Μετά την απελευθέρωση, στη δίκη των δοσιλόγων, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων πατριωτών καταδικάστηκαν σε ισόβια, αλλά, μετά από μερικούς μήνες, αφέθηκαν ελεύθεροι στα πλαίσια του εμφυλιακού κλίματος. Μάλιστα, ο Λάμπου συνταξιοδοτήθηκε με το βαθμό του αντιστράτηγου, ( αξιωματικός της χωροφυλακής και διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας. Το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων καταδίκασε τον Λάμπου τρεις φορές σε θάνατο για συνειδητή συνεργασία με τους κατακτητές και για κατάδοση διαφόρων Ελλήνων. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1946, ο Λάμπου βρισκόμενος στις φυλακές Καλλιθέας, επιτέθηκε στους δεσμοφύλακες με ένα σιδερολοστό. Μετά από την πράξη του αυτή, μεταφέρθηκε στις φυλακές της Αίγινας.) ενώ ο Παρθενίου ((έδρασε στο μπλόκο της Κοκκινιάς))σταδιοδρόμησε στη Βασιλική Χωροφυλακή
* «Ο κάτωθι υπογεγραμμένος ιατροδικαστής Πέτρος Τζαφέρης, μεταβάς σήμερον την 26ην Ιουλίου 1944 εις το ενταύθα νεκροτομείον, ενήργησα λεπτομερή αυτοψίαν και νεκροψίαν επί του πτώματος αγνώστου γυναικός ετών 39 περίπου.
Η ηρωίδα του λαού Ηλέκτρα Αποστόλου
Πληροφορίαι: Μετεφέρθη διά του υπ’ αριθμ. 375 εγγράφου του Σταθμού Α` Βοηθειών, παραληφθείσα εκ του ξενοδοχείου “Κρυστάλ”.
Νεκροψία: Το τριχωτόν της κεφαλής έχει αποκοπή ατέχνως και ανωμάλως διά μαχαιριδίου. Κατά το πρόσθιον τμήμα της κόμης παρατηρείται φρύξις των τριχών. Από της ρινός και του στόματος φαίνεται έρευσεν αίμα. Από της μιας μασχάλης προς την ετέραν διά του στήθους και συνεχιζόμενα όπισθεν του κορμού υπάρχουσι δύο παράλληλα αποτυπώματα, δίδοντα την εντύπωσιν ότι παρήχθησαν εκ της πιέσεως χοντρού σχοινίου.
Φαίνεται ότι το σώμα της θανούσης απαιωρήθη εν ζωή διά των μασχαλών. Κατά τους καρπούς των χειρών παρατηρούνται εντυπώματα εκ σχοινίου. Κατά τη ράχιν της ρινός και αμφοτέρας τας παρειάς και τα βλέφαρα παρατηρούνται εκχυμώσεις κυανώδεις ως και εξοίδησις. Οι χαρακτήρες δεικνύουσι ότι εγένετο συνεπεία γρονθοκοπημάτων. Κατά τας οπισθίας επιφανείας αμφοτέρων των βραχιόνων παρατηρούνται εκχυμώσεις. Κατά τους γλουτούς, μηρούς, κνήμας και άκρους πόδας, υπάρχουσι εκχυμώσεις συρρέουσαι ταινιοειδείς, χρώματος κυανώδους, λίαν πυκναί και έντονοι. Κατά τα κατώτερα των κνημών και άκρους πόδας, παρατηρείται εξοίδωσις κυανού βαθμού.
Αι εκχυμώσεις αύται ως και οι των βραχιόνων, παρήχθησαν κατόπιν δράσεων σκληρών και αμβλέων οργάνων (μαστιγίων, βουνεύρων, πλεκτού σύρματος, σχοινίου, αλύσεως κλπ.), βιαιότατα κατενεχθέντων. Το τριχωτόν του εφηβαίου παρουσιάζει φρύξιν των τριχών. Κατά τη ραχιαίαν επιφάνειαν του αριστερού άκρου του ποδός παρατηρείται έγκαυμα δευτέρου βαθμού εκτάσεως ταλλήρου. Κατά τη μετατάρσιον χώραν του αυτού ποδός έτερον έγκαυμα δίδον όμως τους χαρακτήρας του μετά θάνατον γενομένου. Αι τρίχες των μηρών και κνημών παρουσιάζουν φρύξιν. Φαίνεται ότι εγκαύματα και φρύξις οφείλονται εις επίθεσιν κατ’ αυτά ανημμένων σιγαρέτων.
Η διάνοιξις των μαλακών μορίων της κεφαλής έδειξεν εκχυμώσεις κατ’ αυτά. Η διάνοιξις της κρανιακής κάμψης έδειξεν οίδημα της λεπτής μήνιγγος και διεύρυνσιν των αγγείων αυτής. Ο στόμαχος περιείχε τροφάς εξ άρτου και ντομάτας.
Συμπέρασμα: Επί του πτώματος βεβαιούνται κακώσεις προκληθείσαι εκ μαστιγώσεως ήτις εγένετο διά διαφόρων οργάνων (μαστιγίου, βουνεύρου, αλύσεως, πλεκτού σύρματος), άτινα έδρασαν αλλεπαλλήλως και βιαιότατα, ως και κακώσεις εξ απαιωρήσεως από των μασχαλών, επίσης εγκαύματα εν ζωή και μετά θάνατον γενόμενα. Ο θάνατος οφείλεται κυρίως εις τας κακώσεις καθ’ όσον τα εγκαύματα είναι μικράς εκτάσεως.
Σημείωσις: Η ταυτότης της θανούσης εξηκριβώθη υπό της Σημάνσεως, ένθα ήτο σεσημασμένη ως κομμουνίστρια υπ’ αριθ. 59953. Το πτώμα ανήκε εις την Αποστόλου Ηλέκτραν του Νικολάου».
Ηλεκτρα Αποστολου
Η Ηλέκτρα Αποστόλου (1912 – 26 Ιουλίου 1944) ήταν στέλεχος της ΟΚΝΕ, της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ, αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών. Δολοφονήθηκε από την Ειδική Ασφάλεια το 1944 στην Αθήνα για την αντιστασιακή της δράση.
Απο τα νεανικά χρόνια στους αγώνες
Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε το 1912 στην Αθήνα από ευκατάστατη οικογένεια[1] και ήταν αδελφή του στελέχους του ΚΚΕ Λευτέρη Αποστόλου. Σε μικρή ηλικία έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και αργότερα μέλος του ΚΚΕ. Συμμετείχε στο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο Γυναικών το οποίο έγινε το 1934 στο Παρίσι, ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας.
Το 1935, πήρε μέρος στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων (ΚΔΝ), εκπροσωπώντας μαζί με άλλους Έλληνες νεολαίους την ΟΚΝΕ. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, η Ηλέκτρα Αποστόλου έγινε μέλος του Γραφείου της ΚΕ της ΟΚΝΕ. Για την πολιτική της δράση, φυλακίστηκε και εξορίστηκε πολλές φορές.
Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου τη συνέλαβε και την έκλεισε στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, όπου βασανίστηκε. Όταν αποφυλακίστηκε, πέρασε στην παρανομία και στάλθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου ανέλαβε γραμματέας του Γραφείου της ΟΚΝΕ Μακεδονίας – Θράκης.Το 1939, η Ηλέκτρα Αποστόλου συλλαμβάνεται εκ νέου και στέλνεται εξορία με άλλους κομμουνιστές στην Ανάφη. Λίγο πριν εξοριστεί, και κατά τη διάρκεια της μεταγωγής της, γέννησε σε σκληρές και επικίνδυνες συνθήκες την κόρη της, Αγνή. Η Κατοχή τη βρήκε εξόριστη μαζί με την κόρη της στην Ανάφη.Ήταν παντρεμένη με το γιατρό Γιάννη Σιδερίδη, στέλεχος του ΚΚΕ, που πέθανε από πείνα στο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης στην Κατούνα, στα τέλη Δεκέμβρη του 1942, δύο μέρες αφότου είχε μεταφερθεί από την Ακροναυπλία μαζί με εκατό άλλους κρατούμενους κομμουνιστές.[2]
Δράση στην Κατοχή
Το Σεπτέμβρη του 1942 κατάφερε να δραπετεύσει από το Τμήμα Μεταγωγών Αθηνών μαζί με την τρίχρονη κόρη της αφού πρώτα είχε μεταχθεί σε νοσοκομείο.[3] Θα γίνει σταδιακά υπεύθυνη της εθνικοαπελευθερωτικής αλλά και φεμινιστικής οργάνωσης, Λεύτερη Νέα, ενώ αργότερα έγινε μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ και επικεφαλής της προπαγάνδας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας (ΚΟΑ) του ΚΚΕ. Ήταν η επικεφαλής της ομάδας που έφτιαχνε το έντυπο προπαγανδιστικό υλικό στην Αθήνα, βοηθώντας τις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις κατά των κατακτητών.
Λεύτερη Νέα
Στην αντιστασιακή οργάνωση, Λεύτερη Νέα, η Ηλέκτρα Αποστόλου προσπαθούσε να περάσει τη νοοτροπία ότι η γυναίκα θα απελευθερωθεί με την ενεργή συμμετοχή της στους κοινωνικούς αγώνες. Προσπαθούσε να πείθει τις γυναίκες-μέλη της οργάνωσης να παίρνουν το λόγο, γενικά να πράττουν. Οργανώθηκαν συνεργεία αποκλειστικά από γυναίκες που έγραφαν συνθήματα στους τοίχους. Το Φλεβάρη του 1943, η Λεύτερη Νέα αυτοδιαλύεται και ενσωματώνεται στην ΕΠΟΝ.[4]
Σύλληψη και Εκτέλεση
Στις 25 Ιουλίου του 1944, στις 7:30 το πρωί, συνελήφθη στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου & Ιθάκης από την ομάδα Παρθενίου της Ειδικής Ασφάλειας. Μεταφέρθηκε στο ξενοδοχείο Κρυστάλ στην οδό Ελπίδος 3, που ήταν το μέρος ανακρίσεων της Ειδικής Ασφάλειας Αθηνών, δίπλα από την έδρα της Ειδικής Ασφάλειας, Ελπίδος 5. Εκεί, για την αντιστασιακή της δράση, βασανίστηκε και δολοφονήθηκε. Η γνωστή στιχομυθία κατά την ανάκρισή της στην Ασφάλεια:
– Από πού είσαι;
– Από την Ελλάδα!
– Πού κατοικείς;
– Στην Ελλάδα!
– Πώς σε λένε;
– Είμαι Ελληνίδα!
– Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου;
– Όλοι οι Έλληνες!
– Τι δουλειά κάνεις;
– Υπηρετώ τον Ελληνικό Λαό!
– Από ποιόν παίρνεις εντολές;
– Μόνο από την Πατρίδα μου!
έχει καταγραφεί, και δεν είναι εξιδανικευμένη αφήγηση. Το πτώμα της πετάχτηκε βασανισμένο, στις 26 Ιουλίου 1944, έξω από το ξενοδοχείο Κρυστάλ και μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο Αθηνών. Εκεί ο ιατροδικαστής έκανε τη νεκροψία.[5] Την επομένη, 27 Ιουλίου, το πτώμα της πετάχτηκε στους δρόμους της Αθήνας. Το ΕΑΜ από τις εφημερίδες του υποσχέθηκε εκδίκηση. Βασανιστές και δολοφόνοι της Ηλέκτρας Αποστόλου ήταν ο διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας, υποστράτηγος Αλέξανδρος Λάμπου, ο ανθυπασπιστής Ευσέβιος Παρθενίου και ο Μηνάς Καθρέπτης.[6] Μετά την απελευθέρωση, στη δίκη των δοσιλόγων, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων πατριωτών καταδικάστηκαν σε ισόβια, αλλά, μετά από μερικούς μήνες, αφέθηκαν ελεύθεροι στα πλαίσια του εμφυλιακού κλίματος. Μάλιστα, ο Λάμπου συνταξιοδοτήθηκε με το βαθμό του αντιστράτηγου[7], ενώ ο Παρθενίου σταδιοδρόμησε στη Βασιλική Χωροφυλακή[8].
Ηλέκτρα 1,2,3,… και υστεροφημία
Αμέσως μετά την εύρεση του πτώματός της, έγιναν εκτελέσεις ατόμων που συνεργάζονταν με τις Κατοχικές δυνάμεις. Στα πτώματά τους αφηνόταν σημείωμα με το όνομά της και έναν αριθμό που αυξανόταν Ηλέκτρα 1,2,3,…. Οι πράξεις αυτές έγιναν κυρίως από την ΟΠΛΑ[9]. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ έκαναν πολλές εκδηλώσεις στη μνήμη της, εκδηλώσεις που συνεχίζονται ως και σήμερα από αριστερά κόμματα και παρατάξεις.[10][11] Ο ΔΣΕ είχε θεσπίσει το μετάλλιο ηρωισμού «Ηλέκτρα Αποστόλου», ενώ πολλά ποιήματα γράφτηκαν για αυτήν.
«Ηλέκτρα μας.
Η ώρα της λευτεριάς έφτασε, μα συ δε λείπεις.
Είναι τ’ όνομά σου γραμμένο πλάι – πλάι
στ’ όνομα της λευτεριάς
το αίμα σου μέσα στις φλέβες μας
η καρδιά σου, στην καρδιά μας»
Γιάννης Ρίτσος
Στις 26 Ιουλίου του 1945, τον πρώτο χρόνο της απελευθέρωσης απ’ την Κατοχή και την επέτειο του θανάτου της, οργανώθηκε στην Αθήνα ένα συλλαλητήριο-μνημόσυνο για τις γυναίκες που σκοτωθήκανε την περίοδο της Κατοχής. Και για την Ηλέκτρα Αποστόλου.
Η κόρη της, Αγνή Σιδερίδου, ζει στη Μόσχα.
Προθάλαμος τον Χαϊδαρίου ήταν τα κρατητήρια της Ελληνικής Ειδικής Ασφάλειας (που, όπως είναι γνωστό, είχε ιδρυθεί από τη δικτατορία του Θ. Πάγκαλου και αποστολή της αποκλειστική ήταν η δίωξη των κομμουνιστών. Στη δικτατορία του Μεταξά στελέχη της μετεκπαιδεύτηκαν στο Βερολίνο του Χίτλερ και στα χρόνια της κατοχής συνεργάζονταν στενά με τα γερμανικά Ες-Ες και τα Ες-Ντε). Κάθε αγωνιστής που συλλαμβανόταν, πριν κλειστεί στο ελληνικό αυτό Νταχάου, το Χαϊδάρι, οδηγούνταν σ’ ένα από τα τέσσερα άντρα – κρατητήρια της Ειδικής, που ήταν αντίστοιχα στις οδούς Μέρλιν, Ελπίδος, Γ΄ Σεπτεμβρίου και στο «Κρυστάλ». Επρόκειτο για άντρα του αίματος και του τρόμου. Οποίος έμπαινε εκεί μέσα σπάνια έβγαινε ζωντανός. Τόσο φρικτά ήταν τα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλονταν. Ένα μέρος, των όσων έχουν συμβεί εκεί μέσα, αποκαλύφθηκε στη δίκη των δωσίλογων στη Αθήνα, όπου δικάστηκαν οι κτηνάνθρωποι της Ειδικής.
Ο Ζαμαρίας, θυρωρός της πολυκατοικίας της οδού Μέρλιν, όπου είχαν εγκατασταθεί τα Ες-Ες και η Ειδική Ασφάλεια, περιέγραψε σ’ αυτήν τη δίκη που ήταν μάρτυρας κατηγορίας, με τα μελανότερα χρώματα τα όργια που γίνονταν εκεί μέσα από τους Γερμανούς και τους πράχτορές τους Έλληνες.
Φωτογραφία 1 – Οδός Μέρλιν 6…
«Τις εκτελέσεις – είπε – τις έκαναν στο γκαράζ. Οι τοίχοι ήταν γεμάτοι τρύπες από ριπές πολυβόλου και κομμάτια από ανθρώπινα κρανία Ό,τι γινόταν εκεί μέσα είναι αδύνατο να περιγραφτεί, συνέχισε. Από τα υπόγεια έφταναν σπαραχτικές οι κραυγές και τα βογγητά των πατριωτών που βασανίζονταν.
Μια μέρα – είπε – είδα μέσα σ’ ένα γραφείο της πολυκατοικίας έναν καλοντυμένο κύριο. Μαζί του ήταν και ένας Γερμανός που κρατούσε ένα σκοινί. Την άλλη μέρα ο καλοντυμένος αυτός κύριος βρέθηκε νεκρός στη διασταύρωση των οδών Πινδάρου και Σόλωνος, με καθαρά τα ίχνη στραγγαλισμού. Οι εφημερίδες έγραψαν, τότε, ότι τον σκότωσαν οι ΕΑΜίτες».
Σε ερώτηση του εισαγγελέα αν αυτοί που εκτελέστηκαν εκεί μέσα ήταν πολλοί ο Ζαμαρίας απάντησε ότι ήταν πάρα πολλοί και χαρακτηριστικά ανέφερε ότι, την τελευταία μέρα που έφυγαν οι Γερμανοί, πήγε ένας ταγματάρχης των ταγμάτων ασφαλείας και πήρε 28 σάκους γεμάτους με ρούχα εκτελεσθέντων.
Φωτογραφία 2 – Οδός Ελπίδος . Εδώ στεγάζονταν το παράρτημα της Ειδικής Ασφάλειας με τα κρατητήρια και το 4ο Γραφείο της αντικομμουνιστικής κίνησης (Πηγή φωτογραφίας: Ελευθεροτυπία)
Συνεχίζοντας ανέφερε ότι στην υπηρεσία των Ες-Ες υπηρετούσαν 180 Έλληνες οπλοφόροι – καταδότες και 86 διερμηνείς. Στους καταδότες ήταν και ένας παπάς. «Με τα – Ες-Ες – είπε, πήγαιναν και έκαναν συνεργασίες και πολλοί αξιωματικοί της χωροφυλακής και τσολιάδες των ταγμάτων ασφαλείας που οδηγούσαν φουρνιές κρατουμένων πατριωτών». Άλλος μάρτυρας κατέθεσε ότι πριν εκτελεστούν στο Χαϊδάρι, βασανίστηκαν εκεί οι: Πασιανίδης Βαγγέλης και Βαρβέρη, και οι δύο τους στελέχη της ΕΠΟΝ.
«Της Βαρβέρη – είπε – της έβαλαν ηλεκτρικό σύρμα στα γεννητικά της όργανα για να μαρτυρήσει. Του Πασιανίδη του είχαν σπάσει από τα βασανιστήρια τα δόντια και το τύμπανο του αυτιού του».
Επίσης στη Μέρλιν πέθανε από τα βασανιστήρια ο πατριώτης ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ (;) του Χρήστου. Στο μεταξύ, από τον πατέρα του, πήραν 110 χρυσές λίρες με την υπόσχεσή πως θα αφήσουν ελεύθερο το γιο του.
Φωτογραφία 3 – Γερμανοί ανακριτές και συνεργάτες τους ετοιμάζουν τροφή για τα πολυβόλα στα εκτελεστικά αποσπάσματα… (Πηγή φωτογραφίας: Θανάση Χατζή, Η νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε, Εκδόσεις Δωρικός, Αθήνα 1983)
Τα όσα γίνονταν εκεί, σ’ αυτή την κόλαση της οδού Μέρλιν, δεν έγιναν και δυστυχώς ούτε θα γίνουν ποτέ γνωστά. Γιατί στη μεταπελευθερωτική Ελλάδα κυριάρχησαν, χάρη στους Αγγλοαμερικάνους και πάλι, οι δωσίλογοι και οι συνδωσίλογοι που δεν επέτρεψαν να γίνει σχετική έρευνα. Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, το κίνημα, της Εθνικής Αντίστασης γενικότερα που είχαν κάθε λόγο (γιατί εκεί βασανίστηκαν και θανατώθηκαν εκατοντάδες και ίσως και χιλιάδες μέλη και στελέχη τους) να φέρουν στο φως το κτηνώδες καθεστώς της Μέρλιν, διώχτηκαν και σύντομα τέθηκαν και πάλι, όπως επί Γερμανών, εκτός νόμου.
Φωτογραφία 4 – Η οδός Ελπίδος στην πλ. Βικτωρίας, όπου στην Κατοχή βρισκόταν το ξενοδοχείο «Κρυστάλ», άντρο της Ασφάλειας. Εδώ δολοφονήθηκε η Ηλέκτρα Αποστόλου (Πηγή φωτογραφίας: Ριζοσπάστης).
Μια εικόνα και μόνο για το τι συνέβαινε στα χρόνια της Κατοχής σε ένα άλλο άντρο της Ειδικής, το «Κρυστάλ», μπορεί να δώσει η ιατροδικαστική έκθεση νεκροψίας και νεκροτομίας που έγινε στο πτώμα της αξέχαστης Ελληνίδας αγωνίστριας Ηλέκτρας Αποστόλου, στελέχους του ΚΚΕ και της Εθνικής Αντίστασης(…)*
Οσοι δεν πέθαναν από τα μαρτύρια στους τόπους βασανισμού, παραδίδονταν στους Γερμανούς και μεταφέρονταν στο Χαϊδάρι για εκτέλεση. Πολλές φορές οι κρατούμενοι επέστρεφαν και για δεύτερη φορά στα άντρα αυτά για συμπληρωματική «ανάκριση». Και κανείς δεν γνωρίζει σήμερα πόσοι άνθρωποι, αγωνιστές κομμουνιστές έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή στα χέρια των κακούργων της Ειδικής – οργάνων των Ναζί
Η Ελληνική Ειδική Ασφάλεια είχε οργανώσει ειδικές ομάδες που είχε θέσει στη διάθεση των Ες-Ες και της γερμανικής αστυνομίας Ες-Ντε για τη δίωξη των αγωνιστών. Αυτές οι ομάδες έπιαναν και παρέδιδαν στους Γερμανούς ή κατέδιδαν αγωνιστές και μετά τη σύλληψη αυτών που κατέδιδαν ανταμείβονταν με λίρες. Αυτοί πρώτοι υπέβαλαν σε ανάκριση με βασανιστήρια τους συλληφθέντες και μετά τους παρέδιδαν στους Γερμανούς, που τους έστελναν πολλές φορές με φορείο γιατί δεν μπορούσαν να σταθούν στα πόδια τους στο Χαϊδάρι ή στις φυλακές Χατζηκώστα, ένα άλλο κολαστήριο της Κατοχής. Παράλληλα οι κτηνάνθρωποι αυτοί με πρώτο και καλύτερο τον διοικητή της Ειδικής Λάμπου, πίεζαν τους συγγενείς των κρατουμένων να τους δώσουν λύτρα -τόσες χρυσές λίρες- για ν’ αποφυλακίσουν τον άνθρωπό τους. Αλλά και όταν τύχαινε να τον απελευθερώσουν από τη μια πόρτα, από την άλλη τον ξανάπιαναν. Και στη δίκη των δωσιλόγων καταγγέλθηκαν παρόμοιες περιπτώσεις Οι ασυνείδητοι εμπορεύονταν με το χειρότερο τρόπο και χρηματίζονταν προσφέροντας τη χειρότερη υπηρεσία στους καταχτητές παραδίδοντας στα χέρια τους αγωνιστές της λευτεριάς.
Φωτογραφία 5 – Οι εικονιζόμενοι παράβγαιναν τους χιτλερικούς σε αγριότητα: 1) Λάμπου, Διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας, 2) Παρθενίου, 3) Κουρεμπανάς, 4) Βλαχόπουλος, 5) Φλώρος (Πηγή φωτογραφίας: Θανάση Χατζή, Η νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε, Εκδόσεις Δωρικός, Αθήνα 1983)
Στα άντρα αυτά εφαρμόζονταν μέθοδες βασανισμού μεσαιωνικές. Στην οδό Μέρλιν είχαν εγκαταστήσει σύνεργα όλων των ειδών βασανισμού. Χοντρά ξύλα, βούρδουλες με λάστιχο, συρματόσχοινο ή από ουρά ψαριού με μυτερούς κόμπους, τροχαλίες για κρέμασμα και αιώρηση τον σώματος κ.ά. Με όλα αυτά χτυπούσαν στο κορμί, καταξέσχιζαν τις σάρκες αφού χτυπούσαν τους κρατούμενους σχεδόν πάπα ολόγυμνους. Οι βασανισμοί ήταν εξαντλητικοί. Στα διαλείμματα υποχρέωναν τους κρατούμενους να στέκονται όρθιοι με τα χέρια ψηλά ή πλάγια και το κεφάλι στραμμένο προς τον τοίχο, (ώστε να μη βλέπουν τι γίνεται γύρω τους. Άλλους τους υπέβαλαν στο μαρτύριο της φάλαγγας χτυπώντας τους στα γυμνά πέλματα με ξύλα. Άλλους τους κρέμαγαν ανάποδα, τους καψάλιζαν με αναμμένες εφημερίδες ή με καμινέτα στο πρόσωπο, στα χέρια, στα πόδια τους έβαζαν βραστά αυγά στις μασχάλες, τους έδεναν στο καλοριφέρ. Τους έκαιγαν με αναμμένα τσιγάρα κάρβουνα ή πυρακτωμένα σίδερα. Μιας κοπέλας της έχωσαν ένα πυρακτωμένο σίδερο στα γεννητικά της όργανα και μισοπεθαμένη την μετέφεραν και την πέταξαν σ’ ένα ξηροπήγαδο στο Τατόι. Άλλους τους υποχρέωναν να κάθονται πάνω σε πυρακτωμένο ηλεκτρικό μάτι, προξενώντας τους έτσι φοβερά εγκαύματα. Άλλων ξερίζωναν τα νύχια ή τους έσπαγαν τα δόντια με τις λαβές του πιστολιού τους. Η τροχαλία και η «χελώνα» ήταν επίσης δύο φοβερές μέθοδες βασανισμού. Τους έφερναν τα χέρια πίσω στην πλάτη, τα έδεναν ή τους περνούσαν τις χειροπέδες, τις έδεναν μ’ ένα σχοινί της τροχαλίας και τους κρεμούσαν. Με τον τρόπο αυτό οι αρθρώσεις των ώμων έβγαιναν και τα χέρια παρέλυαν. Άλλοτε έτσι κρεμασμένους τους τραβούσαν από τα πόδια, τους έκαιγαν τους ζεμάτιζαν με νερό στα πόδια τους. Από τους πόνους οι κρατούμενοι λιποθυμούσαν και τότε τους κατέβαζαν από την τροχαλία και για να συνέλθουν τους κατάβρεχαν με βρώμικα νερά. Με τέτοια νερά τους πότιζαν κιόλας. Τα χέρια αυτών που υποβάλλονταν σε τέτοια βασανιστήρια για μήνες έμεναν παράλυτα.
Η «χελώνα» ήταν ένα σιδερένιο στεφάνι με σταυρωτά ελάσματα βίδες και καλώδια. Το φορούσαν στο κεφάλι, έσφιγγαν τις βίδες σε σημείο που να προκαλούνται ανυπόφοροι πόνοι και ύστερα το φόρτιζαν με ηλεκτρικό ρεύμα διαφόρων εντάσεων. Τα βασανιστήρια αυτά διαρκούσαν πολλές ώρες. Ακολουθούσαν κλωτσιές, χτυπήματα, φάλαγγα και μετά επαναλαμβάνονταν όλα και πάλι από την αρχή. Και έτσι, όπως ήταν μισολιπόθυμοι, τους σβαρνούσαν στο κατασκότεινο κελί και εκεί τους άφηναν δύο και τρεις μέρες αβοήθητους για να πεθάνουν χωρίς νερό ή φαγητό.
Φωτογραφία 6 – Δωμάτιο-κρατητήριο στο βασανιστήριο της οδού Μέρλιν (Πηγή φωτογραφίας: Θανάση Χατζή, Η νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε, Εκδόσεις Δωρικός, Αθήνα 1983)
Οι τοίχοι των θαλάμων των βασανιστηρίου ήταν γεμάτοι αίματα, μυαλά και κομμάτια από ανθρώπινο δέρμα. Εκεί πολλοί είχαν γράψει με τα δάκτυλά τους βουτηγμένα στο αίμα τα ονόματά τους.
Σχετικά με το τι συνέβαινε στο «Κρυστάλ» ο Χαρ. Κυβέλος, ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, κατέθεσε τα παρακάτω στη δίκη του Λάμπου, διοικητή της Ειδικής Ασφάλειας: «Το Μάρτη 1944 η Ειδική επέδραμε στο ξενοδοχείο όπου έμενα με την οικογένειά μου. Η ομάδα Παρθενίου αποτελούμενη από 150 άνδρες εγκαταστάθηκε στο Β΄ πάτωμα, η ομάδα Παναγιωτόπουλου με δύναμη 100 ανδρών στο πρώτο. Βλέπαμε να φέρνουν συνεχώς κρατούμενους, ακούγαμε τις σπαρακτικές κραυγές τους την ώρα των βασανιστηρίων. Είδαμε πατέρες και μανάδες να φωνάζουν απ’ έξω: “Αφήστε μας να φιλήσουμε για τελευταία φορά τα παιδιά μας”. Μια μέρα ανέβηκα για κάποια δουλειά στο δεύτερο πάτωμα και είδα σ’ ένα δωμάτιο δύο γυμνούς νέους εντελώς παραμορφωμένους. Στο αποχωρητήριο αντίκρισα τρία πτώματα γυμνά. Είδα τραυματίες να τους μεταφέρουν οι χωροφύλακες αναίσθητους από το ξύλο. Μια μέρα έφεραν 20 εργάτες και εργάτριες της Εριουργίας. Μεταξύ τους ήταν ένας αδελφός και μια αδελφή. Τους έβαλαν σε χωριστά δωμάτια με τις πόρτες ανοιχτές και άρχισαν να δέρνουν τον αδελφό με συρματόσχοινο και του χάραζαν το σώμα και τα πόδια. Ο βασανιστής Καθρέφτης έλεγε στο κορίτσι “Ακούς αυτόν που φωνάζει; Είναι ο αδελφός σου. Τα ίδια θα σου κάνουμε και σένα αν δεν μαρτυρήσεις” . Όταν είδε τον αδελφό της να τον μεταφέρουν μισοπεθαμένο, η κοπέλα τρελάθηκε.
Φωτογραφία 7 – Δεριγνύ και 3ης Σεπτεμβρίου: Κτήριο της Ειδικής Ασφάλειας (Πηγή φωτογραφίας: Ελευθεροτυπία)
Έναν έμπορο και έναν καθηγητή τους έδερναν από το πρωί ως το βράδυ. Μια μέρα ο Σισμανόγλου ζήτησε στο τηλέφωνο τον Παρθενίου. Άκουσα τον τελευταίο να του λέει: “Μπράβο, καλά τους έκανες. Πάρε ό,τι έχουν, φόρτωσέ τους σ’ ένα καροτσάκι και πήγαινε τους στο νεκροτομείο”. Το βράδυ έμαθα ότι είχε σκοτώσει δύο στα Πατήσια. Μια άλλη βραδιά πήραν τρεις νέους και τους εκτέλεσαν στην πλατεία Κυριακού».
* «Ο κάτωθι υπογεγραμμένος ιατροδικαστής Πέτρος Τζαφέρης, μεταβάς σήμερον την 26ην Ιουλίου 1944 εις το ενταύθα νεκροτομείον, ενήργησα λεπτομερή αυτοψίαν και νεκροψίαν επί του πτώματος αγνώστου γυναικός ετών 39 περίπου.
Η ηρωίδα του λαού Ηλέκτρα Αποστόλου
Πληροφορίαι: Μετεφέρθη διά του υπ’ αριθμ. 375 εγγράφου του Σταθμού Α` Βοηθειών, παραληφθείσα εκ του ξενοδοχείου “Κρυστάλ”.
Νεκροψία: Το τριχωτόν της κεφαλής έχει αποκοπή ατέχνως και ανωμάλως διά μαχαιριδίου. Κατά το πρόσθιον τμήμα της κόμης παρατηρείται φρύξις των τριχών. Από της ρινός και του στόματος φαίνεται έρευσεν αίμα. Από της μιας μασχάλης προς την ετέραν διά του στήθους και συνεχιζόμενα όπισθεν του κορμού υπάρχουσι δύο παράλληλα αποτυπώματα, δίδοντα την εντύπωσιν ότι παρήχθησαν εκ της πιέσεως χοντρού σχοινίου.
Φαίνεται ότι το σώμα της θανούσης απαιωρήθη εν ζωή διά των μασχαλών. Κατά τους καρπούς των χειρών παρατηρούνται εντυπώματα εκ σχοινίου. Κατά τη ράχιν της ρινός και αμφοτέρας τας παρειάς και τα βλέφαρα παρατηρούνται εκχυμώσεις κυανώδεις ως και εξοίδησις. Οι χαρακτήρες δεικνύουσι ότι εγένετο συνεπεία γρονθοκοπημάτων. Κατά τας οπισθίας επιφανείας αμφοτέρων των βραχιόνων παρατηρούνται εκχυμώσεις. Κατά τους γλουτούς, μηρούς, κνήμας και άκρους πόδας, υπάρχουσι εκχυμώσεις συρρέουσαι ταινιοειδείς, χρώματος κυανώδους, λίαν πυκναί και έντονοι. Κατά τα κατώτερα των κνημών και άκρους πόδας, παρατηρείται εξοίδωσις κυανού βαθμού.
Αι εκχυμώσεις αύται ως και οι των βραχιόνων, παρήχθησαν κατόπιν δράσεων σκληρών και αμβλέων οργάνων (μαστιγίων, βουνεύρων, πλεκτού σύρματος, σχοινίου, αλύσεως κλπ.), βιαιότατα κατενεχθέντων. Το τριχωτόν του εφηβαίου παρουσιάζει φρύξιν των τριχών. Κατά τη ραχιαίαν επιφάνειαν του αριστερού άκρου του ποδός παρατηρείται έγκαυμα δευτέρου βαθμού εκτάσεως ταλλήρου. Κατά τη μετατάρσιον χώραν του αυτού ποδός έτερον έγκαυμα δίδον όμως τους χαρακτήρας του μετά θάνατον γενομένου. Αι τρίχες των μηρών και κνημών παρουσιάζουν φρύξιν. Φαίνεται ότι εγκαύματα και φρύξις οφείλονται εις επίθεσιν κατ’ αυτά ανημμένων σιγαρέτων.
Η διάνοιξις των μαλακών μορίων της κεφαλής έδειξεν εκχυμώσεις κατ’ αυτά. Η διάνοιξις της κρανιακής κάμψης έδειξεν οίδημα της λεπτής μήνιγγος και διεύρυνσιν των αγγείων αυτής. Ο στόμαχος περιείχε τροφάς εξ άρτου και ντομάτας.
Συμπέρασμα: Επί του πτώματος βεβαιούνται κακώσεις προκληθείσαι εκ μαστιγώσεως ήτις εγένετο διά διαφόρων οργάνων (μαστιγίου, βουνεύρου, αλύσεως, πλεκτού σύρματος), άτινα έδρασαν αλλεπαλλήλως και βιαιότατα, ως και κακώσεις εξ απαιωρήσεως από των μασχαλών, επίσης εγκαύματα εν ζωή και μετά θάνατον γενόμενα. Ο θάνατος οφείλεται κυρίως εις τας κακώσεις καθ’ όσον τα εγκαύματα είναι μικράς εκτάσεως.
Σημείωσις: Η ταυτότης της θανούσης εξηκριβώθη υπό της Σημάνσεως, ένθα ήτο σεσημασμένη ως κομμουνίστρια υπ’ αριθ. 59953. Το πτώμα ανήκε εις την Αποστόλου Ηλέκτραν του Νικολάου».
Πηγές
Κείμενο: Έπεσαν για τη ζωή, Έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ
Φωτογραφίες 1,8: Διαδίκτυο – 2,7: Ελευθεροτυπία – 4: Ριζοσπάστης – 3,5,6: Θανάση Χατζή, Η νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε, Εκδόσεις Δωρικός, Αθήνα 1983
Έκθεση νεκροψίας Ηλ. Αποστόλου: Ριζοσπάστης
ΥΓ Απο την Ελπιδος περασε και για ανακριση η αγαπημενη μου θεια (αδερφη του πατερα μου) ΕΠΟΝιτισα τοτε η Βιβη Κατσαιτη-Συκιωτη. Ευτυχως επειδη ηταν πολυ νεα και οχι βαθια μπλεγμενη στην αντισταση, οπως επισης η οικογενεια της ηταν συντηρητικων αρχων με κατοικια τοτε στα αριστοκρατικα Εξαρχεια , αφεθηκε ελευθερη μετα την σχετικη τρομοκρατικη «περιποιηση» και εκφοβισμο απο τους ταγματαλητες. Ο αδερφος της Διονυσης Κατσαιτης ειχε συλληφθει και φυλακιστει απο τα Ιταλικα κατοχικα στρατευματα σε φοιτητικη διαδηλωση.
Παραθυρο στον Κοσμο 
Σχολιάστε
Comments feed for this article