Ενώ ο αθηναϊκός λαός κήδευε τον δολοφονημένο στις 21 Ιουλίου 1965 νεαρό αγωνιστή της Αριστεράς Σωτήρη Πέτρουλα, λίγοι ήταν αυτοί που είχαν αντιληφθεί ότι το φέρετρό του δεν το είχαν στις πλάτες τους ηγετικά στελέχη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη ή της ΕΔΑ, αλλά κάποιοι νέοι άγνωστοι στον πολύ κόσμο. Η ηγεσία της ΕΔΑ και των Λαμπράκηδων απλώς ακολουθούσε. Κι αν κάποιος ήταν πιο προσεκτικός, θα διέκρινε τον εκνευρισμό και τη δυσφορία της, εξαιτίας μιας προκήρυξης που καλούσε στη συγκρότηση νεολαιίστικης κίνησης με το όνομα του δολοφονημένου.
Καθώς ήταν φανερό πως η Αριστερά, ήδη από τη συγκρότηση της Ένωσης Κέντρου, το 1961, είχε χάσει την πρωτοβουλία κινήσεων σε μια περίοδο έντασης των πολιτικών και κοινωνικών αγώνων, μεγάλο μέρος του κόσμου της άρχιζε να αμφιβάλει και να ανησυχεί. Αν πάρουμε υπόψη και τη ρήξη μεταξύ Κίνας και ΕΣΣΔ, την ανοιχτή έκφραση της αντίθεσης των Κινέζων κομμουνιστών στην πολιτική της ειρηνικής συνύπαρξης και στη στρατηγική του ειρηνικού δρόμου και την καταγγελία του «χρουστσοφικού ρεβιζιονισμού», η ανησυχία δεν αφορούσε μόνο στα όσα συνέβαιναν στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα.
Οι αριστεροί προβληματίζονταν για όλα αυτά, τα συζητούσαν μεταξύ τους, πολλοί, ίσως και πάρα πολλοί, ήταν αυτοί που έδιναν δίκιο στους Κινέζους ή δεν καταλάβαιναν γιατί πρέπει οπωσδήποτε να σέρνονται πίσω από τον σφαγέα των Δεκεμβριανών -όπως χαρακτήριζαν τον Γεώργιο Παπανδρέου- πόσο μάλλον να τον ψηφίζουν. Ανταποκρινόμενοι στην επιλογή της ΕΔΑ να μην κατεβάσει υποψήφιους στη μισή χώρα, για να στηριχτεί η Ένωση Κέντρου.
Όμως, δεν ήταν καθόλου εύκολο να πειστούν πως η ΕΣΣΔ έπαψε πια να είναι το προπύργιο του σοσιαλισμού. Οργίαζε ο αντισοβιετισμός στη μετεμφυλιακή Ελλάδα και η υπεράσπιση της Σοβιετικής Ένωσης αποτελούσε υπέρτατο πολιτικό και ηθικό καθήκον για τους Έλληνες κομμουνιστές.
Εξίσου δύσκολο ήταν να δεχτούν πως η ηγεσία του ΚΚΕ και της ΕΔΑ είχε αποστατήσει. Παρά τις όποιες αμφισβητήσεις ως προς την ικανότητά τους να πολιτεύονται αποτελεσματικά, παρά τις ευθύνες που είχαν για ήττες και λάθη καταστροφικά, οι ηγέτες της εποχής παρέμεναν πολύ ψηλά στη συνείδηση του αριστερού κόσμου. Τα λάθη τα είχαν πληρώσει κι οι ίδιοι. Φυλακές, εξορίες, επί χρόνια. Πολλοί είχαν γλυτώσει κατά τύχη το εκτελεστικό απόσπασμα. Σκεφτόμενοι τον στίχο του Μανόλη Αναγνωστάκη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πολύς κόσμος της Αριστεράς αναρωτιόταν:
«Πώς να τον πεις προδότη, με είκοσι χρόνια φυλακή;»
Υπήρχε, εντούτοις, και ο κόσμος που προχωρούσε την αμφισβήτηση στις τελευταίες της συνέπειες. Ακόμα και μέχρι τη ρήξη με τον κορμό της οργανωμένης κομματικής Αριστεράς.
Στα 1963-64 εμφανίστηκαν συγκροτημένα στην Ελλάδα ομάδες που υπερασπίζονταν τις θέσεις του Κ.Κ. Κίνας. Πρόκειται για την Κίνηση Αντιιμπεριαλιστικής Αλληλεγγύης «Φίλοι των Νέων Χωρών» (ΦΝΧ), με επικεφαλής τον Νίκο Ψυρούκη, που διαγράφηκε από τη Νεολαία ΕΔΑ, και τη συσπείρωση γύρω από το περιοδικό «Αναγέννηση», με επικεφαλής τους Γιάννη Χοντζέα και Ισαάκ Ιορδανίδη.
Οι «Φινιχίτες» αποδέχονταν τις κινεζικές θέσεις, χωρίς να ευθυγραμμίζονται πλήρως με την κινέζικη πολιτική. Η ομάδα της «Αναγέννησης», υιοθετώντας πλήρως τις θέσεις του Κ.Κ. Κίνας, θα αποτελέσει το πρόπλασμα για τη συγκρότηση του μ-λ ρεύματος στην Ελλάδα. Τον Ιούλιο του 1965 οι «Κινέζοι» αποτελούν μικρό μεν, αλλά διακριτό ιδεολογικο-πολιτικό ρεύμα, με επιρροή σε εκατοντάδες κομμουνιστές, κυρίως νέους και ιδιαίτερα φοιτητές.
Στις συνθήκες αυτές αμφισβήτησης της επίσημης Αριστεράς, σημεία αναζωογόνησης εμφανίζονται και στον τροτσκιστικό χώρο. Οι τροτσκιστές ένιωσαν δικαιωμένοι μετά την καταγγελία «των εγκλημάτων του Στάλιν» από το ίδιο το ΚΚΣΕ, ενώ ταυτόχρονα εξέφραζαν και την αντίθεση προς τη δεξιά πολιτική της ειρηνικής συνύπαρξης και του ειρηνικού δρόμου.
Το 1965 υπήρχαν στην Ελλάδα τρεις τροτσκιστικές οργανώσεις. Το παράνομο Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΔΚΕ), η παράνομη Εργατική Διεθνιστική Ένωση (ΕΔΕ), που δρούσε και νόμιμα μέσω της Εργατικής Πρωτοπορίας Ελλάδας, και η Εργατική Δημοκρατία.
Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούσε η οργάνωση Σοσιαλιστική Συνειδητοποίηση (ΣΟ.ΣΥΝ.), που δρούσε ως φράξια στις γραμμές της Νεολαίας ΕΔΑ και κατόπιν στους Λαμπράκηδες.
Με σαφή αντίθεση στη σοβιετική πολιτική της ειρηνικής συνύπαρξης και στη στρατηγική του ειρηνικού δρόμου που αποδέχτηκε επίσημα το ΚΚΕ με το 8ο Συνέδριο του 1961, η ΣΟ.ΣΥΝ. εντοπίζει σοβαρό πρόβλημα ιδεολογικής και θεωρητικής συγκρότησης των νέων αγωνιστών. Έχοντας καταφέρει να ελέγξει τις μαθητικές οργανώσεις Αθήνας της Ν.ΕΔΑ (κυρίως αυτές των νυχτερινών σχολείων), εκδίδει την εφημερίδα «Συνειδητή Αλλαγή», ως μαθητική, ο τίτλος της οποίας ήταν χαρακτηριστικός του προσανατολισμού της.
Επιμένοντας σ’ αυτή την κατεύθυνση, η ΣΟ.ΣΥΝ. θα αντιταχθεί το 1964 στη διάλυση της Ν.ΕΔΑ και τη συγχώνευσή της με την ευρύτερη Δημοκρατική Κίνηση Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης, εκτιμώντας πως μια οργάνωση περισσότερο χαλαρή θα συντελούσε στην ακόμη μεγαλύτερη αποσύνδεση της αγωνιζόμενης νεολαίας από την αναγκαία ιδεολογική συνειδητοποίηση. Εντούτοις, τα μέλη της θα συμμετάσχουν στη ΔΝΛ, από την ίδρυσή της τον Σεπτέμβριο 1964, αν και στη συνέχεια κάποια από τα κεντρικά στελέχη, όπως οι Μάκης Παπούλιας και Γιώργος Χατζόπουλος, θα διαγραφούν, ενώ και ο Σωτήρης Πέτρουλας (μέλος της καθοδήγησης των Λαμπράκηδων της Εμπορικής τότε) θα δεχτεί, λίγες μέρες πριν τη δολοφονία του, προειδοποίηση διαγραφής.
Η δολοφονία του Πέτρουλα εκτιμήθηκε από τους συντρόφους του ως η κατάλληλη στιγμή για την πλήρη αυτονόμησή τους από την ΕΔΑ και τη ΔΝΛ. Έτσι, τη μέρα της κηδείας κυκλοφόρησαν οι προκηρύξεις που ανήγγειλαν την ίδρυση της Πανσπουδαστικής Δημοκρατικής Κίνησης (ΠΑΝΔΗΚ) «Σωτήρης Πέτρουλας», που διοργάνωσε την πρώτη της Συνδιάσκεψη τρεις μήνες αργότερα.
Η ΠΑΝΔΗΚ βρισκόταν σε ανοιχτό διάλογο με τις άλλες τάσεις αριστερής διαφωνίας. Παραμένοντας κίνηση φοιτητική, με κάποια σημαντική επιρροή σε σχολές όπως η Εμπορική, η Βιομηχανική και η Πάντειος, και στους συλλόγους εργαζόμενων φοιτητών και μαθητών, κάπως πιο περιορισμένη στη Νομική κ.λπ., ουσιαστικά διαλύθηκε στα τέλη του 1966, αδυνατώντας να διαμορφώσει μια συνεκτική πρόταση που να καθιστά αναγκαία τη μετεξέλιξή της σε αυτόνομο πολιτικό φορέα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΕΤΡΟΥΛΑΣ
Δολοφονήθηκε Τετάρτη 21 Ιουλίου 1965
Στρατής Τσίρκας, «Χαμένη άνοιξη»
«…Την άλλη μέρα γίνεται η κηδεία. Από νωρίς στις γειτονιές έχουν διαδώσει ότι έχουν στηθεί κανόνια στο Στάδιο, ότι πολυβόλα υπάρχουν στην Ακρόπολη, ότι ο στρατός θα χτυπήσει. Παρόλα αυτά η συμμετοχή του κόσμου είναι τεράστια. Αρχίζει το λαϊκό προσκύνημα στη φτωχογειτονιά του Κολωνού και αργότερα ξεκινάει η πομπή, διασχίζοντας την Αθήνα. Στη Μητρόπολη μεταφέρονται εκατοντάδες στέφανα ατόμων και οργανώσεων. Τουλάχιστον 500.000 άτομα παρευρίσκονται στην κηδεία, πραγματοποιώντας μία από τις μεγαλύτερες λαϊκές συγκεντρώσεις που έγιναν ποτέ στην Αθήνα. Η αστυνομία δεν τολμάει καν να εμφανιστεί.
…Κι όταν είδα στην πλατεία Ομονοίας τους οικοδόμους με ξεγυμνωμένα στήθη να σταματούν τη νεκροφόρα και να σηκώνουν στα χέρια τους το φέρετρο, είπα μέσα μου πως από εδώ αρχίζει πια η αποθέωση.
…Είδα τον πατέρα του, που τον είχαν σηκώσει στα χέρια οι φίλοι του παιδιού του, να βαστάει στ’ αριστερό ένα μπουκέτο κόκκινες γλαδιόλες και στο δεξί μια τσαλακωμένη φωτογραφία, να τη σφίγγει πάνω στο στήθος του και να τη δείχνει στα πλήθη, που χειροκροτούσαν και ζητωκραύγαζαν, όχι δεν έκλαιγαν και δεν θρηνούσαν, και τον άκουσα να λέει:
” Αδέρφια του παιδιού μου… Ο Σωτήρης ζει… Αγωνισθείτε για το ξερίζωμα του φασισμού… Ο Σωτήρης μου γι’ αυτό θυσιάστηκε… Δε θέλω να κλαίτε… Εμπρός στον Αγώνα για τη Δημοκρατία…”(…)
Γεννήθηκε το 1943 στη Μάνη από εργατική οικογένεια, η οποία αναγκάσθηκε να μετακομίσει στην Αθήνα, ύστερα από διώξεις, την περίοδο του εμφυλίου. Από πολύ μικρός ήταν ευαισθητοποιημένος γύρω από τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα και για το λόγο αυτό οργανώνεται στη Νεολαία Ε.Δ.Α.
Σα μαθητής φοίτησε σε νυχτερινό σχολείο στην Εμπορική Σχολή στην Πλατεία Κλαυθμώνος. Διακρίθηκε ιδιαίτερα και για το λόγο αυτό πέτυχε την εισαγωγή του στην Α.Σ.Ο.Ε.Ε. το 1960 με υποτροφία.
Στα φοιτητικά του χρόνια εξελίχθηκε σε ηγετικό στέλεχος της Νεολαίας Ε.Δ.Α. Πρωταγωνίστησε στα κινήματα της Ελληνικής νεολαίας για τη Δημοκρατία. Για πολιτικούς λόγους αποβλήθηκε για έναν χρόνο από τη σχολή.
Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Νεολαίας Ε.Δ.Α. ερχόταν σε σύγκρουση με το κλίμα τρομοκρατίας που επικρατούσε στα Πανεπιστήμια με κύριο εκφραστή την Ε.Κ.Ο.Φ. (γνωστός πρωτεργάτης της ο Μιλτιάδης Έβερτ), καθώς και με το Σπουδαστικό Τμήμα της Ασφάλειας.
Στα γεγονότα των Ιουλιανών του 1965 πρωτοστάτησε μέσα από το κίνημα του 1 1 4 για Δημοκρατία και Ελευθερία.
φωτο ο Πετρουλας χτυπημενος λιγο πριν πεθανει.Η πρώτη καταγραφή του χτυπημένου νεαρού αναφέρεται στον Σταθμό Α’ Βοηθειών του Ερυθρού Σταυρού στις 03:00 το πρωί της 22ας Ιουλίου. Η ιατροδικαστική έκθεση κάνει λόγο για θάνατο από ασφυξία λόγω του δακρυγόνου. Τι μεσολάβησε από τις δέκα το βράδυ μέχρι τις τρεις το πρωί; Γιατί υπήρξε τόσο μεγάλη καθυστέρηση;Η εκδοχή της οικογένειας του Πέτρουλα και αρκετών διαδηλωτών που ήταν παρόντες στο περιστατικό είναι πως ο Σωτήρης μεταφέρθηκε λιπόθυμος στην αστυνομική κλούβα και στραγγαλίστηκε.
Ήταν συγκεντρωμένοι στα Προπύλαια, με τις σημαίες, τα λάβαρα και τα πανώ τους, σκεπάζοντας κατάστρωμα και πεζοδρόμια, δέκα χιλιάδες αγόρια και κορίτσια, ο ανθός του τόπου, η ελπίδα του αύριο.
Χιλιάδες στόματα ζητούσαν με μια φωνή «Εξω οι δούλοι της Αυλής. Κάτω οι προδότες. Δημοκρατία». Άξαφνα η λαοθάλασσα έπιασε να βαδίζει αργά, πυκνή και τρικυμισμένη για την οδό Κοραή ή ν’ ανεβαίνει την Πανεπιστημίου προς την πλατεία Συντάγματος.
Ένα κορίτσι φώναξε: «Στη Σταδίου ρίχνουν αέρια, τα τέρατα!». Κι άρχισε ο πανικός. Την ίδια στιγμή, από πολλές μεριές, μεγάλες ομάδες αστυνομικών ρίχνονταν πάνω στα πλήθη που σκορπούσαν, και τυφλά μανιασμένα κατέβαζαν πάνω στα κεφάλια τους τα κλομπ. Όποιος έπεφτε χάμω δεν εύρισκε λύπηση. Τον κλωτσούσαν, τον ποδοπατούσαν μες τους καπνούς των δακρυγόνων.
«Τούμπα δολοφόνε, Μητσοτάκη Αλ Καπόνε»
«Η Αθήνα καίεται, κατάρα στους προδότες»
Σα μακρινός απόηχος έφταναν οι κραυγές των σπουδαστών, πότε από την Ομόνοια, πότε από την Ακαδημίας, πότε από το Σύνταγμα. Είχαμε πράγματι σκοτωμένους; Γιατί αυτή η βάρβαρη επίθεση, αφού η συγκέντρωση διαλυόταν ειρηνικά; Ήταν η αντεκδίκηση της Δεξιάς στη θριαμβευτική κάθοδο του Παπανδρέου προχτές;
Τίποτε, είχαμε ξαναμπεί στον αστερισμό του παρακράτους και της τρομοκρατίας, το ίδιο που πριν δύο χρόνια δολοφόνησε τον Λαμπράκη. Πάνω από τη χαμένη άνοιξη μετεωριζόταν τώρα ο γύπας του πραξικοπήματος έτοιμος να ριχτεί και να σπαράξει τον τόπο.
«…Εκείνο το βράδυ μου τηλεφώνησε πως θα αργούσε. Ασυναίσθητα προέτρεψα τ’ αδέρφια του να φάνε και να ξαπλώσουν. Όμως εκείνα τον περίμεναν. Περιμένοντάς τον, λαγοκοιμήθηκα. Ξάφνου το κουδούνι χτύπησε δαιμονισμένα. Ήταν από την χωροφυλακή. Τι να ήθελαν τέτοια ώρα Παναγιά μου; Ρωτούσαν για το Σωτήρη.
– Μέσα είναι, κοιμάται και τρέχω αλαφιασμένη προς το δωμάτιό του. Η θέα του άδειου κρεβατιού μου πάγωσε την καρδιά. Κάτι κακό συμβαίνει.
– Μην πανικοβάλλεστε. Τον έχουν λίγο χτυπημένο σε νοσοκομείο. Να μην διανοείστε ότι θα κάνετε ρούπι από εδώ.
– Μου πήρατε το παιδί και μας κρατάτε και κρατούμενους άθλιοι.
– Πάρτε το όπως θέλετε. Από εδώ δε θα το κουνήσετε.
Σαν αγρίμι στο κλουβί, πληγωμένη από το να μην μπορώ να δω τ’ αγόρι μου. Η ώρα προχώρησε. Αυτή τη φορά άνθρωποι της ΕΔΑ πέρασαν το κατώφλι του ανήσυχου σπιτιού. Έκαναν πως δε γνώριζαν, όμως το κακό το μήνυσαν στον άνδρα μου. Εγώ αγνοούσα τα πάντα.
Σε λίγο η Αστυνομία μας οδηγεί στην Ασφάλεια. Τέτοια εντολή είχαν. Τίποτα παραπάνω. Μα πως να ησυχάσω στο τζιπ; Να σου στερούν το ακριβοπαίδι σου, να μην ξέρεις που βρίσκεται το σπλάχνο σου, πως να είναι, χτυπημένος, μονάχος;
– Που μας πάτε επιτέλους; Δεν φτάνει που μας πήρατε το παιδί, μας θέλετε και κρατούμενους;
Στο τμήμα, μας φέρανε γλυκό. Ακούς γλυκό κανταΐφι στις 04:00 τα μεσάνυχτα. Εγώ δε θέλω γλυκό, τους λέω, τρίψτε το στα μούτρα σας, εγώ θέλω το γιο μου. Αρπάζω όποιον βρίσκω μπροστά μου και λέω: βρεπαλιόσκυλα, σκοτώνετε τα παιδιά του λαού με πενταροδεκάρες. Μάνα δε σας γέννησε κι εσάς, μάνα δεν κλαίει για σας;
Την ίδια ώρα στο γραφείο του Καραμπέτσου (αρχηγός Αστυνομίας) πιέζουν τον άντρα μου να υπογράψειότι ήταν ατύχημα.
Και υπογράφει…
Η επέτειος της δολοφονίας του Σωτήρη Πέτρουλα έδωσε την αφορμή να γραφτούν διάφορα σχόλια και να γίνουν κάμποσες αναφορές στη μνήμη του, αλλά και στο νεολαιίστικο κίνημα των τελευταίων προδικτατορικών χρόνων, στην Αριστερά της εποχής κ.λπ., πολλά από τα οποία υποκρύπτουν είτε άγνοια είτε υποβάθμιση ή και -σκόπιμη ή μη- αποσιώπηση ιστορικών στοιχείων που χωρίς αυτά δεν είναι δυνατή κάποια στοιχειωδώς έγκυρη αναφορά. Η άγνοια, υποβάθμιση ή αποσιώπηση εντοπίζεται, κυρίως, στη σχέση του Πέτρουλα με το οργανωμένο αριστερό νεολαιίστικο κίνημα και τον τότε φορέα του, τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη (ΔΝΛ).
Ο Πέτρουλας, εργαζόμενος μαθητής νυχτερινού Γυμνασίου, προερχόμενος από οικογένεια αριστερών αγωνιστών της Μάνης με μεγάλο αριθμό θυμάτων στα χρόνια της αντιεαμικής τρομοκρατίας, εντάσσεται στη Νεολαία ΕΔΑ και το 1962 συμμετέχει στη συγκρότηση της κίνησης Σοσιαλιστική Συνειδητοποίηση (ΣΟ.ΣΥΝ.), που λειτουργεί ως φράξια στο εσωτερικό της οργάνωσης. Η ΣΟ.ΣΥΝ., στελέχη της οποίας είναι οι Μάκης Παπούλιας, Παναγιώτης Γουλιέλμος και Γιώργος Βοϊκλής, οι μετέπειτα πανεπιστημιακοί Κώστας Βεργόπουλος, Ηλίας Νικολόπουλος και Κοσμάς Ψυχοπαίδης, ο μετέπειτα εκδότης Γιώργος Χατζόπουλος (που συμμετείχε και στους ΦΝΧ) κ.ά., συγκροτείται σε μια περίοδο κατά την οποία διαγράφονται στον ορίζοντα τα σημάδια μιας γενικευμένης κρίσης του διεθνούς και του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος.
Λίγα χρόνια μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, το 1956, που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, τροφοδοτώντας την αμφισβήτηση της ορθότητας των κατευθύνσεων που δίνονταν από το κέντρο του διεθνούς κινήματος, όπως θεωρούνταν μέχρι τότε η Μόσχα, οι κινεζικές αντιδράσεις στην υιοθέτηση της νέας στρατηγικής του «ειρηνικού δρόμου για τον σοσιαλισμό» και της «ειρηνικής συνύπαρξης» με τον ιμπεριαλισμό, συναντούσαν τη νίκη των επαναστάσεων της Κούβας και της Αλγερίας, ενώ το Ιταλικό Κ.Κ., το μεγαλύτερο Κ.Κ. της Δυτικής Ευρώπης, μετατρεπόταν σε εργαστήριο θεωρητικών και πολιτικών επεξεργασιών που απομακρύνονταν από την ορθοδοξία του σοβιετικού μαρξισμού.
Καθώς από το 1958 έχουν διαλυθεί οι παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ και η ΕΠΟΝ, και το σύνολο των κομμουνιστών στο εσωτερικό της χώρας εντάσσεται στην ΕΔΑ, είναι οι οργανώσεις της και ιδιαίτερα αυτές της νεολαίας της που δέχονται τους τριγμούς από τη διεθνή αναταραχή, που συμπληρώνονται και από ερωτήματα σχετικά με το ελληνικό κίνημα και την προοπτική του. Ήδη, η αντικαταστατική απομάκρυνση της καθοδήγησης Ζαχαριάδη και η πραξικοπηματική επιβολή της νέας κομματικής ηγεσίας στις Κ.Ο. των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην ΕΣΣΔ και τις άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, και η ευθυγράμμιση του ΚΚΕ με τις νέες στρατηγικές κατευθύνσεις του ΚΚΣΕ, είχαν προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις.
Εκτός από μεγάλο μέρος των εξόριστων του Αϊ-Στράτη, η ΣΟ.ΣΥΝ. θα είναι η πρώτη απόπειρα συγκρότησης της «αριστερής διαφωνίας», που όμως θα παραμείνει μέχρι τέλους στα όρια της κριτικής, χωρίς να μπορέσει να αρθρώσει συγκροτημένη αντιπρόταση. Με σαφή αντίθεση στη σοβιετική πολιτική της «ειρηνικής συνύπαρξης» και στη στρατηγική του «ειρηνικού δρόμου» που αποδέχτηκε επίσημα το ΚΚΕ με το 8ο Συνέδριο του 1961, εντοπίζει σοβαρό πρόβλημα ιδεολογικής και θεωρητικής συγκρότησης των νέων αγωνιστών. Έχοντας καταφέρει να ελέγξει τις μαθητικές οργανώσεις Αθήνας της Ν.ΕΔΑ (κυρίως αυτές των νυχτερινών σχολείων), εκδίδει την εφημερίδα «Συνειδητή Αλλαγή», ως μαθητική, ο τίτλος της οποίας ήταν χαρακτηριστικός του προσανατολισμού της.
Επιμένοντας σ’ αυτή την κατεύθυνση, η ΣΟ.ΣΥΝ. θα αντιταχθεί το 1964 στη διάλυση της Ν.ΕΔΑ και τη συγχώνευσή της με την ευρύτερη Δημοκρατική Κίνηση Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης, εκτιμώντας πως μια οργάνωση περισσότερο χαλαρή θα συντελούσε στην ακόμη μεγαλύτερη αποσύνδεση της αγωνιζόμενης νεολαίας από την αναγκαία ιδεολογική συνειδητοποίηση. Εντούτοις, τα μέλη της θα συμμετάσχουν στη ΔΝΛ, από την ίδρυσή της τον Σεπτέμβριο 1964, αν και στη συνέχεια κάποια από τα κεντρικά στελέχη, όπως οι Παπούλιας και Χατζόπουλος, θα διαγραφούν, ενώ και ο Πέτρουλας (μέλος της καθοδήγησης των λαμπράκηδων της Εμπορικής τότε) θα δεχτεί, λίγες μέρες πριν τη δολοφονία του, προειδοποίηση διαγραφής.
Η δολοφονία του Πέτρουλα εκτιμήθηκε από τους συντρόφους του ως η κατάλληλη στιγμή για την πλήρη αυτονόμησή τους από την ΕΔΑ και τη ΔΝΛ. Έτσι, τη μέρα της κηδείας κυκλοφόρησαν χιλιάδες προκηρύξεις που ανήγγειλαν την ίδρυση της Πανσπουδαστικής Δημοκρατικής Κίνησης (ΠΑΝΔΗΚ) «Σωτήρης Πέτρουλας», που διοργάνωσε την πρώτη της Συνδιάσκεψη τρεις μήνες αργότερα.
Η ΠΑΝΔΗΚ βρισκόταν σε ανοιχτό διάλογο με τις άλλες τάσεις αριστερής διαφωνίας, τόσο την κίνηση που συγκροτούνταν γύρω από το περιοδικό «Αναγέννηση», αποτελώντας την πρώτη συγκρότηση του ελλαδικού μ-λ κινήματος, όσο και με τους Φίλους Νέων Χωρών του Νίκου Ψυρούκη, που επικέντρωναν στα ζητήματα αντιιμπεριαλιστικής αλληλεγγύης και συμπαράστασης στον αγώνα του κυπριακού λαού.
Παραμένοντας κίνηση φοιτητική, με κάποια σημαντική επιρροή σε σχολές όπως η Εμπορική, η Βιομηχανική και η Πάντειος, και στους συλλόγους εργαζόμενων φοιτητών και μαθητών, κάπως πιο περιορισμένη στη Νομική κ.λπ., ουσιαστικά διαλύθηκε στα τέλη του 1966, αδυνατώντας να διαμορφώσει μια συνεκτική πρόταση που να καθιστά αναγκαία τη μετεξέλιξή της σε αυτόνομο πολιτικό φορέα.
Από τους αγωνιστές που έδρασαν στις γραμμές της, κάποιοι προώθησαν στη συνέχεια περαιτέρω την αντίληψη της αναγκαιότητας διαμόρφωσης σοσιαλιστικής συνείδησης, ως όρου για τη σταθερή συμμετοχή στο κίνημα. Ήταν αυτοί που ακολούθησαν μορφές συλλογικής δράσης ακόμη και σε ζητήματα καθημερινότητας, εξαιτίας των οποίων χαρακτηρίστηκαν –κάπως υπερβολικά- «κοινοβίτες». Με επικεφαλής τους Παναγιώτη Γουλιέλμο, Γιώργο Βοϊκλή, Νίκο Καλαποθαράκο, Κώστα Σεφέρη κ.ά., ίδρυσαν το 1974 την Κίνηση Νέοι Σοσιαλιστές, που μετεξελίχτηκε αργότερα σε Κίνημα Νέας Αριστεράς και τελικά αυτοδιαλύθηκε, με ένα μέρος των μελών της να συνεχίζει τη δράση του μέσα από την Ένωση για την Ποιότητα της Ζωής (ΕΠΟΙΖΩ).
Παραθυρο στον Κοσμο 
Σχολιάστε
Comments feed for this article