές Καλλιθέας, επιτέθηκε στους δεσμοφύλακες με ένα σιδερολοστό. Μετά από την πράξη του αυτή, μεταφέρθηκε στις φυλακές της Αίγινας.) ενώ ο Παρθενίου ((έδρασε στο μπλόκο της Κοκκινιάς))σταδιοδρόμησε στη Βασιλική Χωροφυλακή
* «Ο κάτωθι υπογεγραμμένος ιατροδικαστής Πέτρος Τζαφέρης, μεταβάς σήμερον την 26ην Ιουλίου 1944 εις το ενταύθα νεκροτομείον, ενήργησα λεπτομερή αυτοψίαν και νεκροψίαν επί του πτώματος αγνώστου γυναικός ετών 39 περίπου.
Πληροφορίαι: Μετεφέρθη διά του υπ’ αριθμ. 375 εγγράφου του Σταθμού Α` Βοηθειών, παραληφθείσα εκ του ξενοδοχείου “Κρυστάλ”.
Νεκροψία: Το τριχωτόν της κεφαλής έχει αποκοπή ατέχνως και ανωμάλως διά μαχαιριδίου. Κατά το πρόσθιον τμήμα της κόμης παρατηρείται φρύξις των τριχών. Από της ρινός και του στόματος φαίνεται έρευσεν αίμα. Από της μιας μασχάλης προς την ετέραν διά του στήθους και συνεχιζόμενα όπισθεν του κορμού υπάρχουσι δύο παράλληλα αποτυπώματα, δίδοντα την εντύπωσιν ότι παρήχθησαν εκ της πιέσεως χοντρού σχοινίου.
Φαίνεται ότι το σώμα της θανούσης απαιωρήθη εν ζωή διά των μασχαλών. Κατά τους καρπούς των χειρών παρατηρούνται εντυπώματα εκ σχοινίου. Κατά τη ράχιν της ρινός και αμφοτέρας τας παρειάς και τα βλέφαρα παρατηρούνται εκχυμώσεις κυανώδεις ως και εξοίδησις. Οι χαρακτήρες δεικνύουσι ότι εγένετο συνεπεία γρονθοκοπημάτων. Κατά τας οπισθίας επιφανείας αμφοτέρων των βραχιόνων παρατηρούνται εκχυμώσεις. Κατά τους γλουτούς, μηρούς, κνήμας και άκρους πόδας, υπάρχουσι εκχυμώσεις συρρέουσαι ταινιοειδείς, χρώματος κυανώδους, λίαν πυκναί και έντονοι. Κατά τα κατώτερα των κνημών και άκρους πόδας, παρατηρείται εξοίδωσις κυανού βαθμού.
Αι εκχυμώσεις αύται ως και οι των βραχιόνων, παρήχθησαν κατόπιν δράσεων σκληρών και αμβλέων οργάνων (μαστιγίων, βουνεύρων, πλεκτού σύρματος, σχοινίου, αλύσεως κλπ.), βιαιότατα κατενεχθέντων. Το τριχωτόν του εφηβαίου παρουσιάζει φρύξιν των τριχών. Κατά τη ραχιαίαν επιφάνειαν του αριστερού άκρου του ποδός παρατηρείται έγκαυμα δευτέρου βαθμού εκτάσεως ταλλήρου. Κατά τη μετατάρσιον χώραν του αυτού ποδός έτερον έγκαυμα δίδον όμως τους χαρακτήρας του μετά θάνατον γενομένου. Αι τρίχες των μηρών και κνημών παρουσιάζουν φρύξιν. Φαίνεται ότι εγκαύματα και φρύξις οφείλονται εις επίθεσιν κατ’ αυτά ανημμένων σιγαρέτων.
Η διάνοιξις των μαλακών μορίων της κεφαλής έδειξεν εκχυμώσεις κατ’ αυτά. Η διάνοιξις της κρανιακής κάμψης έδειξεν οίδημα της λεπτής μήνιγγος και διεύρυνσιν των αγγείων αυτής. Ο στόμαχος περιείχε τροφάς εξ άρτου και ντομάτας.
Συμπέρασμα: Επί του πτώματος βεβαιούνται κακώσεις προκληθείσαι εκ μαστιγώσεως ήτις εγένετο διά διαφόρων οργάνων (μαστιγίου, βουνεύρου, αλύσεως, πλεκτού σύρματος), άτινα έδρασαν αλλεπαλλήλως και βιαιότατα, ως και κακώσεις εξ απαιωρήσεως από των μασχαλών, επίσης εγκαύματα εν ζωή και μετά θάνατον γενόμενα. Ο θάνατος οφείλεται κυρίως εις τας κακώσεις καθ’ όσον τα εγκαύματα είναι μικράς εκτάσεως.
Σημείωσις: Η ταυτότης της θανούσης εξηκριβώθη υπό της Σημάνσεως, ένθα ήτο σεσημασμένη ως κομμουνίστρια υπ’ αριθ. 59953. Το πτώμα ανήκε εις την Αποστόλου Ηλέκτραν του Νικολάου».
Ηλεκτρα Αποστολου
Η Ηλέκτρα Αποστόλου (1912 – 26 Ιουλίου 1944) ήταν στέλεχος της ΟΚΝΕ, της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ, αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών. Δολοφονήθηκε από την Ειδική Ασφάλεια το 1944 στην Αθήνα για την αντιστασιακή της δράση.
Απο τα νεανικά χρόνια στους αγώνες
Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε το 1912 στην Αθήνα από ευκατάστατη οικογένεια[1] και ήταν αδελφή του στελέχους του ΚΚΕ Λευτέρη Αποστόλου. Σε μικρή ηλικία έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και αργότερα μέλος του ΚΚΕ. Συμμετείχε στο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο Γυναικών το οποίο έγινε το 1934 στο Παρίσι, ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας.
Το 1935, πήρε μέρος στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων (ΚΔΝ), εκπροσωπώντας μαζί με άλλους Έλληνες νεολαίους την ΟΚΝΕ. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, η Ηλέκτρα Αποστόλου έγινε μέλος του Γραφείου της ΚΕ της ΟΚΝΕ. Για την πολιτική της δράση, φυλακίστηκε και εξορίστηκε πολλές φορές.
Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου τη συνέλαβε και την έκλεισε στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, όπου βασανίστηκε. Όταν αποφυλακίστηκε, πέρασε στην παρανομία και στάλθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου ανέλαβε γραμματέας του Γραφείου της ΟΚΝΕ Μακεδονίας – Θράκης.Το 1939, η Ηλέκτρα Αποστόλου συλλαμβάνεται εκ νέου και στέλνεται εξορία με άλλους κομμουνιστές στην Ανάφη. Λίγο πριν εξοριστεί, και κατά τη διάρκεια της μεταγωγής της, γέννησε σε σκληρές και επικίνδυνες συνθήκες την κόρη της, Αγνή. Η Κατοχή τη βρήκε εξόριστη μαζί με την κόρη της στην Ανάφη.Ήταν παντρεμένη με το γιατρό Γιάννη Σιδερίδη, στέλεχος του ΚΚΕ, που πέθανε από πείνα στο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης στην Κατούνα, στα τέλη Δεκέμβρη του 1942, δύο μέρες αφότου είχε μεταφερθεί από την Ακροναυπλία μαζί με εκατό άλλους κρατούμενους κομμουνιστές.[2]
Δράση στην Κατοχή
Το Σεπτέμβρη του 1942 κατάφερε να δραπετεύσει από το Τμήμα Μεταγωγών Αθηνών μαζί με την τρίχρονη κόρη της αφού πρώτα είχε μεταχθεί σε νοσοκομείο.[3] Θα γίνει σταδιακά υπεύθυνη της εθνικοαπελευθερωτικής αλλά και φεμινιστικής οργάνωσης, Λεύτερη Νέα, ενώ αργότερα έγινε μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ και επικεφαλής της προπαγάνδας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας (ΚΟΑ) του ΚΚΕ. Ήταν η επικεφαλής της ομάδας που έφτιαχνε το έντυπο προπαγανδιστικό υλικό στην Αθήνα, βοηθώντας τις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις κατά των κατακτητών.
Λεύτερη Νέα
Στην αντιστασιακή οργάνωση, Λεύτερη Νέα, η Ηλέκτρα Αποστόλου προσπαθούσε να περάσει τη νοοτροπία ότι η γυναίκα θα απελευθερωθεί με την ενεργή συμμετοχή της στους κοινωνικούς αγώνες. Προσπαθούσε να πείθει τις γυναίκες-μέλη της οργάνωσης να παίρνουν το λόγο, γενικά να πράττουν. Οργανώθηκαν συνεργεία αποκλειστικά από γυναίκες που έγραφαν συνθήματα στους τοίχους. Το Φλεβάρη του 1943, η Λεύτερη Νέα αυτοδιαλύεται και ενσωματώνεται στην ΕΠΟΝ.[4]
Σύλληψη και Εκτέλεση
Στις 25 Ιουλίου του 1944, στις 7:30 το πρωί, συνελήφθη στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου & Ιθάκης από την ομάδα Παρθενίου της Ειδικής Ασφάλειας. Μεταφέρθηκε στο ξενοδοχείο Κρυστάλ στην οδό Ελπίδος 3, που ήταν το μέρος ανακρίσεων της Ειδικής Ασφάλειας Αθηνών, δίπλα από την έδρα της Ειδικής Ασφάλειας, Ελπίδος 5. Εκεί, για την αντιστασιακή της δράση, βασανίστηκε και δολοφονήθηκε. Η γνωστή στιχομυθία κατά την ανάκρισή της στην Ασφάλεια:
– Από πού είσαι;
– Από την Ελλάδα!
– Πού κατοικείς;
– Στην Ελλάδα!
– Πώς σε λένε;
– Είμαι Ελληνίδα!
– Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου;
– Όλοι οι Έλληνες!
– Τι δουλειά κάνεις;
– Υπηρετώ τον Ελληνικό Λαό!
– Από ποιόν παίρνεις εντολές;
– Μόνο από την Πατρίδα μου!
έχει καταγραφεί, και δεν είναι εξιδανικευμένη αφήγηση. Το πτώμα της πετάχτηκε βασανισμένο, στις 26 Ιουλίου 1944, έξω από το ξενοδοχείο Κρυστάλ και μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο Αθηνών. Εκεί ο ιατροδικαστής έκανε τη νεκροψία.[5] Την επομένη, 27 Ιουλίου, το πτώμα της πετάχτηκε στους δρόμους της Αθήνας. Το ΕΑΜ από τις εφημερίδες του υποσχέθηκε εκδίκηση. Βασανιστές και δολοφόνοι της Ηλέκτρας Αποστόλου ήταν ο διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας, υποστράτηγος Αλέξανδρος Λάμπου, ο ανθυπασπιστής Ευσέβιος Παρθενίου και ο Μηνάς Καθρέπτης.[6] Μετά την απελευθέρωση, στη δίκη των δοσιλόγων, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων πατριωτών καταδικάστηκαν σε ισόβια, αλλά, μετά από μερικούς μήνες, αφέθηκαν ελεύθεροι στα πλαίσια του εμφυλιακού κλίματος. Μάλιστα, ο Λάμπου συνταξιοδοτήθηκε με το βαθμό του αντιστράτηγου[7], ενώ ο Παρθενίου σταδιοδρόμησε στη Βασιλική Χωροφυλακή[8].
Ηλέκτρα 1,2,3,… και υστεροφημία
Αμέσως μετά την εύρεση του πτώματός της, έγιναν εκτελέσεις ατόμων που συνεργάζονταν με τις Κατοχικές δυνάμεις. Στα πτώματά τους αφηνόταν σημείωμα με το όνομά της και έναν αριθμό που αυξανόταν Ηλέκτρα 1,2,3,…. Οι πράξεις αυτές έγιναν κυρίως από την ΟΠΛΑ[9]. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ έκαναν πολλές εκδηλώσεις στη μνήμη της, εκδηλώσεις που συνεχίζονται ως και σήμερα από αριστερά κόμματα και παρατάξεις.[10][11] Ο ΔΣΕ είχε θεσπίσει το μετάλλιο ηρωισμού «Ηλέκτρα Αποστόλου», ενώ πολλά ποιήματα γράφτηκαν για αυτήν.
«Ηλέκτρα μας.
Η ώρα της λευτεριάς έφτασε, μα συ δε λείπεις.
Είναι τ’ όνομά σου γραμμένο πλάι – πλάι
στ’ όνομα της λευτεριάς
το αίμα σου μέσα στις φλέβες μας
η καρδιά σου, στην καρδιά μας»
Γιάννης Ρίτσος
Στις 26 Ιουλίου του 1945, τον πρώτο χρόνο της απελευθέρωσης απ’ την Κατοχή και την επέτειο του θανάτου της, οργανώθηκε στην Αθήνα ένα συλλαλητήριο-μνημόσυνο για τις γυναίκες που σκοτωθήκανε την περίοδο της Κατοχής. Και για την Ηλέκτρα Αποστόλου.
Η κόρη της, Αγνή Σιδερίδου, ζει στη Μόσχα.
Προθάλαμος τον Χαϊδαρίου ήταν τα κρατητήρια της Ελληνικής Ειδικής Ασφάλειας (που, όπως είναι γνωστό, είχε ιδρυθεί από τη δικτατορία του Θ. Πάγκαλου και αποστολή της αποκλειστική ήταν η δίωξη των κομμουνιστών. Στη δικτατορία του Μεταξά στελέχη της μετεκπαιδεύτηκαν στο Βερολίνο του Χίτλερ και στα χρόνια της κατοχής συνεργάζονταν στενά με τα γερμανικά Ες-Ες και τα Ες-Ντε). Κάθε αγωνιστής που συλλαμβανόταν, πριν κλειστεί στο ελληνικό αυτό Νταχάου, το Χαϊδάρι, οδηγούνταν σ’ ένα από τα τέσσερα άντρα – κρατητήρια της Ειδικής, που ήταν αντίστοιχα στις οδούς Μέρλιν, Ελπίδος, Γ΄ Σεπτεμβρίου και στο «Κρυστάλ». Επρόκειτο για άντρα του αίματος και του τρόμου. Οποίος έμπαινε εκεί μέσα σπάνια έβγαινε ζωντανός. Τόσο φρικτά ήταν τα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλονταν. Ένα μέρος, των όσων έχουν συμβεί εκεί μέσα, αποκαλύφθηκε στη δίκη των δωσίλογων στη Αθήνα, όπου δικάστηκαν οι κτηνάνθρωποι της Ειδικής.
Ο Ζαμαρίας, θυρωρός της πολυκατοικίας της οδού Μέρλιν, όπου είχαν εγκατασταθεί τα Ες-Ες και η Ειδική Ασφάλεια, περιέγραψε σ’ αυτήν τη δίκη που ήταν μάρτυρας κατηγορίας, με τα μελανότερα χρώματα τα όργια που γίνονταν εκεί μέσα από τους Γερμανούς και τους πράχτορές τους Έλληνες.
«Τις εκτελέσεις – είπε – τις έκαναν στο γκαράζ. Οι τοίχοι ήταν γεμάτοι τρύπες από ριπές πολυβόλου και κομμάτια από ανθρώπινα κρανία Ό,τι γινόταν εκεί μέσα είναι αδύνατο να περιγραφτεί, συνέχισε. Από τα υπόγεια έφταναν σπαραχτικές οι κραυγές και τα βογγητά των πατριωτών που βασανίζονταν.
Μια μέρα – είπε – είδα μέσα σ’ ένα γραφείο της πολυκατοικίας έναν καλοντυμένο κύριο. Μαζί του ήταν και ένας Γερμανός που κρατούσε ένα σκοινί. Την άλλη μέρα ο καλοντυμένος αυτός κύριος βρέθηκε νεκρός στη διασταύρωση των οδών Πινδάρου και Σόλωνος, με καθαρά τα ίχνη στραγγαλισμού. Οι εφημερίδες έγραψαν, τότε, ότι τον σκότωσαν οι ΕΑΜίτες».
Σε ερώτηση του εισαγγελέα αν αυτοί που εκτελέστηκαν εκεί μέσα ήταν πολλοί ο Ζαμαρίας απάντησε ότι ήταν πάρα πολλοί και χαρακτηριστικά ανέφερε ότι, την τελευταία μέρα που έφυγαν οι Γερμανοί, πήγε ένας ταγματάρχης των ταγμάτων ασφαλείας και πήρε 28 σάκους γεμάτους με ρούχα εκτελεσθέντων.
Συνεχίζοντας ανέφερε ότι στην υπηρεσία των Ες-Ες υπηρετούσαν 180 Έλληνες οπλοφόροι – καταδότες και 86 διερμηνείς. Στους καταδότες ήταν και ένας παπάς. «Με τα – Ες-Ες – είπε, πήγαιναν και έκαναν συνεργασίες και πολλοί αξιωματικοί της χωροφυλακής και τσολιάδες των ταγμάτων ασφαλείας που οδηγούσαν φουρνιές κρατουμένων πατριωτών». Άλλος μάρτυρας κατέθεσε ότι πριν εκτελεστούν στο Χαϊδάρι, βασανίστηκαν εκεί οι: Πασιανίδης Βαγγέλης και Βαρβέρη, και οι δύο τους στελέχη της ΕΠΟΝ.
«Της Βαρβέρη – είπε – της έβαλαν ηλεκτρικό σύρμα στα γεννητικά της όργανα για να μαρτυρήσει. Του Πασιανίδη του είχαν σπάσει από τα βασανιστήρια τα δόντια και το τύμπανο του αυτιού του».
Επίσης στη Μέρλιν πέθανε από τα βασανιστήρια ο πατριώτης ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ (;) του Χρήστου. Στο μεταξύ, από τον πατέρα του, πήραν 110 χρυσές λίρες με την υπόσχεσή πως θα αφήσουν ελεύθερο το γιο του.
Τα όσα γίνονταν εκεί, σ’ αυτή την κόλαση της οδού Μέρλιν, δεν έγιναν και δυστυχώς ούτε θα γίνουν ποτέ γνωστά. Γιατί στη μεταπελευθερωτική Ελλάδα κυριάρχησαν, χάρη στους Αγγλοαμερικάνους και πάλι, οι δωσίλογοι και οι συνδωσίλογοι που δεν επέτρεψαν να γίνει σχετική έρευνα. Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, το κίνημα, της Εθνικής Αντίστασης γενικότερα που είχαν κάθε λόγο (γιατί εκεί βασανίστηκαν και θανατώθηκαν εκατοντάδες και ίσως και χιλιάδες μέλη και στελέχη τους) να φέρουν στο φως το κτηνώδες καθεστώς της Μέρλιν, διώχτηκαν και σύντομα τέθηκαν και πάλι, όπως επί Γερμανών, εκτός νόμου.
Μια εικόνα και μόνο για το τι συνέβαινε στα χρόνια της Κατοχής σε ένα άλλο άντρο της Ειδικής, το «Κρυστάλ», μπορεί να δώσει η ιατροδικαστική έκθεση νεκροψίας και νεκροτομίας που έγινε στο πτώμα της αξέχαστης Ελληνίδας αγωνίστριας Ηλέκτρας Αποστόλου, στελέχους του ΚΚΕ και της Εθνικής Αντίστασης(…)*
Οσοι δεν πέθαναν από τα μαρτύρια στους τόπους βασανισμού, παραδίδονταν στους Γερμανούς και μεταφέρονταν στο Χαϊδάρι για εκτέλεση. Πολλές φορές οι κρατούμενοι επέστρεφαν και για δεύτερη φορά στα άντρα αυτά για συμπληρωματική «ανάκριση». Και κανείς δεν γνωρίζει σήμερα πόσοι άνθρωποι, αγωνιστές κομμουνιστές έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή στα χέρια των κακούργων της Ειδικής – οργάνων των Ναζί
Η Ελληνική Ειδική Ασφάλεια είχε οργανώσει ειδικές ομάδες που είχε θέσει στη διάθεση των Ες-Ες και της γερμανικής αστυνομίας Ες-Ντε για τη δίωξη των αγωνιστών. Αυτές οι ομάδες έπιαναν και παρέδιδαν στους Γερμανούς ή κατέδιδαν αγωνιστές και μετά τη σύλληψη αυτών που κατέδιδαν ανταμείβονταν με λίρες. Αυτοί πρώτοι υπέβαλαν σε ανάκριση με βασανιστήρια τους συλληφθέντες και μετά τους παρέδιδαν στους Γερμανούς, που τους έστελναν πολλές φορές με φορείο γιατί δεν μπορούσαν να σταθούν στα πόδια τους στο Χαϊδάρι ή στις φυλακές Χατζηκώστα, ένα άλλο κολαστήριο της Κατοχής. Παράλληλα οι κτηνάνθρωποι αυτοί με πρώτο και καλύτερο τον διοικητή της Ειδικής Λάμπου, πίεζαν τους συγγενείς των κρατουμένων να τους δώσουν λύτρα -τόσες χρυσές λίρες- για ν’ αποφυλακίσουν τον άνθρωπό τους. Αλλά και όταν τύχαινε να τον απελευθερώσουν από τη μια πόρτα, από την άλλη τον ξανάπιαναν. Και στη δίκη των δωσιλόγων καταγγέλθηκαν παρόμοιες περιπτώσεις Οι ασυνείδητοι εμπορεύονταν με το χειρότερο τρόπο και χρηματίζονταν προσφέροντας τη χειρότερη υπηρεσία στους καταχτητές παραδίδοντας στα χέρια τους αγωνιστές της λευτεριάς.
Στα άντρα αυτά εφαρμόζονταν μέθοδες βασανισμού μεσαιωνικές. Στην οδό Μέρλιν είχαν εγκαταστήσει σύνεργα όλων των ειδών βασανισμού. Χοντρά ξύλα, βούρδουλες με λάστιχο, συρματόσχοινο ή από ουρά ψαριού με μυτερούς κόμπους, τροχαλίες για κρέμασμα και αιώρηση τον σώματος κ.ά. Με όλα αυτά χτυπούσαν στο κορμί, καταξέσχιζαν τις σάρκες αφού χτυπούσαν τους κρατούμενους σχεδόν πάπα ολόγυμνους. Οι βασανισμοί ήταν εξαντλητικοί. Στα διαλείμματα υποχρέωναν τους κρατούμενους να στέκονται όρθιοι με τα χέρια ψηλά ή πλάγια και το κεφάλι στραμμένο προς τον τοίχο, (ώστε να μη βλέπουν τι γίνεται γύρω τους. Άλλους τους υπέβαλαν στο μαρτύριο της φάλαγγας χτυπώντας τους στα γυμνά πέλματα με ξύλα. Άλλους τους κρέμαγαν ανάποδα, τους καψάλιζαν με αναμμένες εφημερίδες ή με καμινέτα στο πρόσωπο, στα χέρια, στα πόδια τους έβαζαν βραστά αυγά στις μασχάλες, τους έδεναν στο καλοριφέρ. Τους έκαιγαν με αναμμένα τσιγάρα κάρβουνα ή πυρακτωμένα σίδερα. Μιας κοπέλας της έχωσαν ένα πυρακτωμένο σίδερο στα γεννητικά της όργανα και μισοπεθαμένη την μετέφεραν και την πέταξαν σ’ ένα ξηροπήγαδο στο Τατόι. Άλλους τους υποχρέωναν να κάθονται πάνω σε πυρακτωμένο ηλεκτρικό μάτι, προξενώντας τους έτσι φοβερά εγκαύματα. Άλλων ξερίζωναν τα νύχια ή τους έσπαγαν τα δόντια με τις λαβές του πιστολιού τους. Η τροχαλία και η «χελώνα» ήταν επίσης δύο φοβερές μέθοδες βασανισμού. Τους έφερναν τα χέρια πίσω στην πλάτη, τα έδεναν ή τους περνούσαν τις χειροπέδες, τις έδεναν μ’ ένα σχοινί της τροχαλίας και τους κρεμούσαν. Με τον τρόπο αυτό οι αρθρώσεις των ώμων έβγαιναν και τα χέρια παρέλυαν. Άλλοτε έτσι κρεμασμένους τους τραβούσαν από τα πόδια, τους έκαιγαν τους ζεμάτιζαν με νερό στα πόδια τους. Από τους πόνους οι κρατούμενοι λιποθυμούσαν και τότε τους κατέβαζαν από την τροχαλία και για να συνέλθουν τους κατάβρεχαν με βρώμικα νερά. Με τέτοια νερά τους πότιζαν κιόλας. Τα χέρια αυτών που υποβάλλονταν σε τέτοια βασανιστήρια για μήνες έμεναν παράλυτα.
Η «χελώνα» ήταν ένα σιδερένιο στεφάνι με σταυρωτά ελάσματα βίδες και καλώδια. Το φορούσαν στο κεφάλι, έσφιγγαν τις βίδες σε σημείο που να προκαλούνται ανυπόφοροι πόνοι και ύστερα το φόρτιζαν με ηλεκτρικό ρεύμα διαφόρων εντάσεων. Τα βασανιστήρια αυτά διαρκούσαν πολλές ώρες. Ακολουθούσαν κλωτσιές, χτυπήματα, φάλαγγα και μετά επαναλαμβάνονταν όλα και πάλι από την αρχή. Και έτσι, όπως ήταν μισολιπόθυμοι, τους σβαρνούσαν στο κατασκότεινο κελί και εκεί τους άφηναν δύο και τρεις μέρες αβοήθητους για να πεθάνουν χωρίς νερό ή φαγητό.
Οι τοίχοι των θαλάμων των βασανιστηρίου ήταν γεμάτοι αίματα, μυαλά και κομμάτια από ανθρώπινο δέρμα. Εκεί πολλοί είχαν γράψει με τα δάκτυλά τους βουτηγμένα στο αίμα τα ονόματά τους.
Σχετικά με το τι συνέβαινε στο «Κρυστάλ» ο Χαρ. Κυβέλος, ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, κατέθεσε τα παρακάτω στη δίκη του Λάμπου, διοικητή της Ειδικής Ασφάλειας: «Το Μάρτη 1944 η Ειδική επέδραμε στο ξενοδοχείο όπου έμενα με την οικογένειά μου. Η ομάδα Παρθενίου αποτελούμενη από 150 άνδρες εγκαταστάθηκε στο Β΄ πάτωμα, η ομάδα Παναγιωτόπουλου με δύναμη 100 ανδρών στο πρώτο. Βλέπαμε να φέρνουν συνεχώς κρατούμενους, ακούγαμε τις σπαρακτικές κραυγές τους την ώρα των βασανιστηρίων. Είδαμε πατέρες και μανάδες να φωνάζουν απ’ έξω: “Αφήστε μας να φιλήσουμε για τελευταία φορά τα παιδιά μας”. Μια μέρα ανέβηκα για κάποια δουλειά στο δεύτερο πάτωμα και είδα σ’ ένα δωμάτιο δύο γυμνούς νέους εντελώς παραμορφωμένους. Στο αποχωρητήριο αντίκρισα τρία πτώματα γυμνά. Είδα τραυματίες να τους μεταφέρουν οι χωροφύλακες αναίσθητους από το ξύλο. Μια μέρα έφεραν 20 εργάτες και εργάτριες της Εριουργίας. Μεταξύ τους ήταν ένας αδελφός και μια αδελφή. Τους έβαλαν σε χωριστά δωμάτια με τις πόρτες ανοιχτές και άρχισαν να δέρνουν τον αδελφό με συρματόσχοινο και του χάραζαν το σώμα και τα πόδια. Ο βασανιστής Καθρέφτης έλεγε στο κορίτσι “Ακούς αυτόν που φωνάζει; Είναι ο αδελφός σου. Τα ίδια θα σου κάνουμε και σένα αν δεν μαρτυρήσεις” . Όταν είδε τον αδελφό της να τον μεταφέρουν μισοπεθαμένο, η κοπέλα τρελάθηκε.
Έναν έμπορο και έναν καθηγητή τους έδερναν από το πρωί ως το βράδυ. Μια μέρα ο Σισμανόγλου ζήτησε στο τηλέφωνο τον Παρθενίου. Άκουσα τον τελευταίο να του λέει: “Μπράβο, καλά τους έκανες. Πάρε ό,τι έχουν, φόρτωσέ τους σ’ ένα καροτσάκι και πήγαινε τους στο νεκροτομείο”. Το βράδυ έμαθα ότι είχε σκοτώσει δύο στα Πατήσια. Μια άλλη βραδιά πήραν τρεις νέους και τους εκτέλεσαν στην πλατεία Κυριακού».
* «Ο κάτωθι υπογεγραμμένος ιατροδικαστής Πέτρος Τζαφέρης, μεταβάς σήμερον την 26ην Ιουλίου 1944 εις το ενταύθα νεκροτομείον, ενήργησα λεπτομερή αυτοψίαν και νεκροψίαν επί του πτώματος αγνώστου γυναικός ετών 39 περίπου.
Πληροφορίαι: Μετεφέρθη διά του υπ’ αριθμ. 375 εγγράφου του Σταθμού Α` Βοηθειών, παραληφθείσα εκ του ξενοδοχείου “Κρυστάλ”.
Νεκροψία: Το τριχωτόν της κεφαλής έχει αποκοπή ατέχνως και ανωμάλως διά μαχαιριδίου. Κατά το πρόσθιον τμήμα της κόμης παρατηρείται φρύξις των τριχών. Από της ρινός και του στόματος φαίνεται έρευσεν αίμα. Από της μιας μασχάλης προς την ετέραν διά του στήθους και συνεχιζόμενα όπισθεν του κορμού υπάρχουσι δύο παράλληλα αποτυπώματα, δίδοντα την εντύπωσιν ότι παρήχθησαν εκ της πιέσεως χοντρού σχοινίου.
Φαίνεται ότι το σώμα της θανούσης απαιωρήθη εν ζωή διά των μασχαλών. Κατά τους καρπούς των χειρών παρατηρούνται εντυπώματα εκ σχοινίου. Κατά τη ράχιν της ρινός και αμφοτέρας τας παρειάς και τα βλέφαρα παρατηρούνται εκχυμώσεις κυανώδεις ως και εξοίδησις. Οι χαρακτήρες δεικνύουσι ότι εγένετο συνεπεία γρονθοκοπημάτων. Κατά τας οπισθίας επιφανείας αμφοτέρων των βραχιόνων παρατηρούνται εκχυμώσεις. Κατά τους γλουτούς, μηρούς, κνήμας και άκρους πόδας, υπάρχουσι εκχυμώσεις συρρέουσαι ταινιοειδείς, χρώματος κυανώδους, λίαν πυκναί και έντονοι. Κατά τα κατώτερα των κνημών και άκρους πόδας, παρατηρείται εξοίδωσις κυανού βαθμού.
Αι εκχυμώσεις αύται ως και οι των βραχιόνων, παρήχθησαν κατόπιν δράσεων σκληρών και αμβλέων οργάνων (μαστιγίων, βουνεύρων, πλεκτού σύρματος, σχοινίου, αλύσεως κλπ.), βιαιότατα κατενεχθέντων. Το τριχωτόν του εφηβαίου παρουσιάζει φρύξιν των τριχών. Κατά τη ραχιαίαν επιφάνειαν του αριστερού άκρου του ποδός παρατηρείται έγκαυμα δευτέρου βαθμού εκτάσεως ταλλήρου. Κατά τη μετατάρσιον χώραν του αυτού ποδός έτερον έγκαυμα δίδον όμως τους χαρακτήρας του μετά θάνατον γενομένου. Αι τρίχες των μηρών και κνημών παρουσιάζουν φρύξιν. Φαίνεται ότι εγκαύματα και φρύξις οφείλονται εις επίθεσιν κατ’ αυτά ανημμένων σιγαρέτων.
Η διάνοιξις των μαλακών μορίων της κεφαλής έδειξεν εκχυμώσεις κατ’ αυτά. Η διάνοιξις της κρανιακής κάμψης έδειξεν οίδημα της λεπτής μήνιγγος και διεύρυνσιν των αγγείων αυτής. Ο στόμαχος περιείχε τροφάς εξ άρτου και ντομάτας.
Συμπέρασμα: Επί του πτώματος βεβαιούνται κακώσεις προκληθείσαι εκ μαστιγώσεως ήτις εγένετο διά διαφόρων οργάνων (μαστιγίου, βουνεύρου, αλύσεως, πλεκτού σύρματος), άτινα έδρασαν αλλεπαλλήλως και βιαιότατα, ως και κακώσεις εξ απαιωρήσεως από των μασχαλών, επίσης εγκαύματα εν ζωή και μετά θάνατον γενόμενα. Ο θάνατος οφείλεται κυρίως εις τας κακώσεις καθ’ όσον τα εγκαύματα είναι μικράς εκτάσεως.
Σημείωσις: Η ταυτότης της θανούσης εξηκριβώθη υπό της Σημάνσεως, ένθα ήτο σεσημασμένη ως κομμουνίστρια υπ’ αριθ. 59953. Το πτώμα ανήκε εις την Αποστόλου Ηλέκτραν του Νικολάου».
Πηγές
Κείμενο: Έπεσαν για τη ζωή, Έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ
Φωτογραφίες 1,8: Διαδίκτυο – 2,7: Ελευθεροτυπία – 4: Ριζοσπάστης – 3,5,6: Θανάση Χατζή, Η νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε, Εκδόσεις Δωρικός, Αθήνα 1983
Έκθεση νεκροψίας Ηλ. Αποστόλου: Ριζοσπάστης
ΥΓ Απο την Ελπιδος περασε και για ανακριση η αγαπημενη μου θεια (αδερφη του πατερα μου) ΕΠΟΝιτισα τοτε η Βιβη Κατσαιτη-Συκιωτη. Ευτυχως επειδη ηταν πολυ νεα και οχι βαθια μπλεγμενη στην αντισταση, οπως επισης η οικογενεια της ηταν συντηρητικων αρχων με κατοικια τοτε στα αριστοκρατικα Εξαρχεια , αφεθηκε ελευθερη μετα την σχετικη τρομοκρατικη «περιποιηση» και εκφοβισμο απο τους ταγματαλητες. Ο αδερφος της Διονυσης Κατσαιτης ειχε συλληφθει και φυλακιστει απο τα Ιταλικα κατοχικα στρατευματα σε φοιτητικη διαδηλωση.
Ηλέκτρα Αποστόλου | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Γέννηση | 20 Φεβρουαρίου 1912 Αθήνα |
Θάνατος | 26 Ιουλίου 1944 Αθήνα |
Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | πολιτικός |
Πολιτική τοποθέτηση | |
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας |
Η Ηλέκτρα Αποστόλου (1912 – 26 Ιουλίου 1944) ήταν στέλεχος της ΟΚΝΕ, της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ, αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών. Δολοφονήθηκε από την Ειδική Ασφάλεια το 1944 στην Αθήνα για την αντιστασιακή της δράση.
Απο τα νεανικά χρόνια στους αγώνες
Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε το 1912 στην Αθήνα από ευκατάστατη οικογένεια[1] και ήταν αδελφή του στελέχους του ΚΚΕ Λευτέρη Αποστόλου. Σε μικρή ηλικία έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και αργότερα μέλος του ΚΚΕ. Συμμετείχε στο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο Γυναικών το οποίο έγινε το 1934 στο Παρίσι, ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας.
Το 1935, πήρε μέρος στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων (ΚΔΝ), εκπροσωπώντας μαζί με άλλους Έλληνες νεολαίους την ΟΚΝΕ. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, η Ηλέκτρα Αποστόλου έγινε μέλος του Γραφείου της ΚΕ της ΟΚΝΕ. Για την πολιτική της δράση, φυλακίστηκε και εξορίστηκε πολλές φορές.
Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου τη συνέλαβε και την έκλεισε στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, όπου βασανίστηκε. Όταν αποφυλακίστηκε, πέρασε στην παρανομία και στάλθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου ανέλαβε γραμματέας του Γραφείου της ΟΚΝΕ Μακεδονίας – Θράκης.
Το 1939, η Ηλέκτρα Αποστόλου συλλαμβάνεται εκ νέου και στέλνεται εξορία με άλλους κομμουνιστές στην Ανάφη. Λίγο πριν εξοριστεί, και κατά τη διάρκεια της μεταγωγής της, γέννησε σε σκληρές και επικίνδυνες συνθήκες την κόρη της, Αγνή. Η Κατοχή τη βρήκε εξόριστη μαζί με την κόρη της στην Ανάφη.
Ήταν παντρεμένη με το γιατρό Γιάννη Σιδερίδη, στέλεχος του ΚΚΕ, που πέθανε από πείνα στο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης στην Κατούνα, στα τέλη Δεκέμβρη του 1942, δύο μέρες αφότου είχε μεταφερθεί από την Ακροναυπλία μαζί με εκατό άλλους κρατούμενους κομμουνιστές.[2]
Δράση στην Κατοχή
Το Σεπτέμβρη του 1942, ενώ είχε παραδοθεί στις κατοχικές δυνάμεις από το μεταξικό καθεστώς, κατάφερε να δραπετεύσει από το Τμήμα Μεταγωγών Αθηνών μαζί με την τρίχρονη κόρη της, αφού πρώτα είχε μεταχθεί σε νοσοκομείο.[3] Θα γίνει σταδιακά υπεύθυνη της εθνικοαπελευθερωτικής αλλά και φεμινιστικής οργάνωσης, Λεύτερη Νέα, ενώ αργότερα έγινε μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ και επικεφαλής της προπαγάνδας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας (ΚΟΑ) του ΚΚΕ. Ήταν η επικεφαλής της ομάδας που έφτιαχνε το έντυπο προπαγανδιστικό υλικό στην Αθήνα, βοηθώντας τις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις κατά των κατακτητών.
Στην αντιστασιακή οργάνωση, Λεύτερη Νέα, η Ηλέκτρα Αποστόλου προσπαθούσε να περάσει τη νοοτροπία ότι η γυναίκα θα απελευθερωθεί με την ενεργή συμμετοχή της στους κοινωνικούς αγώνες. Προσπαθούσε να πείθει τις γυναίκες-μέλη της οργάνωσης να παίρνουν το λόγο, γενικά να πράττουν. Οργανώθηκαν συνεργεία αποκλειστικά από γυναίκες που έγραφαν συνθήματα στους τοίχους. Το Φλεβάρη του 1943, η Λεύτερη Νέα αυτοδιαλύεται και ενσωματώνεται στην ΕΠΟΝ.[4]
Σύλληψη και Εκτέλεση
Στις 25 Ιουλίου του 1944, στις 7:30 το πρωί, συνελήφθη στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου & Ιθάκης από την ομάδα Παρθενίου της Ειδικής Ασφάλειας. Μεταφέρθηκε στο ξενοδοχείο Κρυστάλ στην οδό Ελπίδος 3, που ήταν το μέρος ανακρίσεων της Ειδικής Ασφάλειας Αθηνών, δίπλα από την έδρα της Ειδικής Ασφάλειας, Ελπίδος 5. Εκεί, για την αντιστασιακή της δράση, βασανίστηκε και δολοφονήθηκε. Η γνωστή στιχομυθία κατά την ανάκρισή της στην Ασφάλεια:
– Από πού είσαι;
– Από την Ελλάδα!
– Πού κατοικείς;
– Στην Ελλάδα!
– Πώς σε λένε;
– Είμαι Ελληνίδα!
– Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου;
– Όλοι οι Έλληνες!
– Τι δουλειά κάνεις;
– Υπηρετώ τον Ελληνικό Λαό!
– Από ποιόν παίρνεις εντολές;
– Μόνο από την Πατρίδα μου!
έχει καταγραφεί, και δεν είναι εξιδανικευμένη αφήγηση. Το πτώμα της πετάχτηκε βασανισμένο, στις 26 Ιουλίου 1944, έξω από το ξενοδοχείο Κρυστάλ και μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο Αθηνών. Εκεί ο ιατροδικαστής έκανε τη νεκροψία.[5] Την επομένη, 27 Ιουλίου, το πτώμα της πετάχτηκε στους δρόμους της Αθήνας. Το ΕΑΜ από τις εφημερίδες του υποσχέθηκε εκδίκηση. Βασανιστές και δολοφόνοι της Ηλέκτρας Αποστόλου ήταν ο διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας, υποστράτηγος Αλέξανδρος Λάμπου, ο ανθυπασπιστής Ευσέβιος Παρθενίου και ο Μηνάς Καθρέπτης.[6] Μετά την απελευθέρωση, στη δίκη των δοσιλόγων, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων πατριωτών καταδικάστηκαν σε ισόβια, αλλά, μετά από μερικούς μήνες, αφέθηκαν ελεύθεροι στα πλαίσια του εμφυλιακού κλίματος. Μάλιστα, ο Λάμπου συνταξιοδοτήθηκε με το βαθμό του αντιστράτηγου[7], ενώ ο Παρθενίου σταδιοδρόμησε στη Βασιλική Χωροφυλακή[8].
Αμέσως μετά την εύρεση του πτώματός της, έγιναν εκτελέσεις ατόμων που συνεργάζονταν με τις Κατοχικές δυνάμεις. Στα πτώματά τους αφηνόταν σημείωμα με το όνομά της και έναν αριθμό που αυξανόταν Ηλέκτρα 1,2,3,…. Οι πράξεις αυτές έγιναν κυρίως από την ΟΠΛΑ[9]. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ έκαναν πολλές εκδηλώσεις στη μνήμη της, εκδηλώσεις που συνεχίζονται ως και σήμερα από αριστερά κόμματα και παρατάξεις.[10][11] Ο ΔΣΕ είχε θεσπίσει το μετάλλιο ηρωισμού «Ηλέκτρα Αποστόλου», ενώ πολλά ποιήματα γράφτηκαν για αυτήν.
«Ηλέκτρα μας.
Η ώρα της λευτεριάς έφτασε, μα συ δε λείπεις.
Είναι τ’ όνομά σου γραμμένο πλάι – πλάι
στ’ όνομα της λευτεριάς
το αίμα σου μέσα στις φλέβες μας
η καρδιά σου, στην καρδιά μας»
Γιάννης Ρίτσος
Στις 26 Ιουλίου του 1945, τον πρώτο χρόνο της απελευθέρωσης απ’ την Κατοχή και την επέτειο του θανάτου της, οργανώθηκε στην Αθήνα ένα συλλαλητήριο-μνημόσυνο για τις γυναίκες που σκοτωθήκανε την περίοδο της Κατοχής. Και για την Ηλέκτρα Αποστόλου.
Η κόρη της, Αγνή Σιδερίδου, ζει στη Μόσχα.
Τσε Γκεβαρα
«Ετούτ’ η μάντρ’ αγνάντια σου το σύνορο του κόσμου.Σ’ αυτήν απάνου βρόντηξεν ο Διγενής το Χάρο.Ήτανε πρώτη του Μαγιού, φως όλα μέσα κι έξω (έξω τα χρυσολούλουδα και μέσα η καλοσύνη) που αράδιασε πά’ στο σοβά, πιστάγκωνα δεμένους και θέρισε με μπαταριές οχτρός ελληνομάχος, όχι έναν, όχι δυο και τρεις, διακόσια παλικάρια.»
Απόσπασμα από το ποίημα του Κώστα Βάρναλη » Πρωτομαγιά του 1944″.
Σαν σήμερα πριν 78 χρόνια, στις 24/02/1943, ως απάντηση στη προαναγγελία της επιστράτευσης από τις κατοχικές δυνάμεις, ξέσπασε γενική απεργία και χιλιάδες κόσμου διαδήλωσαν αυθόρμητα στους δρόμους της Αθήνας αψηφώντας τους φασίστες.
Στις πολύωρες συγκρούσεις μία ομάδα διέσπασε τον αστυνομικό κλοιό και κατέστρεψε το γραφείο του κατοχικού πρωθυπουργού Λογοθετόπουλου στη Βουλή. Οι διαδηλωτές αφού υπερφαλάγγισαν τους Ιταλούς καραμπινιέρους, πυρπόλησαν το Υπουργείο Εργασίας (Μπουμπουλίνας και Τοσίτσα γωνία), όπου είχε γίνει ο προπαρασκευαστικός σχεδιασμός για την επιστράτευση.
Κατά τις συγκρούσεις, τουλάχιστον τριάντα τραυματίστηκαν σοβαρά και τρεις σκοτώθηκαν. Ήταν οι: ο Διονύσης Δημακόπουλος, ανάπηρος πολέμου, μέλος του ΚΚΕ, ο Νικόλαος Κουκουβάς ή Κουκουράβας, ζαχαροπλάστης, μέλος του ΕΑΜ Κουκακίου και ο Ιωάννης Δρακόπουλος, μαθητής του Ε΄ γυμνασίου Αθηνών από πυρά καραμπινιέρου στις κινητοποιήσεις των μαθητών στο Παγκράτι.
Η επιστράτευση ματαιώθηκε!!
ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ
Ημέρα μνήμης για τους εκατοντάδες πατριώτες που εκτελέσθηκαν από τους Γερμανούς στις 24 Φλεβάρη 1944 στην Παλιόχουνη. Στη συντριπτική πλειοψηφία Μεσσήνιοι που είχαν συλληφθεί από τους ταγματασφαλίτες του Βρεττάκου και του Κατσαρέα στην Καλαμάτα στις 27 Γενάρη.
Οταν το Σεπτέμβρη του 1943 οι Γερμανοί έφθασαν και πάλι στην Καλαμάτα μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, το ΕΑΜ κυριαρχούσε πολιτικά στην πόλη και οι ακραίες συνοικίες αποτελούσαν βάση επικοινωνίας και ανεφοδιασμού του ΕΛΑΣ, οι αντάρτες του οποίου όχι μόνον χτυπούσαν στην πόλη αλλά έκαναν ακόμη και… παρέλαση στους δρόμους. Κατά βάση ορμητήριο ήταν η Μονή Βελανιδιάς από την οποία έφθαναν στην πόλη από τις δυτικές συνοικίες μέσα από χαράδρες και ρέματα. Με το μεγάλο μπλόκο με τους 2000 περίπου συλληφθέντες στη Ράχη και την ευρύτερη περιοχή τον Οκτώβρη και αργότερα το Νοέμβρη με το βομβαρδισμό της Μονής Βελανιδιάς, έγινε προσπάθεια να αποκοπεί ο ΕΛΑΣ από τις πολιτικές οργανώσεις της πόλης και να εξουδετερωθεί στρατιωτικά. Ματαίως όμως, οι αντάρτες μετακινούνταν από σημείο σε σημείο στον Ταΰγετο και εγκατεστημένοι στα χωριά της Αλαγονίας μπορούσαν να δημιουργήσουν βάσεις ανεφοδιασμού και να οργανώνουν επιθέσεις.
Οι Γερμανοί συγκεντρώνουν δυνάμεις στην Καλαμάτα καθώς ανατινάζουν το Δεκέμβριο το αεροδρόμιο της Τριόδου που τους ήταν άχρηστο και μεταφέρουν στην πόλη την ισχυρή δύναμη φύλαξης. Παράλληλα συνεργάζονται με τους ταγματασφαλίτες του Βρεττάκου και ξεκινούν μια μεγάλη εκκαθαριστική επιχείρηση στον Ταϋγετο. Ισχυρές δυνάμεις των Γερμανών κινούνται προς τη βάση των ανταρτών στα Χανάκια (Κάτω Καρβέλι σήμερα), γίνεται μάχη, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ξεφεύγουν από τον κλοιό και οι Γερμανοί πυρπολούν σπίτια στα χωριά της περιοχής. Ακολουθεί επίθεση των Γερμανών στο Αλμυρό στις 13 Ιανουαρίου και πυρπόληση των σπιτιών του χωριού.
Ο Βρεττάκος κινείται με τους ταγματασφαλίτες από την Αρεόπολη προς την Καλαμάτα ενώ οι Γερμανοί προωθούνται μέχρι το Εξωχώρι σε μια προσπάθεια να εγκλωβίσουν τον ΕΛΑΣ, χωρίς αποτέλεσμα. Την πλήρωσαν όμως άμαχοι που θεωρήθηκαν ύποπτοι. Ο ίδιος ο Βρεττάκος σε επίσημη έκθεση το 1955 όταν οι συνεργάτες των Γερμανών είχαν ενσωματωθεί στον “εθνικό κορμό”, γράφει για το σχέδιο και την υλοποίησή του:
“Εξ Αρεοπόλεως η δύναμίς μας ηκολούθησε προκαθορισμένον σχέδιον πορείας επί της δυτικής πλευράς του Ταυγέτου με αντικειμενικόν σκοπόν την απελευθέρωσιν των Καλαμών η οποία εστέναζε υπό την αφόρητον τρομοκρατίαν του ΕΛΑΣ και την ενδιάμεσον απελευθέρωσιν των χωρίων και την διάλυσιν των στρατοπέδων της φρίκης και του εγκλήματος. Εντός ελαχίστων ημερών ο αντικειμενικός σκοπός μας επετεύχθη.
Επραγματοποιήθη η απελευθέρωσις εκατοντάδος Εθνικών αγωνιστών συνελήφθησαν πλείστοι Αιχμάλωτοι ελασίται και οι οπαδοί της δολοφονικής Ο.Π.Λ.Α και πλέον από 100 πολεμικά όπλα ενίσχυσαν την δύναμίν μας. Εκ των αιχμαλώτων όσοι, εκ προχείρου ανακρίσεως δεν βαρύνοντο με εγκλήματα, αφέθησαν ελεύθεροι. Μεταξύ των αιχμαλώτων δυστυχώς υπήρξαν και 2 μόνιμοι αξιωματικοί του Εφεδρικού ΕΛΑΣ οι οποίοι επαρκώς εδικαιολογήθησαν. Τέλος, εισήλθομεν εις την πόλιν των Καλαμών, όπου μας υπεδέχθησαν οι κάτοικοι εν εξάλω ενθουσιασμώ διά των παραθύρων των οικιών των και υπό την στενήν ως αντελήφθην παρακολούθησιν του Κ.Κ.Ε. Οι ελασίται των Καλαμών διεσκορπίσθησαν ανά την πόλιν και έβαλον διά χειρομβοβίδων και όπλων προς εκφοβισμόν μας. Η Ο.Π.Λ.Α εκτύπησεν δολοφονικώς εντός κουρείου δύο νεαρούς στρατιώτας μας εκ των οποίων τον ένα εφόνευσεν, τον δε άλλον ετραυμάτισεν θανασίμως. Ευτυχώς όμως επέζησεν. Αυτά ήσαν και τα μοναδικά θύματα της όλης εκστρατείας μας. Εν αντιθέσει παρά τας δολοφονικάς των ενέδρας, διά προσχεδιασμένων ταχυτάτων ενεργειών μας η πόλις εξεκαθαρίσθη εντός της ημέρας και της νυκτός από τα δολοφονικά καθάρματα και 200 αιχμάλωτοι και πλέον των 10 νεκρών ελασιτών επλήρωσαν την αντίστασίν των. Αι Καλάμαι ανέπνευσαν πλέον ελεύθεραι και εκατοντάδες πολιτών εκλιπαρούσαν να μας ακολουθήσουν. Τούτο όμως ήτο αδύνατον. Είκοσι μόνον γενναία παιδιά παρέλαβον μαζύ μου, ίνα αποτελέσουν τον πυρήνα του υπό δημιουργίαν Τάγματος του αειμνηστου Ταγματάρχου Στούπα Παναγιώτη, όστις απελευθερωθείς από την απηνή δίωξιν του ΕΛΑΣ εσχημάτισε μετ ολίγον κατά Μάρτιον 1944 το τάγμα Μελιγαλά. Η επιστροφή μας εις Σπάρτην ήτο πλέον η θριαμβευτική και διά νέου δρομολογίου, υπερπηδήσαντες τας κορυφογραμμάς του Ταυγέτου διώξαντες και εκμηδενήσαντες πάσαν αντίστασιν του ΕΛΑΣ, επανήλθομεν κατά τας αρχάς (7-8 Φεβρουαρίου) εις την βάσιν μας. Η πλήρης εξάρθωσις των βάσεων του ΕΛΑΣ είχεν επιτευχθή. Ο πανικός και ο φόβος διέλυσαν πλείστα τούτου συγκροτήματα. Το ηθικόν του λαού ανεπτερώθη και επίστευσεν πλέον ακραδάντως εις την τελικήν νίκην, κατά του αιμοβόρου Κομμουνιστικού συγκροτήματος”.
Ολα αυτά “μεταφράζονται” ως εξής: Οπλισμένοι σαν αστακοί οι δοσίλογοι έφθασαν στα τέλη του Γενάρη ανενόχλητοι στην Καλαμάτα συλλαμβάνοντας, βασανίζοντας και εκτελώντας όποιον ΕΑΜίτη έβρισκαν μπροστά τους. Με σκοπό να διαλύσουν την πολιτική βάση του ΕΑΜ στην Καλαμάτα, φθάνοντας στην πόλη χωρίστηκαν σε δύο φάλαγγες που ακολούθησαν τη Λακωνικής και την Φαρών δημιουργώντας έναν κλοιό στις ανατολικές συνοικίες σε συνεργασία με τις δυνάμεις των Γερμανών που “έκλειναν” την τανάλια από το κέντρο. Με τον κατάλογο στελεχών και φίλων του ΕΑΜ στο χέρι που είχαν συντάξει οι χαφιέδες του Περρωτή, έμπαιναν στα σπίτια και συλλάμβαναν πατριώτες αντιστασιακούς ή έκαναν συλλήψεις στους δρόμους. Στην Παραλία αντάρτες χτύπησαν και σκότωσαν έναν ταγματασφαλίτη. Σε αντίποινα οι δοσίλογοι συνέλαβαν και εκτέλεσαν έναν νεολαίο, τον Μελιγκώνη, στην πλατεία στο ύψος που βρίσκεται σήμερα ο “Λωτός”. Μετά από λίγο έφεραν τον αδερφό του, τον έβαλαν να κάνει αναγνώριση και τον εκτέλεσαν και αυτόν.
Στις 27 Γενάρη περίπου 150 από τους συλληφθέντες που κρατούνταν από τους Γερμανούς στο στρατόπεδο, φορτώθηκαν σε κλειστά στρατιωτικά φορτηγά και μεταφέρθηκαν στην Τσακώνα,. Από εκεί με τα πόδια και μέσα από απίστευτη ταλαιπωρία οδηγήθηκαν στις φυλακές της Τρίπολης.
Οι δοσίλογοι του Βρεττάκου αφού εκτέλεσαν το πρώτο μέρος της αποστολής που τους είχαν αναθέσει οι Γερμανοί συνέχισαν προς τον Ταΰγετο. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 13 Ιανουαρίου, ισχυρές γερμανικές δυνάμεις είχαν συγκεντρωθεί στις Πηγές και ξεκίνησαν την εκκαθαριστική επιχείρηση “Κότσυφας”. Η επιχείρηση κορυφώθηκε στις 30-31 Γενάρη: Ταγματασφαλίτες και Γερμανοί με φορτηγά και βαρύ οπλισμό κινήθηκαν προς την Αρτεμισία. Μια φάλαγγα Γερμανών κινήθηκε προς το Μαλεβό προερχόμενη από τη Μεγαλόπολη. Μια ισχυρή φάλαγγα από τη Σπάρτη εμφανίστηκε στη θέση Λαγκάδα και χωρίστηκε σε δύο τμήματα. Το ένα κινήθηκε προς το δασικό δρόμο της Αλαγονίας και το άλλο από το Σταυρωτό Δεντρί προς την Αγία Παρασκευή Αρτεμισίας. Ενώθηκαν στα χωριά της Αλαγονίας σαρώνοντας την περιοχή και καίγοντας και ανατινάζοντας σπίτια. Συνέλαβαν και πήραν ομήρους και σε ένα σημείο της διαδρομής τους επιτέθηκαν δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Σε αντίποινα εκτέλεσαν στο Μαλεβό 7 πατριώτες, 4 από τη Νέδουσα και 3 από την Αλαγονία.
Η επιχείρηση απέτυχε, οι Γερμανοί δέχτηκαν ισχυρά χτυπήματα από τον ΕΛΑΣ σε σημεία που δεν περίμεναν (Αγιος Φλώρος, Καζάρμα). Ακολούθησε το μεγάλο μπλόκο στην αγορά της Καλαμάτας και οι εκτελέσεις των πατριωτών στο στρατόπεδο.
Στις 23 Φλεβάρη 1944, δύναμη του ΕΛΑΣ επιτίθεται σε φορτηγό που μετέφερε Γερμανούς αξιωματικούς και στρατιώτες στο Σάλεσι Μεγαλόπολης. Στη μάχη που γίνεται σκοτώνονται 15 Γερμανοί και τραυματίζονται άλλοι 7. Σε αντίποινα διατάζουν την εκτέλεση 200 κρατουμένων στις φυλακές της Τρίπολης. Οι εκτελέσεις έγιναν στις Βίγλες Παλιόχουνης, στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το μνημείο στον παλιό εθνικό δρόμο Καλαμάτα-Τρίπολη. Στο μνημείο είναι γραμμένα τα ονόματα 212 πατριωτών. Οι περισσότεροι ήταν Μεσσήνιοι από εκείνους που συνέλαβε το Τάγμα Ασφαλείας του Βρεττάκου στην Καλαμάτα. Και οι άλλοι Αρκάδες και Λάκωνες.
(ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ Από Ηλίας Ηλίας Μπιτσάνης )
Το καλοκαίρι του 1943Το καλοκαίρι του 1943 ο δοσίλογος πρωθυπουργός Ιωαννης Ραλλης, ανακάλεσε στην υπηρεσία έφεδρους αξιωματικούς της Χωροφυλακής προκειμένου να καταστήσουν το σώμα μαχητικότερο.
………………………………………..
«να δώσουν εις την Ασφάλειαν νέον ρυθμόν συνεργασίας με τον κατακτητήν»…………………………………………
Διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας ορίστηκε ο απότακτος συνταγματάρχης Αλέξανδρος Λάμπου στον οποίο απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστρατήγου,και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι την επίσημη διάλυση της διεύθυνσης.
………………………………………..
ο Αλέξανδρος Λάμπου ανέλαβε και έφερε σε πέρας μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή: ΤΗΝ ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΑΜ ΣΕ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΑ…………………………………………
Είναι ο άνθρωπος που φέρει προσωπική ευθύνη για την εκτέλεση εκατοντάδων αντιστασιακών…………………………………………
στο μπλόκο της Καλογρέζας, ο Αλέξανδρος Λάμπου οδηγούσε 2.000 χωροφύλακες, τσολιάδες και χιτλερικούς.
………………………………………..
βαστούσε την εικόνα της Παναγίας και φώναζε:«ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΤΑΓΗΝ ΑΥΤΗΣ ΘΑ ΠΙΩ ΑΙΜΑ!»»…
………………………………………..
Αυτο το κατέθεσε στις 29/10/1945 στο δικαστήριο δοσιλογων,ενάντια στον αρχηγό της Ειδικής Ασφάλειας Αλέξανδρο Λάμπου και τους φονιάδες του,η Μαρία Μαντζαβίνου,μία από τις μαυροφορεμένες μητέρες,αδελφές και χήρες των αναρίθμητων θυμάτων της…
………………………………………..
καταδικάστηκε απ το δικαστήριο δοσιλογων τρεις φορές σε θάνατο.
………………………………………..
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1946, ο Λάμπου βρισκόμενος στις φυλακές Καλλιθέας,επιτίθεται στους δεσμοφύλακες με ένα σιδερολοστό.Μετά από την πράξη του αυτή, μεταφέρεται στις φυλακές της Αίγινας.
………………………………………..
φίλε αναγνώστη είσαι έτοιμος;;;τώρα αρχίζει το ωραίο
………………………………………..
ο Αλέξανδρος Λάμπου τελικα αποφυλακίστηκε τέτοιες μέρες,Φλεβάρη του 1952, μετά από χάρη του βασιλιά!!!
………………………………………..
Η ΜΕΤΕΜΦΥΛΙΑΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΑΙΣΧΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΑΣ…
………………………………………..
ΥΓ. διαβάστε στις εικόνες
«ΟΙ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΙ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΦΥΛΟΥ ΜΑΝΙΑΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΝΩΝ»
Για την συγκεκριμένη περιοχή τα γνωστά μετεμφυλιακά “αναμορφωτήρια” ανηλίκων ήταν το Μπενάκειο Άσυλο (σημερινό Μπενάκειο Παιδικό) όπου είχαν εγκλειστεί 98 κορίτσια ηλικίας 10-18, ορισμένα απο τα οποία είχαν καταδικαστεί και σε θάνατο!
Η “παιδούπολη” της Φρειδερίκης στην Κηφισιά, ήταν απο τις πρώτες που ιδρύθηκαν στην περιοχή της Αττικής. Βρισκόταν στο Καστρί Κηφισιάς και εγκαινιάστηκε απο την ίδια τον Απρίλιο του 1948.
Το 1947 η βασίλισσα της Ελλάδας (και ηγετικό στέλεχος της jungmädelbund-νεολαίας κοριτσιών του ναζιστικού κόμματος- στην Γερμανία) Φρειδερίκη ίδρυσε τις «παιδουπόλεις» όπου έκλεισε χιλιάδες παιδιά αριστερών κυρίως οικογενειών. Πρώην αετόπουλα του ΕΑΜ, μικροί ΕΠΟΝίτες, παιδιά ανταρτών και «ανταρτόπληκτων» χωριών συγκεντρώθηκαν στα ιδρύματα αυτά για να επανέλθουν στον ίσιο δρόμο. Το 1948-1949, 26 έφηβοι πολιτικοί κρατούμενοι στέλνονται στα αναμορφωτήρια Κηφισιάς για «ανάνηψη». Τα όσα ακολουθούν είναι από δική τους καταγγελία όπως δημοσιεύθηκε το 1950 στον τύπο:
(Διατηρείται η ορθογραφία του πρωτοτύπου)
«Με επικεφαλής τον διευθυντή Μουζάκη, τους φύλακες Σκιζά, Ξυδέα, Βάλλι, Νικήτα Σιώρη, Κατσαμπούλα, Γούλα κλπ. Και τους χίτες ποινικούς Λαμπέση, Σογύρο, Καρδαμίτση, Χαλκιά, Λιβέρη, Σιγάλα και άλλους, μας συγκεντρώνουν στο προαύλιο, κάνουν κλοιό γύρω μας και με αφορμή ότι δήθεν δεν πήραμε το τσάι με σταφιδίνη, πέφτουν πάνω μας με κτηνώδικους αλαλαγμούς, χτυπώντας αλύπητα με κλομπ στο σωρό. Μια ώρα κράτησε το μακελειό και κάθε λεπτό της ένα κορμί έπεφτε ματωμένο, ενώ πάνω του συνέχιζε ο χορός των κανιβάλων με τις αρβύλες και τα ρόπαλα.»[1]
«Προσωπικά ο διευθυντής Μουζάκης χτυπά τον Βασίλη Βαλσαμίδη, τον ρίχνει αναίσθητο με ματωμένο πρόσωπο, ενώ σε λίγο χώνει το κλομπ του στο στόμα του Λ. Αναστασόπουλου, τόσο δυνατά που του σπάει τα δόντια. Φωνάζει στο φύλακα Σκιζανά: «Χτύπα με το ρόπαλο όχι με γροθιές». Αυτός γελώντας σαρδωνικά, γονατισμένος πάνω στο κουφάρι του μικρού Παπαδημητρίου του απαντά ότι θέλει να μάθει μποξ, ενώ του δείχνει τις γροθιές του που είναι κόκινες από το αίμα. Ο Παπαδημητρίου έκανε συνεχείς αιμοπτύσεις κατοπινά και κουφάθηκε.»[2]
«Από την πόρτα και σε όλο το μήκος του διαδρόμου παρατεταγμένοι οι χίτες ποινικοί και οι φύλακες παίζανε το αγαπημένο τους παιγνίδι – όπως λέγανε- το «μπαλόνι». Με κλωτσιές στην κοιλιά, γροθιές και γκλόμπς, ο καθένας φρόντιζε να μεταβιβάζει το «μπαλόνι» στον επόμενο βασανιστή για να συνεχιστεί ως τον τελευταίο στην πόρτα του διευθυντή, που όμως σπάνια φτάναμε αφού στο μεταξύ είχαμε πέσει αναίσθητοι.
Σε έναν κουβά με βρωμιές βουτούσαν το κεφάλι μας για να μας μπάσουν στο γραφείο. Ο Μουζάκης μας έδειχνε το χαρτί της δήλωσης. Στην άρνησή μας, καινούργιος κατακλυσμός από χτυπήματα επακολουθούσε, στο διάδρομο παίζονταν πάλι το «μπαλόνι» για να καταλήξουμε τελικά στα πειθαρχία, όπου είχαν στήσει το στρατηγείο τους οι άσσοι τους βασανιστές Λεμπέσης, Λιβέρης, Σιγούρος κλπ., ποινικοί χίτες με την καθοδήγηση και παρουσία του υπαρχιφύλακα Ρήγα, των φυλακών Νικήτα Σιώρη και άλλων. Δεμένοι στη φάλαγγα μας χτυπούσαν με τη σειρά με βάρδειες με ρόπαλα, με συρματόσχοινα και με κάλτσες γεμάτες τσιμέντο. Στο στόμα μας έχωναν σφουγγαρόπανα για να μη φωνάζουμε και κομμάτια σαπούνι που έπρεπε να τα φάμε σε ωρισμένα λεπτά. Μας γύμνωναν και μας έκαιγαν τα γεννητικά όργανα με τσιγάρα και κάρβουνα.»[3]
«Χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα, από τη ψυχολογική βία των βασανισμών, την απειλή της εξόντωσης, με τρόπους αφάνταστα κτηνώδικους, το ηθικό κουρέλιασμα με τον αισχρό βιασμό του κορμιού και της ψυχής, με τελικό σκοπό τη δημιουργία του ομαδικού πανικού και του διαρκούς ψυχικού άγχους που θα μας μετέτρεπε σε κουρέλια, σωματικά και ηθικά, ένα άβουλο και ασυνείδητο κοπάδι πανικόβλητων ζώων, χωρίς καμμία αρχή και κανένα ανθρώπινο γνώρισμα για να μας ρίξουν κατοπινά στο βούρκο της διαφθοράς και της ατίμωσης.»[1]
» Έχωναν μέσα στο αποχετευτικό έντερο γκλομπς και αναμμένα τσιγάρα. Ολόκληρες νύχτες κρατούσε το μαρτύριο. (…) Μας χτυπούσαν με σανίδες και μας ξεγύμνωναν για να κάνουν πραγματογνωμοσύνη, όπως έλεγαν, αν είμασταν κορίτσια ή αγόρια. Στο τέλος κάπνιζαν χασίς κι έπαιρναν τους μικρότερους για να κοιμηθούνε μαζί τους.»[2]
«Τα κτήνη εκτός από όλα αυτά χρησιμοποίησαν και τη μέθοδο του ανήθικου βιασμού και της ασέλγειας για να μας κουρελιάσουν το ηθικό, να μας αφαιρέσουν κάθε ανθρώπινη σκέψη, πράγμα που θα τους διευκόλυνε στον σκοπό τους, να μας λυγίσουν και ακόμα για να ικανοποιούν το διαστρεβλωμένο σεξουαλισμό τους. Οι αποθήκες, τα μαγειρεία, το μπάνιο, τα πειθαρχεία, μα και οι θάλαμοι ακόμα, είχαν μετατραπεί σε χαρέμια από τους χίτες βασανιστές Λεμπέση, Καρδαμίτση, Σιγούρο κλπ. Από τον υπαρχιφύλακα Ρήγα και τους φύλακες Σχίζα, Βάλλι, που οργάνωναν όλη την κίνηση. Με την απειλή του βασανισμού και την τρομοκρατία έπαιρναν από τους θαλάμους τη νύχτα αγόρια μικρά και μεγάλα, διαλέγοντας τα ομορφότερα, και τα βίαζαν ομαδικά. Ήταν τέτοιο το όργιο της ασέλγειας ώστε μέσα σε μια νύχτα το 14χρονο παιδί Καλύβας Κωνσταντίνος από τη Ρούμελη – δικασμένο σε ισόβια από στρατοδικείο – έπαθε ακατάσχετη αιμορραγία και έξοδο του εντέρου. Οι φύλακες Σχίζας και Βάλλις πιάστηκαν και αναφέρθηκαν στη διεύθυνση χωρίς καμμιά συνέπεια. Ο υπαρχιφύλακας Πασσαδάκης συνέλαβε επ’ αυτοφόρω τον χίτη βασανιστή Καρδαμίτση χωρίς να του γίνει ούτε παρατήρηση.»
[1] Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ, Ανοιχτή καταγγελία των φυλακισμένων παιδιών του «Αναμορφωτηρίου Κηφισίας, στον αθηναϊκό Τύπο, ό.π. , σ. 3
[2] Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ, Ανοιχτή καταγγελία των φυλακισμένων παιδιών του «Αναμορφωτηρίου Κηφισίας, στον αθηναϊκό Τύπο, ό.π. , σ. 4
[1] Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ, Ανοιχτή καταγγελία των φυλακισμένων παιδιών του «Αναμορφωτηρίου Κηφισίας, στον αθηναϊκό Τύπο, Ιούλιος 1950, σ. 1-2
[2] Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ, Ανοιχτή καταγγελία των φυλακισμένων παιδιών του «Αναμορφωτηρίου Κηφισίας, στον αθηναϊκό Τύπο, ό.π. , σ. 2
[3] Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ, Ανοιχτή καταγγελία των φυλακισμένων παιδιών του «Αναμορφωτηρίου Κηφισίας, στον αθηναϊκό Τύπο, ό.π. , σ. 3-4
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=468084877007164&id=451303612018624
23 παιδιά του Αναμορφωτηρίου Κηφισίας
στις φυλακές του Ιτζεδίν.το 1950
Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου δεκάδες ανήλικα παιδιά, αετόπουλα της Κατοχής, ΕΠΟΝιτες και παιδιά ανταρτών συνελήφθησαν ή αιχμαλωτίσθηκαν από τις κυβερνητικές δυνάμεις και το ελληνικό αστικό κράτος.
Κατά κανόνα, οι ανήλικοι κρατούνταν μαζί με ενήλικους πολιτικούς κρατούμενους, όμως ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί το Αναμορφωτήριο Κηφισίας στο οποίο μεταφέρθηκαν το 1948 -1949 26 ανήλικοι πολιτικοί κρατούμενοι. Στο Αναμορφωτήριο Κηφισίας φρόντισαν να μεταφέρουν τους περισσότερο “σκληρούς” των αδήλωτων πολιτικών κρατουμένων, ώστε να τους αποσπάσουν τη δήλωση, μέσα από τα φρικτά ψυχικά και σωματικά μαρτύρια που συνέβαιναν εκεί. Οι ανήλικοι πολιτικοί κρατούμενοι βρέθηκαν ανάμεσα σε χασισοπότες, ανήλικους ποινικούς κρατούμενους, εκδιδόμενους, συφιλιδικούς, καθώς και μια ομάδα ενήλικων χιτών ποινικών κρατουμένων.
Κάποια παιδιά της κατοχής βρέθηκαν ξαφνικά κατηγορούμενα και σιδηροδέσμια σε διάφορες φυλακές της Αθήνας αλλά και όλης της χώρας, καθώς με αυτόν τον τρόπο οι κυβερνητικές δυνάμεις θεωρούσαν ότι θα στερούσαν τις εφεδρείες από τον Δημοκρατικό Στρατό. Άλλα παιδιά απήχθησαν με τη βία
ή με διάφορα τεχνάσματα από τους γονείς τους για να χρησιμοποιηθούν ως μοχλός πίεσης για την παράδοση
των αντιστασιακών γονέων τους.
Συνήθως τους ανήλικους κρατούμενους τους μετέφεραν και τους κρατούσαν μαζί με τους κοινούς ενήλικες πολιτικούς αλλά και ποινικούς κρατούμενους σε διάφορες φυλακές, μέχρι τα παιδιά να υπογράψουν την περίφημη «δήλωση μετανοίας»
ή να εξαναγκάσουν τους γονείς τους να παραδοθούν.
Για τα «σκληρά» παιδιά, όμως, που δεν λύγιζαν με τίποτε υπήρχε το φοβερό «Αναμορφωτήριο Κηφισίας».
Εκεί, όσα παιδιά δεν είχαν λυγίσει, υφίσταντο εξευτελισμούς, βασανιστήρια και βιασμούς από τους δεσμοφύλακες.
Ο Χρόνης Μίσσιος, που έζησε τη φρίκη του Αναμορφωτηρίου Κηφισίας το 1948 ως πολιτικός κρατούμενος, γράφει σε ένα γράμμα του που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του
«Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς»:
«Απ’ την πόρτα ακόμα, μόλις μας παραλαμβάνουνε τα καρακόλια, η αγριάδα πάει σύννεφο. Στα χέρια τους, αντί για βοϊδόπουτσες, κρατάνε κάτι χοντρά καλώδια στριμμένα. Μας βάζουν σ’ ένα θάλαμο στο υπόγειο, όπου μας γδύνουν όπως μας γέννησε η μάνα μας. Το κρύο είναι αφόρητο. Τρέμουμε σαν τα ψάρια στη στεριά. Αυτοί αρχίζουν να μας κάνουν “έρευνα”, μας ψάχνουνε κάτω από τα αρχίδια, στον κώλο, στο στόμα. Πριν φτάσουν σε μένα, αρχίζω να διαμαρτύρομαι. Είμαι πολιτικός κρατούμενος και τα τέτοια. Στημένη δουλειά. Χωρίς διάλογο, που λένε, με πλακώνουνε με τα καλώδια και με κάνουνε ζέμπρα, ξέρεις εκείνα τα γαϊδουράκια της Αφρικής.
Οι ποινικοί δεν αντιδρούν καθόλου. Έτσι κάθονται και τους ξευτελίζουνε πιάνοντάς τους τον κώλο. Μας κουρεύουνε με την ψιλή μηχανή και μας πάνε για μπάνιο. Βλέπεις, η καθαριότητα… Το νερό είναι παγωμένο, της πουτάνας, σα να κάνουμε μπάνιο με ξυραφάκια… Μας άφησαν κάμποσο από κάτω να το φχαριστηθούμε. Μόλις γίναμε μπλε από το κρύο, μας ψεκάζουν με ντι ντι τι σκόνη, μας δίνουν από ένα παντελόνι κι από ένα σακάκι, “τρελά”, και μας ανακοινώνουν ότι απαγορεύεται να φοράμε το ιδιωτικά μας ρούχα και ότι αυτά θα γίνουν δέμα και θα τα πάνε στην αποθήκη.
Τα “τρελά” ήταν καμωμένα από ένα κωλούφασμα σαν καραβόπανο, που περισσότερο σε παγώνει παρά σε ζεσταίνει. Ούτε φανέλα εσωτερική, ούτε πουλόβερ, κάηκε το μουνί μας, όπως θα ‘λεγε ο Γράσος… Τέλος, μας παίρνουν, τους ποινικούς για τους θαλάμους και μένα για το αρχιφυλακείο. Αρχιφύλακας είναι μια λουμπίνα, όλο αρώματα και βερνίκια, σενιαρισμένος λες και είναι ναύαρχος κι όχι ανθρωποφύλακας. Χειρότερες κουφάλες από δαύτους δεν υπάρχουν, λες και είναι άλλη φυλή οι πούστηδες. […] Η φυλακή έχει καμιά πεντακοσαριά ποινικούς κρατουμένους και δώδεκα πιτσιρικάδες πολιτικούς. Όπως καταλαβαίνεις, το καθεστώς είναι σκέτο κάτεργο, οι ποινικοί είναι κάθε καρυδιάς καρύδι, που λένε, η βλεννόρροια, η σύφιλη, η φυματίωση είναι στην ημερήσια διάταξη. Ζούμε μαζί γεροί και άρρωστοι, τρώμε από τις ίδιες καραβάνες, που απλώς ξεπλένονται, μας μοιράζουν τα ίδια σεντόνια, κουβέρτες και στρώματα. Η τρομοκρατία είναι ίδια για όλους, ποινικούς και πολιτικούς. Με το παραμικρό, ξύλο, πειθαρχείο, στέρηση αλληλογραφίας – όταν δικαιούσαι μόνο ένα γράμμα το μήνα. Πρωί, μεσημέρι, βράδυ προσευχή και τρέχα γύρευε.»
Όσο περνούσε ο καιρός, η πραγματικότητα στο «Αναμορφωτήριο» της Κηφισιάς γινόταν ολοένα και πιο σκληρή. Όλο και πιο σκληρά βασανιστήρια, όλο και σκληρότεροι βιασμοί, μέχρι να λυγίσει και το τελευταίο παιδί. Υπάρχουν αναφορές ότι από τους βιασμούς δεν γλύτωναν ακόμα και τα αδέρφια και οι γονείς των παιδιών κατά τη διάρκεια των επισκεπτηρίων.
Η κατάσταση το 1950 είχε φτάσει πλέον στο απροχώρητο. Όλοι γνώριζαν και φώναζαν για τα όσα λάμβαναν χώρα στο «Αναμορφωτήριο» αλλά το αυτί των υπευθύνων και του Παλατιού δεν ίδρωνε.
Τα 23 παιδιά που ήταν τότε έγκλειστα στο «Αναμορφωτήριο» έστειλαν μια ανατριχιαστική επιστολή προς τότε υπουργό Δικαιοσύνης, Ηλία Λαγάκο, τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, τον Αρχιεπίσκοπο Θεόκλητο Β’, τον Αστυνομικό Διευθυντή Δ. Βρανόπουλο, ενώ πιο πριν είχαν στείλει μια ακόμα επιστολή στον προηγούμενο Αστυνομικό Διευθυντή, Άγγελο Έβερτ, χωρίς να λάβουν κάποια απάντηση. Η επιστολή αυτή όμως,
με ημερομηνία 8 Ιουλίου 1950, δημοσιεύθηκε στον Αθηναϊκό τύπο, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων.
«…. Από τις αρχές του 1948 η διεύθυνση του «Αναμορφωτηρίου» εγκαινίασε την πολιτική του αφανισμού με τη μέθοδο της πείνας. Σάπιες σαρδέλες, λαχανίδες, πατάτες νερόβραστες και όσπρια σκουληκιασμένα και τσάι με σταφιδίνη, ήταν το καθημερινό μας συσσίτιο. Μέρα με τη μέρα η ζωή μας γινόταν αφόρητη. Στις αρχές του Ιούνη περνάμε καινούρια φάση. Με επικεφαλής τον διευθυντή Μουζάκη, τους φύλακες Σκιζά, Ξυδέα, Βάλι, Νικήτα, Σιώρη, Κατσαμπούλα, Γούλα κλπ. και τους χίτες ποινικούς Λεμπέση, Σιγούρο, Καρδαμίτση, Χαλκιά, Λιβέρη, Σιγάλα και άλλους, μας συγκεντρώνουν στο προαύλιο, κάνουν κλοιό γύρω μας και με αφορμή ότι δήθεν δεν πήραμε το τσάι με σταφιδίνη, πέφτουν πάνω μας με κτηνώδικους αλαλαγμούς χτυπώντας αλύπητα με γκλομπς στο σωρό. Μια ώρα κράτησε το μακελειό και κάθε λεπτό της ένα κορμί έπεφτε ματωμένο, ενώ πάνω του συνέχιζε ο χορός των κανιβάλων με τις αρβύλες και τα ρόπαλα…
… Ξετρελαμένα από τον πανικό τρέχουμε κάπου να κουρνιάσουμε, να ξεφύγουμε το μακελειό, μα παντού μάς βρίσκει η μανία του φονιά. Χιλιοματωμένους μας ρίχνουνε με κλωτσιές στο τσιμέντο της αυλής. Πάνω από τη σκάλα της βεράντας οι διάδρομοι γεμίζουν λυπόθυμα κορμιά.
Τραβώντας από τα πόδια, ενώ σε κάθε σκαλοπάτι χτυπώντας το αναίσθητο ματωμένο κεφάλι μας, μας κατεβάζουν
στα πειθαρχεία…
Ο σκοπός τους είναι ξεκάθαρος: Να κάνουμε δήλωση. Χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα, από την ψυχολογική βία των βασανισμών, την απειλή της εξόντωσης, με τρόπους αφάνταστα κτηνώδικους, το ηθικό κουρέλιασμα με τον αισχρό βιασμό του κορμιού και της ψυχής, με τελικό σκοπό τη δημιουργία του ομαδικού πανικού και του διαρκούς ψυχικού άγχους που θα μας μετέτρεπε σε κουρέλια, σωματικά και ηθικά, ένα άβουλο και ασυνείδητο κοπάδι πανικόβλητων ζώων, χωρίς καμιά αρχή και κανένα ανθρώπινο γνώρισμα,
για να μας ρίξουν κατοπινά στο βούρκο τηςδιαφθοράς και της ατίμωσης με πρώτο σκαλοπάτι την ντροπιασμένη δήλωση. Οποιαδήποτε ώρα της νύχτας άνοιγαν τους θαλάμους και έπαιρναν όσους και όποιους ήθελαν…
Σ’ έναν κουβά με βρωμιές βουτούσαν το κεφάλι μας για να μας μπάσουν στο γραφείο. Ο Μουζάκης μάς έδειχνε το χαρτί της δήλωσης. Στην άρνησή μας, καινούριος κατακλυσμός από χτυπήματα επακολουθούσε, στο διάδρομο παιζόταν πάλι το «Μπαλόνι» για να καταλήξουμε τελικά στα πειθαρχεία, όπου είχαν στήσει το στρατηγείο τους οι άσοι τους, βασανιστές Λεμπέσης, Λιβέρης, Σιγούρος κλπ., ποινικοί χίτες, με την καθοδήγηση και παρουσία του υπαρχιφύλακα Ρήγα, των φυλάκων Νικήτα, Σιώρη και άλλων. Το όργιο έφτανε στο κατακόρυφο. Δεμένους στη φάλαγγα, μας χτυπούσαν με τη σειρά με βάρδιες, με ρόπαλα, με συρματόσχοινα και
με κάλτσες γεμάτες τσιμέντο. Στο στόμα μάς έχωναν σφουγγαρόπανα για να μη φωνάζουμε και κομμάτια σαπούνι που έπρεπε να τα φάμε σε ορισμένα λεπτά. Μας γύμνωναν και μας έκαιγαν τα γεννητικά όργανα με τσιγάρα και κάρβουνα. Εχωναν μέσα στο αποχετευτικό έντερο γκλομπς και αναμμένα τσιγάρα… Μας χτυπούσαν με σανίδες και μας ξεγύμνωναν για να κάνουν πραγματογνωμοσύνη, όπως έλεγαν, αν είμαστε κορίτσια ή αγόρια. Στο τέλος κάπνιζαν χασίς κι έπαιρναν τους μικρότερους για να κοιμηθούνε μαζί τους… Μας έδεναν στα συρματοπλέγματα ολόκληρη μέρα μέσα στο αυγουστιάτικο λιοπύρι και τη νύχτα μάς έκλειναν στο μπουντρούμι με μοναδική τροφή σαρδέλες χωρίς νερό… Μας έραβαν ταινίες στην πλάτη και το στήθος που από τη μια μεριά έγραφαν τα ονόματά μας αλλαγμένα με κατάληξη σλαβική, λ. χ. Τερλιμπάκος – Τερλιμπακόφ, Παρράς – Παρόφσκι, Μαλιάγκας – Μαλιγκόφ, Μάντζος – Μαντζόφ και από την άλλη τη λέξη «Βούλγαρος», με την υποχρέωση να τη φοράμε και στον ύπνο μας ακόμα. Μας διοχέτευαν ηλεκτρικό ρεύμα για να μας παραλύουν το νευρικό σύστημα. Μας υποχρέωναν ύστερα απ’ αυτή την τρομερή κατάσταση και τη φοβερή εξάντληση να δίνουμε 450 γραμμάρια αίμα κάθε φορά για το μέτωπο…
Μα τα κτήνη εκτός απ’ όλα αυτά χρησιμοποίησαν και τη μέθοδο του ανήθικου βιασμού και της ασέλγειας, για να μας κουρελιάσουν το ηθικό, να μας αφαιρέσουν κάθε ανθρώπινη σκέψη, πράγμα που θα τους διευκόλυνε στον σκοπό τους, να μας λυγίσουν και ακόμα για να ικανοποιούν το διαστρεβλωμένο σεξουαλισμό τους. Οι αποθήκες, τα μαγειρεία, το μπάνιο, τα πειθαρχεία μα και οι θάλαμοι ακόμα, είχαν μετατραπεί σε χαρέμια από τους χίτες βασανιστές Λεμπέση, Καρδαμίτση, Σιγούρο κλπ., από τον υπαρχιφύλακα Ρήγα και τους φύλακες Σχίζα, Βάλι, που οργάνωναν την όλη κίνηση. Με την απειλή του βασανισμού και την τρομοκρατία έπαιρναν από τους θαλάμους τη νύχτα αγόρια μικρά και μεγάλα, διαλέγοντας τα ομορφότερα και τα βίαζαν ομαδικά. Ηταν τέτοιο το όργιο της ασέλγειας ώστε μέσα σε μια νύχτα το 14χρονο παιδί Κωνσταντίνος Κ. από τη Ρούμελη, έπαθε ακατάσχετη αιμορραγία και έξοδο του εντέρου…
Και όταν κάτω από τις συνθήκες αυτές αρχίσαμε να υπογράφουμε την άτιμη δήλωση, τότε μας έσπρωχναν πάλι με το ξύλο και την απειλή να κτυπήσουμε εκείνους που δεν είχαν λυγίσει ακόμα για να μας φτιάξουν και μας δήμιους και βασανιστές, που σε καμιά περίπτωση δε θα μπορούσαμε πια να ζητήσουμε και να πάρουμε τη συγνώμη του Λαού μας…».
Αμέσως μετά τη δημοσίευση της επιστολής των 23 νέων του «Αναμορφωτηρίου» της Κηφισιάς, οι αντιδράσεις του κόσμου πολύ έντονες. Οι υπεύθυνοι και το Παλάτι, μην μπορώντας να κατευνάσουν την κοινή γνώμη, αλλά μην θέλοντας να σταματήσουν τα βασανιστήρια και τους βιασμούς, έδωσαν εντολή να μεταφερθούν και τα 23 παιδιά στις φυλακές
του Ιτζεδίν.
Πηγές:
Χρόνης Μίσσιος, «Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς»,
Γράμματα, Αθήνα 1988, σελ. 73-74
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ, Ανοιχτή καταγγελία των φυλακισμένων παιδιών του «Αναμορφωτηρίου Κηφισίας, στον αθηναϊκό Τύπο, ό.π. , σ 1-4
(η φωτογραφια ειναι απο το ντοκυμαντερ του Δ.ΓΡΗΓΟΡΑΤΟΥ <Fils de Grece: Τα Παιδιά του Εμφυλίου >δεν εχει αμεση σχεση με το ΑΝΑΜΟΡΦΩΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ,δειχνει ομως το κλιμα της εποχης)
ακολουθηστε την σελιδα μας,ενημερωθειτε και ενημερωστε….
Ιτζεδιν απόγονοι πολιτικών κρατούμενων των Φυλακών Καλαμίου
https://www.facebook.com/itzedin.apogonoi/…
Οι απόγονοι των Πολιτικών Κρατούμενων των Φυλακών Καλαμίου αναλαμβάνουμε πρωτοβουλία για τη διάσωση και την αξιοποίηση του ιστορικού αρχείου αλλά και του ιστορικού χώρου του Ιτζεδίν. Επιδιώκουμε να συμβάλουμε στη διάδοση της ιστορικής αλήθειας του αγώνα των προγόνων μας. Θερμή παράκληση, όσοι διαθέτουν οτιδήποτε που να έχει σχέση με τον αγώνα των γονιών μας, προσωπικές μαρτυρίες, φωτογραφικό υλικό, ηχητικό, βίντεο, γράμματα, βιβλία, σημειώσεις, ποιήματα ή ό,τι άλλο, που να προέρχεται τόσο από την περίοδο της κράτησής τους, όσο και από την μετέπειτα ζωή τους, να μας τα αποστείλετε στο ακόλουθο e-mail: newstarcine@gmail.com. Είναι αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε, η ευαισθητοποίηση Αρχών και φορέων προς την κατεύθυνση της αποδέσμευσης του Ιτζεδίν από την ΕΤ.Α.Δ. (Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου) και της εξασφάλισης των απαραίτητων πόρων για τη διάσωση, την ανάδειξη και τη μετατροπή του σε χώρο πολιτισμού και διδασκαλίας της σύγχρονης Ιστορίας του τόπου μας. Έναν χώρο ανοιχτό και επισκέψιμο καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ο οποίος θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μουσείο, αλλά και να φιλοξενήσει συνέδρια, εκθέσεις και ποικίλες εκδηλώσεις εκπαιδευτικές και πολιτιστικές. Ας νοιαστούμε για να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη στους καιρούς των μεγάλων εκπτώσεων, που η πολιτισμική και εθνική μας ταυτότητα δοκιμάζονται με κίνδυνο την παρακμή και την εξαφάνιση κάθε στοιχείου που μας χαρακτηρίζει ως λαό.
Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης έρευνάς μου στην Αθήνα είχα την τύχη να γνωρίσω πολλούς σημαντικούς ανθρώπους. Άνθρωποι που μου άνοιξαν τα σπίτια τους, μοιράστηκαν μαζί μου τις αναμνήσεις τους και με βοήθησαν να κατανοήσω την περίοδο της Κατοχής και των Δεκεμβριανών. Όλους αυτούς τους ανθρώπους τους αναζήτησα και τους βρήκα. Μόνο ένας με έψαξε όταν έμαθε ότι κάποιος τριγυρίζει στην Καισαριανή και ρωτά για την Κατοχή. Αυτός ήταν ο Θόδωρος Κουλίτσος – Νικολαΐδης. Κάναμε την πρώτη μας συνέντευξη στις 8 Μαΐου 2003, στο σπίτι του πίσω από το ξενοδοχείο Χίλτον. Μετά αρχίσαμε τους καφέδες και τα τσίπουρα, στα αγαπημένα του «Ξύλινα», ένα καφέ-ταβέρνα στο τέλος της Καισαριανής. Βρισκόμασταν τακτικά μέχρι το 2010, που έφυγε από τη ζωή.
Ο μπάρμπα – Θόδωρος, όπως ήθελε να τον αποκαλώ, γεννήθηκε το 1919 στη Σμύρνη. Τον Σεπτέμβριο του 1922, κατά τη διάρκεια της φωτιάς που κατέστρεψε τη Σμύρνη, ο μόλις τριών ετών Θόδωρος βρέθηκε μόνος του στην προκυμαία της πόλης. Ο Ισπανός (Βάσκος) πατέρας του είχε εξαφανιστεί. Δεν τον ξαναείδε ποτέ. Η Ελληνίδα μάνα του ήταν στο Αγγλικό νοσοκομείο, ετοιμόγεννη. Ένας Έλληνας στρατιώτης πήρε τον μικρό Θόδωρο, μαζί με άλλα τέσσερα παιδιά, που είχαν χάσει τους δικούς τους μέσα στο χάος της καταστροφής, τα έβαλε σ’ ένα πλοίο και τα έφερε στον Πειραιά. Ένας καφετζής του έδωσε στέγη στο καφενείο του στα Πατήσια. Εκεί τον βρήκε μετά από δύο χρόνια η μητέρα του, η οποία ήρθε πρόσφυγας στην Αθήνα αφότου γέννησε την κόρη της. Η οικογένεια έζησε για δύο περίπου χρόνια σ’ ένα τσαντίρι στην Καισαριανή, μετά σε μια παράγκα και τελικά πήρε ένα διαμέρισμα σε προσφυγική πολυκατοικία το 1940.
Το 1935 ο 16χρονος τότε Θόδωρος οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ, την νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος. Δεν κατάφερε να τελειώσει το Γυμνάσιο. Το 1936 αποβλήθηκε από όλα τα σχολεία της χώρας επειδή η Ασφάλεια τον συνέλαβε την ώρα που μοίραζε προκηρύξεις του ΚΚΕ. Στα χρόνια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά και σε καθεστώς βαθιάς παρανομίας, εντάχθηκε στην ομάδα κομμουνιστών του Γιάννη Χατζηπαναγιώτου. Τότε ήταν που γνώρισε αυτόν που «κράταγε» την ομάδα. Ήταν ο Θανάσης Κλάρας, μετέπειτα Άρης Βελουχιώτης. Ο 20χρονος Θόδωρος φιλοξένησε αρκετές φορές τον Θανάση Κλάρα στο σπίτι του, στην οδό Ταντάλου 19 (σημερινή Τζων Κέννεντυ) στην Καισαριανή. Στις 15 Μαΐου 1941, μόλις δύο εβδομάδες μετά την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα, ο Θόδωρος ήταν ένας από τους 13 που συγκεντρώθηκαν σε μια πευκόφυτη έκταση της Καισαριανής, όπου άκουσαν για πρώτη φορά τον Κλάρα να μιλά για την ανάγκη δημιουργίας αντάρτικου στρατού.
Στα χρόνια της Κατοχής ο Θόδωρος εντάχθηκε στο ΕΑΜ αμέσως μετά την ίδρυσή του. Πέρασε στον ΕΛΑΣ όταν αυτός δημιουργήθηκε στην Αθήνα και ήταν ο άνθρωπος που αναλάμβανε ειδικές αποστολές, όπως την κλοπή εκρηκτικών από τα νταμάρια των Ιταλών στην Καμάριζα, κοντά στο Λαύριο ή τη μεταφορά όπλων από την Πάρνηθα στην Καισαριανή. Σύντομα του ανατέθηκε το πόστο του λοχαγού στον ΕΛΑΣ της Καισαριανής.
Στις 21 Απριλίου 1944, μεγάλες δυνάμεις Ταγμάτων και Σωμάτων Ασφαλείας και Γερμανών, επιτέθηκαν κατά της Καισαριανής. Η ομάδα του Θόδωρου εγκλωβίστηκε πίσω από το σχολείο του Βενιζέλου, που βρίσκεται στην κεντρική λεωφόρο. Αφού κάλυψε όλους του τους συναγωνιστές, οι οποίοι διέφυγαν προς τον χώρο που είναι σήμερα η Πανεπιστημιούπολη, έμεινε μόνος καλυμμένος πίσω από μια μάντρα. Αρχικά δέχτηκε μια σφαίρα στο αριστερό χέρι. Ο πόνος τον έκανε να γείρει στα αριστερά. Πλέον ήταν ορατός. Δέχτηκε μια δεύτερη σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού από άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας που είχαν κυκλώσει την ομάδα του από την πλευρά του βουνού. Ο Θόδωρος έπεσε αιμόφυρτος στην άσφαλτο, χωρίς όμως να χάσει τις αισθήσεις του. Μετά από λίγο είδε έναν Γερμανό αξιωματικό να στέκεται από πάνω του οπλίζοντας το περίστροφό του. Ήταν η χαριστική βολή, η οποία διαπέρασε τη σιαγόνα και σφηνώθηκε πίσω από το αυτί του. Για εκείνη την κρίσιμη στιγμή, ο μπάρμπα – Θόδωρος μου είπε:
«Είχα πλήρη συνείδηση τι μου είχε συμβεί. Ότι με τα τραύματα αυτά δεν γλυτώνω. Το αίμα πάφλαζε από το κεφάλι, από το στόμα. Λέω σε λίγο θα φύγει το αίμα και θα πεθάνω από ασφυξία. Σκέφτηκα ότι ένας χριστιανός ο οποίος σκέφτεται τον παράδεισο, την κόλαση, ίσως τώρα να έβλεπε κάποια οράματα σε αυτή τη θέση. Εγώ δεν βλέπω τίποτα γιατί είμαι ενσυνείδητα αθεϊστής».
Γερμανοί και Τάγματα Ασφαλείας άφησαν τον Θόδωρο «νεκρό» στον δρόμο για να τον μαζέψουν οι υπάλληλοι του δήμου και να τον μεταφέρουν στο νεκροταφείο, όπως γινόταν σε όλες τις μάχες. Όμως οι τρεις σφαίρες, οι δύο στο κεφάλι, δεν στάθηκαν αρκετές για να σκοτώσουν τον Θόδωρο. Μετά από πολλές ακόμη περιπέτειες, κατάφερε να επιζήσει, έχοντας μέχρι τα 91 του χρόνια συντροφιά τη σφαίρα πίσω από το δεξί αυτί.
Είμαι τυχερός που γνώρισα τον Θόδωρο Κουλίτσο – Νικολαΐδη, έναν φίλο διαφορετικό.
Στην φωτογραφία ο Θόδωρος Κουλίτσος – Νικολαΐδης. Ήταν κεντρικός ομιλητής στις 27 Σεπτεμβρίου 1944 στην κεντρική πλατεία της Καισαριανής, στον εορτασμό των τρίχρονων από την ίδρυση του ΕΑΜ. Στη φωτογραφία στεφανώνει, ως ΚΚΕ, την Ελλάδα, που την συμβολίζει η κοπέλα φορώντας ένα γαλανόλευκο φόρεμα.