Πολυδωρος Δανιηλιδης Μ-Λ Αριστερα

Σε προηγουμενες αναρτησεις εχω αναφερθει στην τροτσκιστικη ταση μεσα στην Αριστερα παγκοσμια και στην Ελλαδα με τις διαδοχικες διασπασεις του ΚΚΕ και τις διασπασεις των Τροτσικστων στην συνεχεια. Σημερα μια αναρτηση για την ΜΛ ταση.Πολυτιμη βοηθεια και πηγη στην αναρτηση αυτη αρθρα του Γιωργου Αλεξατου. Και αυτη η ταση γνωρισε διαδοχικες αλλεπαλληλες διασπασεις μεσα τον χρονο.

Η Οργανωση Μαρξιστων Λενινιστων Ελλαδας ΟΜΛΕ (ο κοσμος τους αποκαλουσε «Μαοικους») φοιτητική της παράταξη  ήταν η ΠΠΣΠ (Προοδευτική Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική Παράταξη) που φτιαχτηκε το 1966 και διαλυθηκε το 1984 . Η ΟΜΛΕ (και η «Αναγεννηση» πριν απο αυτην) ηταν η μητρα απο οπου γεννηθηκαν αργοτερα μια σειρα οργανωσεις και κομματα της επαναστατικης αριστερας που επαιξαν και παιζουν στην μετεξελιξη τους σοβαρο ρολο στην ιστορια της αριστερας στη χωρα μας. Ενάντια στον σοβιετικό «χρουστσοφικό ρεβιζιονισμό» οι αγωνιστές που συσπειρώθηκαν γύρω από το περιοδικό «Αναγεννηση»το 1964  και αναφέρονταν σαν «Κινέζοι», «κινεζόφιλοι» ή «μαοϊκοί», ενώ από το ΚΚΕ και την ΕΔΑ χαρακτηρίζονταν «δογματικοί» και «αριστεριστές», αυτοπροσδιορίζονταν ως «συνεπείς μαρξιστές-λενινιστές». Η αντιπολίτευση που ασκούσαν στη ρεβιζιονιστική και ρεφορμιστική, όπως τη χαρακτήριζαν, πολιτική του ΚΚΕ και της ΕΔΑ, οδήγησε σε διαγραφές και αποχωρήσεις.
Σημαντικές φυσιογνωμίες της ΟΜΛΕ ήταν εκτος του Δανιηλιδη οι  Γιάννης Χοντζέας, Ισαάκ Ιορδανίδης

Αργοτερα το 1968 θα γινει νεα διασπαση  του ΚΚΕ με την δημιουργια του ΚΚΕεσ και το 1989 νεα διασπαση με το ΝΑΡ και το 1991 νεα διασπαση με τον ΣΥΝ.

Αύγουστος 1972

Ο αγώνας των μαρξιστών-λενινιστών στην Ελλάδα που εκφράστηκε ιδεολογικά αμέσως μετά το 1956, αποκρυσταλλώθηκε οργανωτικά το 1964 με την έκδοση του περιοδικού “ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ” και λίγο πριν τη διχτατορία με την ίδρυση της ΣΠΑΚ (Συνεπής Πολιτική Αριστερή Κίνηση), ήταν ακριβώς ενταγμένος μέσα στα πλαίσια της προώθησης αυτού του καθήκοντος. Ο αγώνας αυτός συνεχίζεται και σήμερα κάτω απ’ το φασιστικό καθεστώς και έχει σαν φορέα του την οργάνωση των μαρξιστών-λενινιστών της Ελλάδας. Η μαρξιστική-λενινιστική οργάνωση των πολιτικών προσφύγων απ’ την Ελλάδα στις ανατολικές χώρες ιδρύθηκε το 1964 ύστερα από μια πορεία συγκρούσεων με το ρεβιζιονισμό απ’ το 1955 και αποτελεί την έκφραση της αντίθεσης της πλειοψηφίας των κομμουνιστών που ζουν στην Α. Ευρώπη και τη Σοβιετ. Ένωση ενάντια στην χρουστσωφική επέμβαση στο ΚΚΕ και ενάντια στην επιβολή της ρεβιζιονιστικής αντεπαναστατικής κατεύθυνσης στο ελληνικό κίνημα.

Μελος της ΚΟΕ ηταν ο βουλευτης Αργολιδας του ΣΥΡΙΖΑ Κοδελας.Η ΚΟΕ ειχε τις ριζες της στον ΜΛ χωρο

Α/Συνέχεια.

Κίνηση που προήλθε από τη διάσπαση του ΚΚΕ (μ-λ) το 1982, συγκροτήθηκε το 1984 και εξέδιδε ομώνυμο πολιτικό δελτίο. Στην ίδρυση και τη λειτουργία της σημαντική ήταν η συμβολή του Γιάννη Χοντζέα, από τις κορυφαίες ιστορικές φυσιογνωμίες του μ-λ κινήματος στην Ελλάδα.

Βάση της συγκρότησής της ήταν η εκτίμηση ότι χρειάζεται εμβάθυνση στην ανάλυση της σύγχρονης πραγματικότητας, θεμελιωμένη στις θεωρητικές κατακτήσεις του μαρξισμού-λενινισμού και του έργου του Μάο Τσε-τούνγκ. Στην κατεύθυνση αυτή εκδόθηκε σειρά κειμένων για τις αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία και τις εργασιακές σχέσεις, καθώς και για την κρίση του κομμουνιστικού κινήματος.

Η Α/Συνέχεια έδρασε, κυρίως, στον φοιτητικό χώρο, μέσα από τις Αριστερές Συσπειρώσεις Φοιτητών κατά τη δεκαετία του 1980 και συγκροτώντας τα Αριστερά Σχήματα στη συνέχεια, καθώς και στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, με την Ένωση Εργαζομένων. Στις ευρωεκλογές του 1999 συμμετείχε ως «Αριστερά!», τίτλο που είχε και η εφημερίδα της από το 1996, και πήρε 8.000 ψήφους. Στις βουλευτικές εκλογές του επόμενου χρόνου συνεργάστηκε με το Μ-Λ ΚΚΕ και κατέγραψαν 6.000 ψήφους.

Συμμετείχε στη συγκρότηση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ και το 2003 μετεξελίχτηκε στην Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας.ΚΟΕ Βασικά της στελέχη, εκτός από τον Χοντζέα που πέθανε το 1994,   ήταν οι Νίκος Γαλάνης, Χρήστος Καραμάνος, Μαριάννα Μπρεκάση, Ρούντι Ρινάλντι, Βασίλης Χατζηλάμπρου κ.ά.

Δανιηλιδης

Στις επάλξεις του αγώνα μέχρι το τέλος της ζωής του: Η μορφή του, με το μουστάκι και το χαρακτηριστικό μπερέ του, έχει χαραχτεί στη μνήμη όσων έλαβαν μέρος στη σύγκρουση του Πολυτεχνείου του 1980.

Η πορεία προς την αμερικάνικη πρεσβεία είχε απαγορευτεί από την κυβέρνηση Ράλλη, αλλά το μπλοκ της μειοψηφίας της ΕΦΕΕ, με τη στήριξη της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς της εποχής, επιχείρησε να σπάσει την απαγόρευση διεκδικώντας να φτάσει η πορεία μέχρι την αμερικάνικη πρεσβεία. Στην πρώτη γραμμή για άλλη μια φορά ο υπερογδοντάχρονος σύντροφος, έδωσε το σύνθημα της εφόδου στα ΜΑΤ!

 

Κουμής και Κανελλοπούλου: τα τραγικά θύματα

Τη νύχτα εκείνη, η Σταματίνα Κανελλοπούλου, εργάτρια από το Περιστέρι, έπεσε αναίσθητη και αιμόφυρτη από αλλεπάλληλα χτυπήματα αστυνομικών κλομπ στην οδό Πανεπιστημίου. Μια ομάδα αστυνομικών την ξυλοκόπησε και τη χτύπησε αλύπητα στο κεφάλι και στο σώμα. Μεταφέρθηκε αναίσθητη στο «Ιπποκράτειο» όπου άφησε την τελευταία της πνοή, προτού οι γιατροί της προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες. Το πόρισμα του ιατροδικαστή συγκλονίζει: 18 χτυπήματα στο κρανίο, πολλαπλά κατάγματα και βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση.

Ο Κύπριος φοιτητής Ιάκωβος Κουμής συμμετείχε στη συγκεκριμένη πορεία με τους συντρόφους του της «Επιτροπής Αυτοδιάθεσης Κύπρου». Στην Πλατεία Συντάγματος έγινε θύμα άγριας επίθεσης των ΜΑΤ, η οποία τον άφησε επί τόπου βαριά τραυματισμένο. Μάλιστα, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, ο Κουμής δεν είχε λάβει καν μέρος στα επεισόδια, αλλά καθόταν σε παρακείμενο καφενείο την ώρα των επεισοδίων. Ο Κουμής μεταφέρεται στο Λαϊκό Νοσοκομείο και το βράδυ της Κυριακής είναι ήδη κλινικά νεκρός. Την Παρασκευή, 28 Νοεμβρίου, κηδεύεται στην Κύπρο και αμέσως μετά πραγματοποιείται πορεία διαμαρτυρίας προς την Ελληνική Πρεσβεία της Λευκωσίας.

Ενα δικο του ποιημα

Σάν πουλάκι λούφαξα

σέ μιά γωνιά τοῦ κόσμου

κλείστηκα στό κουφάρι μου

ἔμεινα μοναχός μου. 

Μέσα μας σβήσαν οἱ φωτιές

οἱ πόρτες κλειδωθῆκαν. 

Πάψαμε πιά νά ἀτσαλώνουμε ψυχές.

Μέσα στο μικρό διαμερισματάκι των Εξαρχείων που οι σύντροφοί του τον εγκατέστησαν όταν παράνομα γύρισε στην Ελλάδα, έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, διαβάζοντας, γράφοντας και παρακολουθώντας τα γεγονότα και τις εξελίξεις στη χώρα μας και σ’ όλο τον κόσμο. Εδώ δεχόταν τις επισκέψεις παλιών συντρόφων και συναγωνιστών του αλλά και νεολαίων που γι’ αυτούς έτρεφε μια απέραντη αγάπη και κατανόηση. Έλεγε συχνά πως σ’ αυτούς τους νέους βρίσκεται το μέλλον και του κινήματος και του λαού. Κι αντάλλασσε απόψεις μαζί τους και μπορούσε να τους ακούει ώρες ατέλειωτες, μέχρι το πρωί. Βιαζόταν κι αγωνιούσε για τη συνένωση των πρωτοπόρων στοιχείων που θα έμπαιναν υπεύθυνα στην υπηρεσία της τάξης. Σεμνός και λιτοδίαιτος, γεμάτος εμπειρίες από την πολυτάραχη πορεία του, δεν φοβήθηκε ποτέ το κολύμπι στ’ άπατα. Κι αυτό έδινε νόημα στη ζωή του.

Ο Πολύδωρος Δανιηλίδης (17 Απριλίου 1899 – 1989) ήταν Έλληνας πολιτικός, στέλεχος του ΚΚΕ. Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Ήταν από τους ιδρυτές του ΚΚΕ (μ-λ) Προέδρος της Προσωρινής Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. (μ-λ) ΤΟ 1964.Συμμετείχε στο ιδρυτικό ενωτικό συνέδριο του Μ-ΛΚΚΕ το 1988

Νεανικά χρόνια

Γεννήθηκε στην κωμόπολη Κουρί (σημερινό Koru στην επαρχία Γιάλοβας της Τουρκίας) της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις 17 Απρίλη 1899. Δεν τελείωσε το Δημοτικό αφού λόγω της φτώχειας της πολύτεκνης οικογένειάς του, αναγκάστηκε να δουλέψει από την ηλικία των 12 ετών σε μπακάλικο. Λόγω του φόβου διώξεων από τους Τούρκους το 1914 ο πατέρας του τον έστειλε σε συγγενείς στη Ρουμανία και από εκεί πέρασε στην Ελλάδα. Σε ηλικία 17 ετών στήριξε το Κίνημα Εθνικής Αμύνης των βενιζελικών. Κατατάχθηκε εθελοντής στο στρατό το 1918, όπου έγινε δεκανέας και αργότερα λοχίας. Πήρε μέρος στις μάχες του Σκρα και της Δοϊράνης, πολεμώντας στην πρώτη γραμμή. Αρνήθηκε να λάβει μέρος στην Εκστρατεία της Κριμαίας ενάντια στην ΕΣΣΔ. Από το 1919 άρχισε να έχει ιδεολογικές επαφές με το αριστερό κίνημα και από το 1920 στήριζε το ΣΕΚΕ το οποίο είχε κατέβει στις εκλογές, καθώς έγινε και μέλος του κόμματος. Για τη δράση του (αντιπολεμική προπαγάνδα) καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε 18 μήνες φυλακή στην Αδριανούπολη.

Μαζί με την οικογένειά του που ήρθε μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε στα Φιλιατρά, όπου συμμετείχε δραστήρια στην Ένωση Παλαιών Πολεμιστών και στο Εργατικό Κέντρο Καλαμάτας, υπηρετώντας ως γραμματέας του, ενώ παράλληλα δούλευε ως αγρότης. Για τη δράση του εξορίστηκε στη Σκόπελο και κατόπιν στη Φολέγανδρο το 1926, όπου και γνωρίστηκε με τα ανώτατα στελέχη του ΚΚΕ. Την ίδια χρονιά μαζί με την οικογένειά του εγκαταστάθηκε στο Βόλο, όπου και γνωρίστηκε με τον μετέπειτα γενικό γραμματέα του ΚΚΕ, Νίκο Ζαχαριάδη. Μετά τη φυλάκιση του τελευταίου το 1928 πήρε τη θέση του ως πρώτος γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Θεσσαλίας και διορίστηκε μέλος της Κ.Ε. (Κεντρικής Επιτροπής) του κόμματος.

Στέλεχος του ΚΚΕ

Μετέπειτα με εντολή του κόμματος έδρασε σε διάφορες πόλεις της Μακεδονίας, μέχρι που φυλακίστηκε και εξορίστηκε διαδοχικά στη Σκιάθο και στον Άη Στράτη το 1930 με 1932. Σπούδασε στο ΚΟΥΤΒ το 1933, όπου έκανε κριτική στον τρόπο διδασκαλίας και στο αποτέλεσμα της αγροτικής παραγωγής, με αποτέλεσμα να κληθεί να κάνει αυτοκριτική, κάτι που αρνήθηκε επανειλημμένα^[1]. Όταν επέστρεψε δούλεψε στην εφημερίδα του κόμματος, Ριζοσπάστη. Πιάστηκε από το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου στις 17 Φλεβάρη του 1937, και εκτοπίστηκε στις φυλακές της Ακροναυπλίας με εκατοντάδες άλλους κομμουνιστές. Λίγες μέρες πριν από την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου το καθεστώς τον εξόρισε στη Γαύδο, όπου λίγο πριν την κατάληψη του νησιού από τους Γερμανούς απέδρασε μαζί με άλλα στελέχη του κόμματος, όπως ο Μάρκος Βαφειάδης, φτάνοντας με τη βοήθεια των ντόπιων στην Αθήνα.

Στον ΕΛΑΣ

Στην Αθήνα έφτασε το Νοέμβριο του 1941 και απέκτησε άμεσα κομματική επαφή. Λόγω της πολεμικής του εμπειρίας συμμετείχε μαζί με τους αξιωματικούς Θεόδωρο Μακρίδη και Νίκο Παπασταματιάδη στην «Επιτροπή της Στρατιωτικής Οργάνωσης» (ονομάστηκε ΕΛΑΣ το Φλεβάρη του 1942), όπου είχε κυρίως ως ευθύνη τη στρατολόγηση αξιωματικών και τις σχέσεις με άλλες στρατιωτικές οργανώσεις. Μαζί με τους δυο αυτούς αξιωματικούς υπόβαλε υπόμνημα στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ με κριτική για τις θέσεις σε προκήρυξη του κόμματος όπου αναφερόταν ότι «πολύ γρήγορα θα ΄ρθουν οι σύμμαχοί μας Άγγλοι να μας ελευθερώσουν». Γενικότερα ταυτίστηκε με τις απόψεις των στρατιωτικών συμβούλων του ΕΛΑΣ ^[2]. Συμμετείχε στην έκδοση της εφημερίδας της Κ.Ε. του ΕΛΑΣ, «Απελευθερωτής», αν και γενικά με την ίδρυση του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ με τους Σαράφη, Βελουχιώτη, Τζήμα, η Κ.Ε. του ΕΛΑΣ περιορίστηκε στον έλεγχο των αντάρτικων σωμάτων του ΕΛΑΣ στην Αττική και στην Πελοπόννησο. Συμμετείχε στην επιχείρηση του ΕΛΑΣ για την απελευθέρωση των φυλακισμένων στο νοσοκομείο «Σωτηρία». Τέλη του 1943 πέρασε στην οργάνωση της 3ης Μεραρχίας Πελοποννήσου (στρατιωτικός διοικητής ο συνταγματάρχης Αλέξανδρος Κασσάνδρας, καπετάνιος ο Δημήτριος Μίχος) ως πολιτικός καθοδηγητής με το ψευδώνυμο Αχιλλέας. Μετά την κάθοδο του Βελουχιώτη στην περιοχή πέρασε στην Εθνική Πολιτοφυλακή, όπου και ονομάστηκε λοχαγός από την Π.Ε.Ε.Α. Οι μεταθέσεις αυτές θεωρήθηκαν ως υποβιβάσεις^[3].

Εμφύλιος και ήττα

Το διάστημα της Απελευθέρωσης συμμετείχε στην έκδοση του Ριζοσπάστη και πέρασε στην παρανομία στο τέλος του 1947. Στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ) ανέλαβε υπεύθυνος φρούρησης του Γενικού Αρχηγείου. Μετά την ήττα του ΔΣΕ εγκαταστάθηκε στη Ρουμανία. Μαζί με τους Θεόδωρο Μακρίδη, Μιλτιάδη Πορφυρογένη δεν ψήφισε τη διαγραφή από μέλος του ΚΚΕ του Ζαχαριάδη. Συνδέθηκε με τους οπαδούς του Ζαχαριάδη καθώς και με υποστηρικτές του Μάο Τσετούνγκ και ήταν ιδρυτικό στέλεχος του ΚΚΕ (μ-λ). Μετά το 1975 επέστρεψε στην Ελλάδα. Συμμετείχε στην πορεία του Πολυτεχνείου του 1980 που κατέληξε σε σύγκρουση με τις δυνάμεις ασφαλείας^[4]. Πέθανε το 1989.

Οικογενειακή κατάσταση

Ήταν παντρεμένος με τη Μαγδαληνή (καταδικασμένη δις εις θάνατον από στρατοδικείο επί εμφυλίου) και είχε δύο παιδιά.

Πηγή

Πολύδωρος Δανιηλίδης, Ο Πολύδωρος θυμάται, Ιστορικές Εκδόσεις, Αθήνα 1990 & Εκδόσεις Εκτός των Τειχών, Αθήνα 2017

Παραπομπές

• Β.Α. ΝΕΦΕΛΟΥΔΗ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ 1906-1938 Εκδόσεις Ωκεανίδα 1984 σελ. 196-197
• 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ 10-14/10/1950 Εκδόσεις ΓΛΑΡΟΣ Τα άγνωστα πρακτικά μιας σκηνοθετημένης δίκης εναντίον των πρώτων κομμουνιστών της αμφισβήτησης σελ 204-205
• 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ ό. π σελ. 209

«Βαθύ Κόκκινο | «Ο Πολύδωρος θυμάται…»». Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2020.

Για πιο ψαγμενους-ες

Μ-Λ Οργανωσεις και κομματα

Γιωργος Αλεξατος

Το μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα στην Ελλάδα – Όλα τα σχετικά λήμματα από το «Ιστορικό λεξικό του ελληνικού εργατικού κινήματος»

2014-03-29 11:45

Αγωνιστικές Κινήσεις. Φοιτητική παράταξη που πρόσκειται στον χώρο του ΚΚΕ (μ-λ). Ιδρύθηκε το 1984, λίγα χρόνια μετά τη διάλυση της ιστορικής παράταξης του χώρου, της ΠΠΣΠ. Η κύρια δύναμή της παραμένει έκτοτε στη Θεσσαλονίκη και η εκλογική της επιρροή κυμαίνεται γύρω στο 0,5%. Τάσσεται κατά της πολιτικής του αστικού εκσυγχρονισμού στην εκπαίδευση και κατά της συνδιαχείρισης, και υποστηρίζει την ανάπτυξη νεολαιίστικων αγώνων στο πλευρό του εργατικού κινήματος. Εκδίδει το περιοδικό «Έναυσμα».

Αγωνιστικό Μέτωπο Ελλάδας. Αντιδικτατορική κίνηση που ιδρύθηκε από την Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ) το 1968. Δεν ανέπτυξε κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα, καθώς υπερκαλυπτόταν από τη δράση της ίδιας της ΟΜΛΕ.

Αγωνιστικό Μέτωπο Ελλήνων Εξωτερικού (ΑΜΕΕ). Αντιδικτατορική οργάνωση που έδρασε στα 1967-74 κυρίως στην Ιταλία, αλλά και σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, έχοντας κατεξοχήν φοιτητική σύνθεση. Συνδεόταν με την Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ) και από το 1972 εξέδιδε την εφημερίδα «Λαϊκή Ενότητα», με έδρα τη Μόντενα της Ιταλίας. Υποστήριζε τις θέσεις της ΟΜΛΕ ενάντια στον «σοβιετικό ρεβιζιονισμό» και υπέρ της πολιτικής του Κ.Κ. Κίνας, και αντιτασσόταν στη ρεφορμιστική, όπως τη χαρακτήριζε, πολιτική του ΚΚΕ και του ΚΚΕ εσωτερικού. Συνέδεε τον αγώνα για την ανατροπή της δικτατορίας με την ανάπτυξη μαζικού λαϊκού αντιφασιστικού και αντιιμπεριαλιστικού κινήματος. Από τις γραμμές του ΑΜΕΕ προήλθε μεγάλο μέρος του στελεχικού δυναμικού του μ-λ ρεύματος της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Αναγέννηση.  Περιοδικό που εξέδιδε ομάδα κομμουνιστών (Ισαάκ Ιορδανίδης, Γιάννης Χοντζέας κ.ά.), η οποία συγκροτήθηκε κυρίως στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Αϊ-Στράτη και αργότερα συμπεριέλαβε και άλλα στελέχη της ΕΔΑ και της Νεολαίας της, που αντιτάσσονταν στη στροφή που εγκαινίασε το 1956 για το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ και για το ελληνικό η 6η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ.

Η έκδοση του περιοδικού τον Οκτώβριο 1964 σηματοδότησε τη συγκρότηση του μ-λ ρεύματος στην Ελλάδα. Η τοποθέτηση της «Α.» ενάντια στην «αποσταλινοποίηση», συνοδεύτηκε με την υπεράσπιση των θέσεων του Κ.Κ. Κίνας και του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας, ενάντια στον σοβιετικό «χρουστσοφικό ρεβιζιονισμό». Οι αγωνιστές που συσπειρώθηκαν γύρω από το περιοδικό και αναφέρονταν σαν «Κινέζοι», «κινεζόφιλοι» ή «μαοϊκοί», ενώ από το ΚΚΕ και την ΕΔΑ χαρακτηρίζονταν «δογματικοί» και «αριστεριστές», αυτοπροσδιορίζονταν ως «συνεπείς μαρξιστές-λενινιστές». Η αντιπολίτευση που ασκούσαν στη ρεβιζιονιστική και ρεφορμιστική, όπως τη χαρακτήριζαν, πολιτική του ΚΚΕ και της ΕΔΑ, οδήγησε σε διαγραφές και αποχωρήσεις.

Το 1966 οι φοιτητές που συσπειρώνονταν γύρω από την «Α.» ίδρυσαν την Προοδευτική Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική Παράταξη, ενώ υπήρχε μικρή παρέμβαση και στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, ιδιαίτερα στον κλάδο των σερβιτόρων. Το 1967 ιδρύθηκε η παράνομη Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας και η Συνεπής Πολιτική Αριστερή Κίνηση, που στόχευε και στην κάθοδο στις εκλογές τις οποίες ματαίωσε η επιβολή της δικτατορίας. Το τελευταίο τεύχος της «Α.» κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο 1967, ενώ ταυτόχρονα άρχισε να κυκλοφορεί και η εβδομαδιαία εφημερίδα «Λαϊκός Δρόμος».

Ανασύνταξη. Εφημερίδα που εκδίδεται από το 1998, ως όργανο της σταλινικής-ζαχαριαδικής Κίνησης για την Ανασύνταξη του ΚΚΕ 1918-1955. Διευθυντής της είναι ο Τάσος Μπάλλος.

Αντίθεση. Θεωρητικό περιοδικό του ΚΚΕ (μ-λ). Εκδίδεται από το 2009 ανά τετράμηνο, με υπεύθυνο τον Μανόλη Αρκολάκη.

Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης. Περιοδικό για εκπαιδευτικά ζητήματα που εκδίδεται από το 1988. Ο πυρήνας της ομάδας που το εκδίδει εντάσσεται, κυρίως, στον πολιτικό χώρο του Μ-Λ ΚΚΕ και δραστηριοποιείται στα συνδικαλιστικά σχήματα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Στη Σ.Ε. συμμετέχουν οι Χρήστος Κάτσικας, Θανάσης Τσιριγώτης, Αγγελική Φατούρου κ.ά.

Αντιφασιστική Αντιιμπεριαλιστική Νεολαία. Ολιγομελής οργάνωση που ιδρύθηκε το 2003 από νέους προσκείμενους στην Κίνηση για την Ανασύνταξη του ΚΚΕ 1918-1955. Εξέδωσε δύο φύλλα της εφημερίδας «Νέα Γενιά» και σύντομα η λειτουργία της ατόνησε.

Αντιφασιστική Αντιιμπεριαλιστική Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας (ΑΑΣΠΕ). Κίνηση που συγκροτήθηκε στην παρανομία το 1972 από το ΕΚΚΕ και ανέπτυξε δραστηριότητα στο φοιτητικό κίνημα. Έγινε ευρύτερα γνωστή με τη θέση της για αποχή από τις ελεγχόμενες από τη Χούντα φοιτητικές εκλογές του Νοεμβρίου 1972. Συμμετείχε ενεργά στην εξέγερση τον Πολυτεχνείου και πολλά από τα μέλης της πιάστηκαν, βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν τον Μάρτιο 1974.

Μετά την πτώση της δικτατορίας η ΑΑΣΠΕ έδρασε στον φοιτητικό χώρο ως συνδικαλιστική παράταξη του ΕΚΚΕ και γνώρισε γρήγορη και σημαντική ανάπτυξη. Από το 1979 μπήκε σε κρίση, ως συνέπεια της συνολικής κρίσης του ΕΚΚΕ, και το 1980 διαλύθηκε. Μεγάλο μέρος του δυναμικού της συνέβαλε στη συγκρότηση των Αριστερών Συσπειρώσεων Φοιτητών.

Αριστερά!. 1. Δεκαπενθήμερη εφημερίδα που εξέδιδε η πολιτική κίνηση Α/Συνέχεια από το 1996. Από το 2003 ήταν όργανο της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Ελλάδας. Η έκδοσή της σταμάτησε το 2010, όταν κυκλοφόρησε η εβδομαδιαία εφημερίδα «Δρόμος της Αριστεράς».

2. Εκλογικό σχήμα που συμμετείχε στις ευρωεκλογές του 1999, υποστηριζόμενο από την Α/Συνέχεια. Συγκέντρωσε 8.000 ψήφους.

Αριστερά Σχήματα. Συνδικαλιστική κίνηση της οργάνωσης Α/Συνέχεια και κατόπιν της ΚΟΕ στον φοιτητικό χώρο. Συγκροτήθηκε το 1991, μετά την αποχώρηση των ιδρυτικών μελών της από τις Αριστερές Συσπειρώσεις Φοιτητών, και η επιρροή της παρέμεινε περιορισμένη. Το 2007 συμμετείχε, μαζί με άλλες φοιτητικές παρατάξεις του χώρου του ΣΥΡΙΖΑ, στην ίδρυση της Αριστερής Ενότητας.

Αριστερή Πολιτική. 1. Εβδομαδιαία εφημερίδα που εξέδωσε το 1980 το ΚΚΕ (μ-λ), σε αντικατάσταση της «Προλεταριακής Σημαίας». Μετά τη διάσπαση του κόμματος το 1982, έγινε όργανο του τμήματος που είχε την έδρα του στην Αθήνα. Όταν το 1986 η οργάνωση που την εξέδιδε εγκατέλειψε τον τίτλο του ΚΚΕ (μ-λ) υιοθέτησε ως τίτλο της την Α.Π. Κατά καιρούς αργότερα κυκλοφόρησε και με τη μορφή περιοδικού.

2. Κίνηση που πήρε τον τίτλο της από τη εφημερίδα που εξέδιδε η οργάνωση που προήλθε από τη διάσπαση του ΚΚΕ (μ-λ) το 1982, με βασικά στελέχη τους Πολύδωρο Δανιηλίδη, Σπύρο Γάκη, Μήτσο Καρακώστα, Κώστα Μαλαφέκα κ.ά. Μετά την εγκατάλειψη του τίτλου του ΚΚΕ (μ-λ) το 1986, η κίνηση συνέχισε τη δράση της, με άξονα την κριτική επανεξέταση της ιστορικής διαδρομής και του προσανατολισμού του μ-λ χώρου. Συμμετείχε στην Πρωτοβουλία για τη σύγκλιση και την κοινή δράση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (2000-01), στον Χώρο Διαλόγου και Κοινής Δράσης της Αριστεράς (2001-04) και στο Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ, και από το 2004 τάχθηκε υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. 

Α/Συνέχεια. Κίνηση που προήλθε από τη διάσπαση του ΚΚΕ (μ-λ) το 1982, συγκροτήθηκε το 1984 και εξέδιδε ομώνυμο πολιτικό δελτίο. Στην ίδρυση και τη λειτουργία της σημαντική ήταν η συμβολή του Γιάννη Χοντζέα, από τις κορυφαίες ιστορικές φυσιογνωμίες του μ-λ κινήματος στην Ελλάδα.

Βάση της συγκρότησής της ήταν η εκτίμηση ότι χρειάζεται εμβάθυνση στην ανάλυση της σύγχρονης πραγματικότητας, θεμελιωμένη στις θεωρητικές κατακτήσεις του μαρξισμού-λενινισμού και του έργου του Μάο Τσε-τούνγκ. Στην κατεύθυνση αυτή εκδόθηκε σειρά κειμένων για τις αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία και τις εργασιακές σχέσεις, καθώς και για την κρίση του κομμουνιστικού κινήματος.

Η Α/Συνέχεια έδρασε, κυρίως, στον φοιτητικό χώρο, μέσα από τις Αριστερές Συσπειρώσεις Φοιτητών κατά τη δεκαετία του 1980 και συγκροτώντας τα Αριστερά Σχήματα στη συνέχεια, καθώς και στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, με την Ένωση Εργαζομένων. Στις ευρωεκλογές του 1999 συμμετείχε ως «Αριστερά!», τίτλο που είχε και η εφημερίδα της από το 1996, και πήρε 8.000 ψήφους. Στις βουλευτικές εκλογές του επόμενου χρόνου συνεργάστηκε με το Μ-Λ ΚΚΕ και κατέγραψαν 6.000 ψήφους.

Συμμετείχε στη συγκρότηση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ και το 2003 μετεξελίχτηκε στην Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας. Βασικά της στελέχη, εκτός από τον Χοντζέα που πέθανε το 1994,   ήταν οι Νίκος Γαλάνης, Χρήστος Καραμάνος, Μαριάννα Μπρεκάση, Ρούντι Ρινάλντι, Βασίλης Χατζηλάμπρου κ.ά.

Γούσιας Γιώργος (Βοντίσιος). Στέλεχος του κομμουνιστικού κινήματος. Εργάστηκε ως υποδηματεργάτης στα Γιάννενα και εντάχθηκε στο ΚΚΕ. Εξορίστηκε από τη δικτατορία Μεταξά και κατόπιν συμμετείχε στην εαμική Αντίσταση. Αναπληρωματικό μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ από το 1945, ανέλαβε ηγετική θέση στον ΔΣΕ και το 1949 αναδείχτηκε στο Π.Γ. της Κ.Ε. Εγκαταστάθηκε μετά την ήττα στη Ρουμανία και παρέμεινε στο Π.Γ. μέχρι το 1956. Κατηγορήθηκε για σοβαρές παραβιάσεις της κομματικής νομιμότητας, καθαιρέθηκε και το 1957 διαγράφηκε από το κόμμα. Μετά την πτώση της δικτατορίας επέστρεψε στην Ελλάδα και συνδέθηκε με το ΕΚΚΕ. Σκοτώθηκε το 1979 σε τροχαίο ατύχημα.

Δανιηλίδης Πολύδωρος. Στέλεχος του κομμουνιστικού κινήματος, από τους ηγέτες του μ-λ ρεύματος. Γεννήθηκε στην Προποντίδα το 1899. Εργαζόμενος από τα παιδικά του χρόνια, εγκαταστάθηκε στη Ρουμανία και κατά τον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατατάχθηκε εθελοντής στον ελληνικό στρατό. Επηρεασμένος από τις αντιπολεμικές και σοσιαλιστικές διακηρύξεις, αρνήθηκε να πάει στο μέτωπο της Ουκρανίας ενάντια στην Οκτωβριανή Επανάσταση.

Το 1920 έγινε μέλος του ΣΕΚΕ και φυλακίστηκε για την αντιπολεμική του δράση. Εργάστηκε ως λιμενεργάτης και αναδείχτηκε σε συνδικαλιστικό στέλεχος του ΚΚΕ, γνωρίζοντας συνεχείς διώξεις, φυλακίσεις και εξορίες. Στα 1933-34 σπούδασε στη Λενινιστική Σχολή της Μόσχας. Κατά τη δικτατορία Μεταξά φυλακίστηκε στην Ακροναυπλία και εξορίστηκε στη Γαύδο. Μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ κατά την Κατοχή, συμμετείχε στη συγκρότηση του ΕΛΑΣ και ανέλαβε την καθοδήγηση της Εθνικής Πολιτοφυλακής. Διαφώνησε με τις συμφωνίες του Λιβάνου, της Καζέρτας και της Βάρκιζας. Στο 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ, το 1945, εκλέχτηκε στην Κεντρική Εξελεγκτική Επιτροπή του κόμματος. Υπήρξε στέλεχος του ΔΣΕ και μετά την ήττα εγκαταστάθηκε στη Ρουμανία.

Αντιτάχθηκε στην 6η Ολομέλεια του 1956, που ανέτρεψε την ηγεσία Ζαχαριάδη, θεωρώντας παράνομη την επέμβαση ξένων κομμάτων στα εσωτερικά του ΚΚΕ. Διαγράφηκε από το κόμμα και το 1963 συμμετείχε στην ίδρυση και την ηγεσία του ΚΚΕ (μ-λ), που ιδρύθηκε από διαφωνούντες πολιτικούς πρόσφυγες. Επέστρεψε παράνομα στην Ελλάδα μετά την πτώση της δικτατορίας και εντάχθηκε στην καθοδήγηση της ΟΜΛΕ. Το 1976, στο Ιδρυτικό Συνέδριο του ΚΚΕ (μ-λ), εκλέχτηκε γραμματέας του κόμματος. Μετά την κρίση του 1982 τάχθηκε με την ομάδα της «Αριστερής Πολιτικής». Πέθανε το 1990.

Εκτός των τειχών. Εκδοτικός οργανισμός του ΚΚΕ (μ-λ). Από το 2000 διατηρεί ομώνυμο βιβλιοπωλείο στην Αθήνα.

Έναυσμα. Περιοδικό που εκδίδεται από τις Αγωνιστικές Κινήσεις, φοιτητική παράταξη που πρόσκειται στο ΚΚΕ (μ-λ).

Ένωση για την Επαναστατική Ανατροπή. Οργάνωση της Άκρας Αριστεράς, μετεξέλιξη της Συνεπούς Αριστερής Κίνησης Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1996 και εκδίδει την εφημερίδα “Κόντρα”, μέσω της οποίας είναι περισσότερο γνωστή. Εντάσσεται στη σταλινική πτέρυγα του μ-λ ρεύματος και υποστηρίζει τον κινηματικό αυθορμητισμό. Βασικά της στελέχη είναι οι Πέτρος Γιώτης, Γεράσιμος Λιόντος κ.ά

Ένωση Φίλων Νέας Κίνας. Κίνηση που ιδρύθηκε το 1956, με πρόεδρο τη Μπεάτα Κιτσίκη. Εξέδιδε το περιοδικό “Ελληνο-κινεζικά Χρονικά”. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 στηρίχτηκε κυρίως από τους κομμουνιστές που τάχθηκαν υπέρ της Κίνας στη διαμάχη της με την ΕΣΣΔ και συγκρότησαν την κίνηση Φίλοι Νέων Χωρών και τη συσπείρωση γύρω από το περιοδικό “Αναγέννηση”.

Επανάσταση. Εφημερίδα που εξέδιδε από την ίδρυσή της, το 1982, η σταλινική-ζαχαριαδική Οργάνωση Κομμουνιστών Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας. Η έκδοσή της σταμάτησε το 1992, όταν δρομολογήθηκε η ανασυγκρότηση της οργάνωσης, που κατέληξε τον επόμενο χρόνο στην ίδρυση της Κίνησης για Ενιαίο ΚΚΕ και στην έκδοση της εφημερίδας “Φωνή της Αλήθειας”.

Επαναστάτης. Περιοδικό που εκδιδόταν στη Ρουμανία από το ΚΚΕ (μ-λ) και κατόπιν από τη Μαρξιστική Λενινιστική Οργάνωση που συνδεόταν με την ΟΜΛΕ. Κυκλοφορούσε στα 1968-74, με υπεύθυνο τον Πολύδωρο Δανιηλίδη.

Επαναστατική Πτέρυγα του ΕΚΚΕ. Βραχύβια κίνηση που συγκρότησαν μέλη του ΕΚΚΕ, μετά την αποχώρησή τους από την οργάνωση στα τέλη του 1979. Επικεφαλής ήταν οι Πέτρος Στάγκος, Άννα Μιχαλιτσιάνου κ.ά.

Επαναστατική Φωνή. Περιοδικό που εξέδιδε στη Δυτική Ευρώπη στα 1971-74 το Λαϊκό Δημοκρατικό Μέτωπο Ελλάδας, που συνδεόταν με τη Μαρξιστική Λενινιστική Κίνηση Ελλάδας.

Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας (ΕΚΚΕ). Μια από τις ιστορικά μεγαλύτερες οργανώσεις του μ-λ ρεύματος. Ιδρύθηκε το 1970 από Έλληνες της Δυτικής Ευρώπης, κυρίως φοιτητές, που έκριναν συντηρητικές και άτολμες τις πολιτικές θέσεις και την πρακτική των υφιστάμενων μ-λ οργανώσεων (ΟΜΛΕ κλπ.), προβάλλοντας ως άμεσο στρατηγικό στόχο τη “Λαοκρατία”, προσδίδοντάς της σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά. Κατά την περίοδο 1973-74 εξέδιδε στο Βερολίνο τα έντυπα “Κομμουνιστής” και “Εργατική Ταξική Αλληλεγγύη”. Με τη συγκρότηση και τη δράση της Αντιφασιστικής Αντιιμπεριαλιστικής Σπουδαστικής Παράταξης Ελλάδας (ΑΑΣΠΕ), το ΕΚΚΕ απέκτησε πρόσβαση στο φοιτητικό κίνημα της χώρας και συνέβαλε στην ανάπτυξη του μαζικού αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Μέλη του πιάστηκαν τον Μάρτιο του 1974, βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν.

Μετά την πτώση της δικτατορίας δραστηριοποιήθηκε στον φοιτητικό χώρο, υποστήριξε το κίνημα του εργοστασιακού συνδικαλισμού, ενώ σημαντική δραστηριότητα ανέπτυξε και η Λαϊκή Αλληλεγγύη, στην οργάνωση της συμπαράστασης σε απεργούς, σε συνοικίες που αντιμετώπιζαν έκτακτα προβλήματα κ.λπ. Από το 1975 εξέδιδε την εβδομαδιαία εφημερίδα “Λαϊκοί Αγώνες”. Στις εκλογές του Νοεμβρίου 1974 συμμετείχε με συνδυασμούς στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, παίρνοντας 1.500 ψήφους (0,03%), ενώ τον Νοέμβριο 1977 συμμετείχε με συνδυασμούς σε ολόκληρη τη χώρα και πήρε 12.000 ψήφους (0,23%), ξεπερνώντας τα άλλα σχήματα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Υπολογίζεται πως το ΕΚΚΕ έφτασε τα 6.000 μέλη.

Το ΕΚΚΕ υιοθέτησε την κινέζικη “θεωρία των τριών κόσμων”, σύμφωνα με την οποία υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο αποτελούσε η σοβιετική “σοσιαλιμπεριαλιστική υπερδύναμη”. Στη βάση αυτής της θεωρίας, το ΕΚΚΕ χαρακτήριζε ως κύριο εχθρό του κινήματος το σοβιετόφιλο ΚΚΕ και καλούσε σε μέτωπο ενάντια στις δύο υπερδυνάμεις, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο της ΕΣΣΔ. Η πολιτική του αυτή, η υποστήριξη στη νέα ηγεσία της Κίνας μετά τον θάνατο του Μάο και τη δίωξη των συνεργατών του στην Πολιτιστική Επανάσταση, η εμμονή στην προβολή του κινδύνου έκρηξης ελληνοτουρκικού πολέμου και μάλιστα με υποκίνηση από την ΕΣΣΔ, αλλά και η κόπωση μεγάλου μέρους του δυναμικού του από τον εντατικό ακτιβισμό, σε μια περίοδο συνολικής κρίσης του ελληνικού και διεθνούς μ-λ ρεύματος, δημιούργησε προβλήματα στις γραμμές του.

Ενώ από το 1978 προγραμματιζόταν η αναβάθμισή του σε κόμμα, με τη συμμετοχή και της Επιτροπής Παλαιών Κομμουνιστών, που αποτελούνταν από διαφωνούντες της στροφής του 1956 (Γιώργος Γούσιας κ.ά.), σημειώθηκαν δύο απανωτές αποχωρήσεις μελών, στα 1979 και 1980, με αποτέλεσμα να χάσει την πλειονότητα του δυναμικού του. Έχοντας δρομολογηθεί διαδικασίες ενοποίησης με το Μ-Λ ΚΚΕ, οι δυο οργανώσεις συνεργάστηκαν στις εκλογές του 1981, παίρνοντας το 0,08 %. Το 1982 η συνεργασία σταμάτησε, μετά την μονομερή ενοποίηση του Μ-Λ ΚΚΕ και της οργάνωσης Πειραιά του ΕΚΚΕ. Το ΕΚΚΕ συνέχισε την έκδοση της εφημερίδας “Λαϊκή”, που είχε εκδοθεί ως κοινό όργανο των δυο οργανώσεων.

Μετά από μια προσπάθεια ανασυγκρότησης και ενώ η βασική μαζική του στήριξη, η ΑΑΣΠΕ, είχε διαλυθεί, το ΕΚΚΕ συνέχισε την πολιτική πλατιών συνεργασιών (με το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ εσωτερικού κ.λπ.) στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, και στις ευρωεκλογές του 1984 πήρε 18.000 ψήφους, ενώ στις βουλευτικές εκλογές του 1985 πήρε 7.000 (0,11%).

Από το 1985 πρότεινε τη συγκρότηση συνασπισμού της “δημοκρατικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς”, απευθυνόμενο στις πέραν του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ αριστερές δυνάμεις, αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση. Το 1988 μια ακόμη ομάδα αποσπάστηκε από το ΕΚΚΕ.

Στις εκλογές του Ιουνίου 1989 πήρε 2.800 ψήφους (0,02%) και στις επόμενες εκλογές, τον Νοέμβριο, συμμετείχε στο βραχύβιο σχήμα της Αριστερής Πρωτοβουλίας, με το ΚΚΕ Εσ./ΑΑ και την ΕΑΣ.

Το ΕΚΚΕ, ως μικρή πλέον οργάνωση, συμμετείχε κατά τη δεκαετία του 1990 στην εκλογική συνεργασία της Μαχόμενης Αριστεράς, με το NAP, το ΚΚΕ (μ-λ) κ.λπ., και μετά τη διάλυσή της, το 1999, στο ΜΕΡΑ. Συμμετείχε, επίσης, στην Πρωτοβουλία Αγώνα και στις διεργασίες για τη συγκρότηση του πόλου της αντικαπιταλιστικής και αντιιμπεριαλιστικής Αριστεράς. Το 2009 συμμετείχε στην ίδρυση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, συνιστώσα της οποίας παραμένει. Από το 1998 εκδίδει το “Κόκκινο Δελτίο”, ενώ η νεολαία του εκδίδει την “Κόκκινη Σφήνα”.

Επικεφαλής του ΕΚΚΕ, σε όλη του τη διαδρομή, είναι ο Χρήστος Μπίστης. Στην ηγεσία του, κατά τη δεκαετία του 1970, συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι Στέλιος Κούλογλου, Δημήτρης Κουμάνταρος, Άννα Μιχαλιτσιάνου, Ανδρέας Μπίστης (που παρέμεινε στο ΕΚΚΕ μέχρι το τέλος της ζωής του, το 2006),  Πέτρος Στάγκος, Θεόδωρος Τσουκάτος, Άννα Φιλίνη κ.ά., ενώ είχαν ενταχθεί ή συνδέονταν μαζί του στα πρώτα μεταδικτατορικά χρόνια πολλοί γνωστοί καλλιτέχνες, όπως οι Μαρία Δημητριάδη, Ανδρέας Καφετζόπουλος, Γιώργος Κοτανίδης, Γιάννης Λεκός, Αφροδίτη Μάνου,  Θόδωρος Μαραγκός, Θάνος και Ανδρέας Μικρούτσικος, Χρόνης Μπότσογλου κ.ά.

Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας (Α΄ Συνδιάσκεψη). Βραχύβια οργάνωση που προήλθε από διάσπαση του ΕΚΚΕ το 1980. Βασικά της στελέχη ήταν οι Στέλιος Κούλογλου, Δημήτρης Κουμάνταρος, Νίκος Λιβέριος κ.ά., και εξέδωσε δυο τεύχη του περιοδικού “Κομμουνιστική Αναγέννηση”.

Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας – Μαρξιστικό Λενινιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΕΚΚΕ-ΜΛΚΚΕ). Οργάνωση που συγκροτήθηκε το 1982, με την ενοποίηση του Μ-Λ ΚΚΕ με την Οργάνωση Πειραιά του ΕΚΚΕ. Είχαν προηγηθεί διαδικασίες ενοποίησης του Μ-Λ ΚΚΕ και του ΕΚΚΕ, καθώς και κοινή κάθοδος στις εκλογές του 1981. Το 1984 οι προερχόμενοι από την Οργάνωση Πειραιά του ΕΚΚΕ αυτονομήθηκαν και τον επόμενο χρόνο ίδρυσαν την Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ. Το Μ-Λ ΚΚΕ συνέχισε να λειτουργεί με τον τίτλο του.

Εργατική Ταξική Αλληλεγγύη. Έκδοση του ΕΚΚΕ. Τυπωνόταν στο Βερολίνο στα 1973-74 και αναφερόταν στην παρέμβαση στο συνδικαλιστικό κίνημα.

Εργατικό Επαναστατικό Αντιιμπεριαλιστικό Μέτωπο (ΕΕΑΜ). Οργάνωση του μ-λ χώρου. Ιδρύθηκε το 1973 από το μέχρι τότε ηγετικό στέλεχος της ΟΜΛΕ Κώστα Μπακιρτζή. Μετά τη δικτατορία εξέδιδε την εφημερίδα “Νέοι Αγώνες” και δραστηριοποιήθηκε κυρίως στο κίνημα του εργοστασιακού συνδικαλισμού, ενώ παρενέβαινε και στο φοιτητικό κίνημα, μέσω της Ένωσης Πάλης Αριστερών Σπουδαστών (ΕΠΑΣ). Αυτοδιαλύθηκε το 1978 και ένα μέρος των μελών της, μεταξύ των οποίων και ο  Μπακιρτζής, προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ.

Εργατοϋπαλληλική Αγωνιστική Συσπείρωση (ΕΡΓΑΣ). Συνδικαλιστική κίνηση του Μ-Λ ΚΚΕ.

Ζυρίνης Κώστας. Στέλεχος του κομμουνιστικού κινήματος, σκηνοθέτης και συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1943 και εργάστηκε ως μηχανουργός. Με την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας εγκαταστάθηκε στη Ρώμη όπου συνέχιζε να δουλεύει ως εργάτης, ενώ ταυτόχρονα σπούδαζε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών. Το 1971 συμμετείχε στην ίδρυση της οργάνωσης Λαϊκή Εξουσία, της οποίας αναδείχτηκε ηγέτης. Επέστρεψε στην Αθήνα και επικεφαλής κινηματογραφικής ομάδας κινηματογράφισε αγωνιστικές κινητοποιήσεις. Φυλακίστηκε το 1980, για σύσταση “τρομοκρατικής οργάνωσης”, μετά από σκευωρία της Ασφάλειας η οποία κατέρρευσε. Μετά τη διάλυση της Λαϊκής Εξουσίας το 1983, αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική δράση, ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και αργότερα εντάχθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ.

Ιορδανίδης Ισαάκ. Ηγετικό στέλεχος του μ-λ χώρου. Γεννήθηκε το 1928 στη Ρωσία, εγκαταστάθηκε στον Πειραιά και εντάχθηκε στην κομμουνιστική Αριστερά και εξορίστηκε την περίοδο του Εμφυλίου και τα επόμενα χρόνια. Το 1964 συμμετείχε στην ομάδα που εξέδωσε το περιοδικό “Αναγέννηση”, ως ένα από τα βασικά της στελέχη της, και το 1967 στην ίδρυση και την ηγεσία της ΟΜΛΕ. Εξορίστηκε και πάλι από τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Το 1976 με τη διάσπαση της ΟΜΛΕ, πήρε μέρος στην ίδρυση του Μ-Λ ΚΚΕ. Το 1979 διαφώνησε με τις διαδικασίες ενοποίησης με το ΕΚΚΕ και συμμετείχε στην ίδρυση του Μ-Λ ΚΚΕ (ανασυγκροτημένο), το οποίο το 1987 μετεξελίχθηκε σε Κίνηση για την Ενότητα του Μαρξιστικού – Λενινιστικού Κινήματος. Τον ίδιο χρόνο επανεντάχθηκε στο Μ-Λ ΚΚΕ, στο οποίο εξακολουθεί να συμμετέχει.

Ιστορικές Εκδόσεις. Εκδοτικός οργανισμός που συστάθηκε το 1963, από την ομάδα που εξέδωσε τον επόμενο χρόνο το περιοδικό “Αναγέννηση”. Εξέδιδε κυρίως έργα του Μάο Τσετούνγκ και ντοκουμέντα του Κ.Κ. Κίνας, αλλά και του ελληνικού μ-λ ρεύματος. Η λειτουργία του διακόπηκε στην περίοδο της δικτατορίας και ανασυστάθηκε κατόπιν, ως εκδοτικό της ΟΜΛΕ και από το 1976 του ΚΚΕ (μ-λ). Μετά τη διάσπαση του 1982 παρέμεινε ως εκδοτικό του ΚΚΕ (μ-λ) που εξέδιδε την “Αριστερή Πολιτική” και έπαψε να λειτουργεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Κίνηση για Ενιαίο ΚΚΕ. Οργάνωση του μ-λ ρεύματος, μετεξέλιξη της σταλινικής-ζαχαριαδικής Οργάνωσης Κομμουνιστών Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1993 και εξέδιδε τις εφημερίδες “Φωνή της Αλήθειας” και “Μετασοβιετική Εποχή”. Το 1996 μετασχηματίστηκε στην Κίνηση για την Ανασύνταξη του ΚΚΕ 1918-55.

Κίνηση για μια Επαναστατική Αριστερά. Σχήμα συνεργασίας οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Συγκροτήθηκε πριν τις εκλογές του Οκτωβρίου 1981 από το ΚΚΕ (μ-λ), την Κομμουνιστική Οργάνωση Μαχητής και τη Λαϊκή Εξουσία. Στις εκλογές πήρε 6.500 ψήφους (0,12%). Διαλύθηκε το 1983, μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ (μ-λ) και τη διάλυση της Λαϊκής Εξουσίας.

Κίνηση για την Ανασύνταξη του ΚΚΕ 1918-1955. Οργάνωση που υπερασπίζεται την παράδοση του διεθνούς και του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος της σταλινικής και ζαχαριαδικής περιόδου. Ιδρύθηκε το 1996 και εκδίδει την εφημερίδα “Ανασύνταξη”. Διατηρεί σχέσεις με οργανώσεις του μ-λ ρεύματος σε διάφορες χώρες που αναφέρονται στον σταλινισμό. Γραμματέας της μέχρι τον θάνατό του ήταν ο Χρήστος Μπάκος, τον οποίο διαδέχτηκε ο Τάσος Μπάλλος. Το 2003 ιδρύθηκε και η Αντιφασιστική Αντιιμπεριαλιστική Νεολαία.

Κίνηση για την Ενότητα του Μαρξιστικού Λενινιστικού Κινήματος. Μετεξέλιξη του Μ-Λ ΚΚΕ (ανασυγκροτημένου) το 1988, λίγο πριν την επαναπροσχώρηση των μελών του στο Μ-Λ ΚΚΕ. Βασικά της στελέχη ήταν οι Ισαάκ Ιορδανίδης και Πέτρος Κουφοβασίλης.

Κίνηση Ελλήνων Mαρξιστών Λενινιστών (ΚΕΜΛ). Οργάνωση του μ-λ ρεύματος. Ιδρύθηκε το 1974 και ανέπτυξε δραστηριότητα στα Γιάννενα και τη Θεσσαλονίκη, κυρίως μέσα από τη φοιτητική παράταξη Συνεπής Αριστερή Κίνηση. Επικεφαλής της ήταν ο Γιάννης Μακρυγιάννης, προερχόμενος από την προδικτατορική “Αναγέννηση”, και μεταξύ των βασικών στελεχών της ήταν οι Πόπη Βουτσινά, Γεράσιμος Λιόντος και Νίκος Ράπτης. Το 1975 τμήμα της, με επικεφαλής τον Λιόντο, αποχώρησε και συμμετείχε στην ίδρυση της Συνεπούς Αριστερής Κίνησης Ελλάδας. Διαλύθηκε το 1976.

Κόκκινη Σημαία. Όργανο του ΚΚΕ (Μαρξιστών-Λενινιστών) στα 1974-75. Στη 1975-76 εκδιδόταν ως όργανο της μιας από τις δυο οργανώσεις στις οποίες διασπάστηκε το ΚΚΕ (Μ-Λ).

Κόκκινο Αστέρι. Όργανο της μιας από τις δυο οργανώσεις που προήλθαν από τη διάσπαση του ΚΚΕ (Μαρξιστών-Λενινιστών). Εκδιδόταν στα 1975-76. Η οργάνωση που το εξέδιδε συμμετείχε σε διαδικασίες ενοποίησης με τη Λαϊκή Εξουσία που δεν απέδωσαν.

Κομμουνιστής. Περιοδικό που εξέδιδε στο Μιλάνο στα 1972-74 το ΕΚΚΕ.

Κομμουνιστική Αναγέννηση. Βραχύβιο περιοδικό που εκδόθηκε το 1980 από ομάδα στελεχών και μελών του ΕΚΚΕ, που είχαν συγκροτήσει το ΕΚΚΕ (Α΄ Συνδιάσκεψη). Κυκλοφόρησαν μόνο δυο τεύχη.

Κομμουνιστική Αριστερά. Σχήμα με το οποίο συμμετείχε στις εκλογές του Ιουνίου 1985 το ΚΚΕ (μ-λ) και το Μ-Λ ΚΚΕ. Πήρε 5.500 ψήφους (0,08%).

Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ). Οργάνωση που προερχόταν από το μ-λ ρεύμα. Ιδρύθηκε το 2003, ως μετεξέλιξη της πολιτικής ομάδας Α/Συνέχεια, και μέχρι το 2010 εξέδιδε τη δεκαπενθήμερη εφημερίδα “Αριστερά!”. Από το 2010 στηρίζει την έκδοση της εβδομαδιαίας εφημερίδας “Δρόμος της Αριστεράς”. Συμμετείχε στο Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ, το 2007 εντάχθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ και στα 2010-12 συμμετείχε στο Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής. Μέρος των μελών της αποχώρησε το 2012 και ίδρυσε την Παρέμβαση για την ανασυγκρότηση της κομμουνιστικής Αριστεράς. Στις εκλογές του Ιουνίου 2012 η ΚΟΕ εξέλεξε πέντε βουλευτές, με τους συνδυασμούς του ΣΥΡΙΖΑ. Βασικά της στελέχη ήταν οι Ρούντι Ρινάλντι, Χρήστος Καραμάνος, Βασίλης Χατζηλάμπρου, Γιώργος Τσίπρας κ.ά. Το 2013 αυτοδιαλύθηκε και τα μέλη της εντάχθηκαν στο ενιαίο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ.

Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (μαρξιστικό – λενινιστικό) [ΚΚΕ (μ-λ)]. 1. Οργάνωση που συγκροτήθηκε το 1963 στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Την αποτέλεσε μέρος των μελών του ΚΚΕ που είχαν διαφωνήσει με την 6η Ολομέλεια του 1956 και στη συνέχεια με τη στροφή στην πολιτική του κόμματος. Κρατώντας αποστάσεις από τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ Νίκο Ζαχαριάδη, αναγνώρισαν ταυτότητα απόψεων με το Κ.Κ. Κίνας και το Κόμμα Εργασίας Αλβανίας. Η οργάνωση προσπάθησε να έρθει σε επαφή με το αντίστοιχο ρεύμα που συγκροτούνταν στην Ελλάδα γύρω από το περιοδικό “Αναγέννηση”. Επικεφαλής του ήταν Προσωρινή Κ.Ε., με βασικά στελέχη τους Πολύδωρο Δανιηλίδη, Πασχάλη Βάσκο, Γαβρήλο Παπαδόπουλο κ.ά., και δυνάμεις του βρίσκονταν στην Τασκένδη, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία. Από το 1969 άρχισε να λειτουργεί με τη μορφή Μαρξιστικών Λενινιστικών Οργανώσεων κατά χώρα, που συνδέονταν με την Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας.

2. Κόμμα του μ-λ ρεύματος που ιδρύθηκε τον Νοέμβριο 1976. H απόφαση “ανασύστασης του κόμματος της εργατικής τάξης”, που θεωρούνταν ότι είχε διαλύσει ο “χρουστσωφικός ρεβιζιονισμός” το 1956, πάρθηκε από την Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας, σε μια περίοδο σχετικής ανάπτυξης των οργανωτικών της δυνάμεων και της παρέμβασής της στο μαζικό κίνημα (κυρίως στο φοιτητικό και δευτερευόντως στο εργατικό).

Ο χρόνος σύγκλησης του Συνεδρίου συνέπεσε με σημαντικές εξελίξεις στο διεθνές μ-λ κίνημα. Τον θάνατο του Μάο Τσετούνγκ ακολούθησαν αλλαγές στην ηγεσία και την πολιτική του Κ.Κ. Κίνας και είχε αρχίσει να διαφαίνεται διάσταση μεταξύ Κίνας και Αλβανίας, που εκφραζόταν με την αντίθεση του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας στην κινέζικη πολιτική συνεργασίας με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. 

Η αντιπαράθεση μεταξύ των υποστηρικτών της κινέζικης πολιτικής και των επικριτών της αποτέλεσε και το κύριο ζήτημα που οδήγησε τελικά στη διάσπαση μέσα στο Συνέδριο. H μειοψηφική πτέρυγα, που υποστήριζε την κινέζικη πολιτική (που εκφραζόταν με τη “θεωρία των τριών κόσμων”) συγκρότησε το Μαρξιστικό-Λενινιστικό ΚΚΕ, ενώ η πλειοφηψία ίδρυσε το ΚΚΕ (μ-λ), με ηγέτη τον Πολύδωρο Δανιηλίδη. Καθώς η εφημερίδα της ΟΜΛΕ “Λαϊκός Δρόμος” πέρασε στο Μ-Λ ΚΚΕ, το ΚΚΕ (μ-λ) επανεξέδωσε ως εβδομαδιαία την “Προλεταριακή Σημαία” που εξέδιδε παράνομα η ΟΜΛΕ κατά τη δικτατορία. Με το ΚΚΕ (μ-λ) τάχθηκε και η πλειοψηφία των μελών των παρατάξεων της ΟΜΛΕ στο μαζικό κίνημα (ΠΠΣΠ, ΠΕΣΠ και ΠΜΣΠ).

‘Εχοντας ιδρυθεί σε μια περίοδο ήττας του μαοϊσμού στην ίδια την Κίνα, ρήξης των σχέσεων Κίνας-Αλβανίας και κρίσης στο διεθνές μ-λ κίνημα, ενώ παράλληλα στην Ελλάδα εδραιωνόταν η κυριαρχία του ΚΚΕ μέσα στην κομμουνιστική Αριστερά, και έχοντας βγει μέσα από μια διάσπαση, το ΚΚΕ (μ-λ) είχε μικρά περιθώρια ανάπτυξης. Υπολογίζεται ότι τα μέλη του έφτασαν τις 3.000. H ΠΠΣΠ εξακολούθησε να είναι η μεγαλύτερη από τις παρατάξεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς στο φοιτητικό κίνημα, όπως συνεχίστηκε, αν και περιορισμένη, και η παρέμβαση της ΠΕΣΠ στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Στις βουλευτικές εκλογές του 1977, στις οποίες συμμετείχε ως Λαϊκή Δημοκρατική Ενότητα, πήρε 9.000 ψήφους (0,17%), λιγότερες απ’ αυτές του ΕΚΚΕ, που επίσης διεκδικούσε την έκφραση του μ-λ χώρου.

Τοποθετημένο διακριτικά υπέρ της Αλβανίας, στη διαμάχη της με την Κίνα, απομακρύνθηκε και από το Κόμμα Εργασίας Αλβανίας, όταν το 1978 ο Εμβέρ Χότζα χαρακτήρισε και τον μαοϊσμό ρεβιζιονιστική θεωρία. Με τις αλβανικές θέσες συντάχθηκε ομάδα μελών (Τάκης Τασσόπουλος κ.ά.), που αποχώρησε από το ΚΚΕ (μ-λ). 

Σε μια προσπάθεια αναπροσανατολισμού και αναζήτησης, εκδίδεται το 1980, στη θέση της “Προλεταριακής Σημαίας”, η εφημερίδα “Αριστερή Πολιτική” και προγραμματίζεται Συνέδριο, αλλά ήδη έχουν διαμορφωθεί τάσεις που αποκλίνουν μεταξύ τους. Το 1981 το ΚΚΕ (μ-λ) συμμετέχει στις εκλογές με το σχήμα της Κίνησης για μια Επαναστατική Αριστερά, μαζί με τις οργανώσεις Μαχητής και Λαϊκή Εξουσία. Το σχήμα πήρε 6.500 ψήφους (0,12%). 

Τον επόμενο χρόνο ξέσπασε ανοιχτά η κρίση στις γραμμές του ΚΚΕ (μ-λ), που διασπάστηκε σε τρεις διαφορετικές οργανώσεις: Το ΚΚΕ (μ-λ), που με επικεφαλής τους Βασίλη Σαμαρά, Στέλιο Αγκούτογλου, Γρηγόρη Κωνσταντόπουλο κ.ά. και κέντρο τη Θεσσαλονίκη, επανεξέδωσε την “Προλεταριακή Σημαία”, το ΚΚΕ (μ-λ), που με επικεφαλής τους Δανιηλίδη, Σπύρο Γάκη, Κώστα Μαλαφέκα κ.ά. και κέντρο την ΑΘήνα, εκφραζόταν από την “Αριστερή Πολιτική”, και μια ομάδα στελεχών και μελών, μεταξύ των οποίων και το ιστορικό στέλεχος του μ-λ ρεύματος, Γιάννης Χοντζέας, ο Ρούντι Ρινάλντι κ.ά., που αργότερα συγκρότησε την Α/Συνέχεια.

3. H οργάνωση που συγκροτήθηκε το 1982, με βασικά στελέχη τους Πολύδωρο Δανιηλίδη, Σπύρο Γάκη, Κώστα Μαλαφέκα, Μήτσο Καρακώστα κ.ά., με κέντρο την Αθήνα και όργανο έκφρασης την εφημερίδα “Αριστερή Πολιτική”. Χαρακτηριζόταν από την προσπάθεια κριτικής αποτίμησης της ιστορικής διαδρομής και των ιδεολογικο-πολιτικών θέσεων του μ-λ κινήματος. Με τον καιρό, οι οργανωτικές λειτουργίες της ατόνησαν και η δραστηριότητα των μελών της στράφηκε σε κινηματικές διαδικασίες του ευρύτερου χώρου της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Από το 1986 έπαψε η χρησιμοποίηση του τίτλου του ΚΚΕ (μ-λ) και αντικαταστάθηκε με τον τίτλο Αριστερή Πολιτική.

4. Η οργάνωση που συγκροτήθηκε το 1982, με βασικά στελέχη τους Βασίλη Σαμαρά, Στέλιο Αγκούτογλου, Γρηγόρη Κωνσταντόπουλο κ.ά. και κέντρο τη Θεσσαλονίκη, και έχει παραμείνει η μόνη που χρησιμοποιεί αυτόν τον τίτλο. Στις εκλογές του 1985 συνεργάστηκε με το Μ-Λ ΚΚΕ στο σχήμα της Κομμουνιστικής Αριστεράς, και στις εκλογές  του Ιουνίου και Νοεμβρίου 1989 συμμετείχε αυτόνομα, παίρνοντας 3.500 και 3.200 ψήφους (0,06% και ο,ο5%). Κατά τη δεκαετία του 1990 συμμετείχε στις εκλογές μέσα από τη Μαχόμενη Αριστερά, σε συνεργασία με το NAP και άλλες μικρότερες οργανώσεις. Κατόπιν συμμετείχε στις εκλογές αυτόνομα, παίρνοντας 7.500 ψήφους (0,11%) το 2000, 11.000 (0,2%) το 2004, 17.500 (0,25%) το 2007 και 10.000 (0,16%) το 2009. Το 2012 συνεργάστηκε με το Μ-Λ ΚΚΕ, παίρνοντας 16.000 ψήφους (0,25%) τον Μάιο και 7.500 (0,12%) τον Ιούνιο.

Δραστηριοποιείται στο φοιτητικό κίνημα με τις Αγωνιστικές Κινήσεις, στο εργατικό με την Ταξική Πορεία, ενώ σε διάφορες συνοικίες και πόλεις συγκροτεί τις Λαϊκές Αγωνιστικές Κινήσεις. Αν και δρα αυτόνομα, αποφεύγοντας συμμαχίες σε σταθερή βάση με άλλες οργανώσεις, διακηρύσσει τον στόχο της ενότητας της επαναστατικής Αριστεράς. Όργανό του παραμένει η εφημερίδα “Προλεταριακή Σημαία”, ενώ εκδίδει και το θεωρητικό περιοδικό “Αντίθεση”.

Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Μαρξιστών Λενινιστών) [ΚΚΕ (M-Λ)]. Μικρή οργάνωση του μ-λ χώρου. Ιδρύθηκε το 1974, ως μετεξέλιξη της Οργάνωσης Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών (ΟΕΜΛ), με επικεφαλής τον Γιάννη Ζάχο και όργανο την “Κόκκινη Σημαία”. Υπερασπιζόταν την πολιτική του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη και έθετε ως στόχο τη λαϊκοδημοκρατική επανάσταση. 

Το 1975 η οργάνωση, που δεν κατόρθωσε να αποκτήσει στοιχειώδεις προσβάσεις στα μαζικά κινήματα, διασπάστηκε σε δύο ομώνυμες οργανώσεις, που διακρίνονταν από τους τίτλους των οργάνων τους (“Κόκκινη Σημαία” και “Κόκκινο Αστέρι”). Και οι δύο διαλύθηκαν τον επόμενο χρόνο.

Κόντρα. Εβδομαδιαία εφημερίδα που εκδίδεται από το 1996, εκφράζοντας τις θέσεις της Επαναστατικής Ένωσης για την Ανατροπή.  

Κριτική-Συσπείρωση. Περιοδικό που εκδιδόταν στα 1975-76 με πρωτοβουλία του Μαρξιστικού Λενινιστικού Κινήματος Ελλάδας (ΜΛΚΕ) και υπεύθυνη την Αντωνία Πάνου. Επιδίωκε τον διάλογο και την ενοποίηση των μ-λ οργανώσεων που υπερασπίζονταν την ιστορική παράδοση του Νίκου Ζαχαριάδη. Προώθησε, χωρίς επιτυχία, διαδικασίες διαλόγου μεταξύ των οργανώσεων ΜΛΚΕ, ΚΚΕ (Μ-Λ) – Κόκκινο Αστέρι, ΣΑΚΕ και Λαϊκή Εξουσία.

Λαϊκή. Εφημερίδα που εκδιδόταν από το ΕΚΚΕ και το M-Λ ΚΚΕ στα 1980-82, στο πλαίσιο των διαδικασιών ενοποίησης των δυο οργανώσεων. Μετά την αποτυχία του εγχειρήματος, η “Λ.” συνέχισε να εκδίδεται ως όργανο του ΕΚΚΕ μέχρι το 1988.

Λαϊκή Αλληλεγγύη. Οργάνωση που συγκροτήθηκε από το ΕΚΚΕ για την αλληλεγγύη σε απεργιακούς αγώνες, καθώς και για τη συμπαράσταση σε δοκιμαζόμενες λαϊκές συνοικίες. Έδρασε κυρίως στα 1976-78, στηρίζοντας το κίνημα του εργοστασιακού συνδικαλισμού, ενώ ανέπτυξε σημαντική δράση στη Θεσσαλονίκη μετά τους σεισμούς του 1978.

Λαϊκή Αντίσταση. Μικρή αντιδικτατορική οργάνωση που ιδρύθηκε από την Οργάνωση Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών και έδρασε στα 1972-74.

Λαϊκή Αντίσταση – Αριστερή Αντιιμπεριαλιστική Συνεργασία (ΛΑΑΑΣ). Κίνηση συνεργασίας του ΚΚΕ (μ-λ) και του Μ-Λ ΚΚΕ. Ιδρύθηκε τον Οκτώβριο 2013, ως μετεξέλιξη της Πρωτοβουλίας για Αριστερή Αντιιμπεριαλιστική Συνεργασία που είχε συγκροτηθεί τον Απρίλιο 2012.

Λαϊκή Δημοκρατική Ενότητα (ΛΔΕ). Σχήμα με το οποίο συμμετείχε στις εκλογές του 1977 το ΚΚΕ (μ-λ). Πήρε 9.000 ψήφους (0,17%).

Λαϊκή Ενότητα. Όργανο του Αγωνιστικού Μετώπου Ελλήνων Εξωτερικού, που συνδεόταν με την ΟΜΛΕ. Εκδιδόταν στα 1972-74 στη Μόντενα της Ιταλίας.

Μαθητική Αντίσταση. Μαθητική κίνηση προσκείμενη στο ΚΚΕ (μ-λ).

Μαρξιστική Λενινιστική Οργάνωση Λαϊκή Εξουσία. Ιδρύθηκε το 1972 από τον Κώστα Ζυρίνη, ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση και συνέχισε τη λειτουργία της και μετά τη δικτατορία, ως μια από τις μικρές οργανώσεις του μ-λ ρεύματος. Υπερασπιζόταν τη μνήμη του Νίκου Ζαχαριάδη και την προοπτική της λαϊκοδημοκρατικής επανάστασης. Το 1976 μπήκε σε δαδικασία ενοποίησης με το ΚΚΕ (Μ-Λ) – Κόκκινο Αστέρι, που όμως απέτυχε. Μέλη της φυλακίστηκαν το 1980, κατηγορούμενα για σύσταση τρομοκρατικής οργάνωσης, αλλά αθωώθηκαν. Το 1981 συμμετείχε στο εκλογικό σχήμα της Κίνησης για μια Επαναστατική Αριστερά και έπαψε να λειτουργεί από το 1983.

Λαϊκή Φωνή. Όργανο της Οργάνωσης Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών που εκδιδόταν στο Λονδίνο στα 1971-74.

Λαϊκό Δημοκρατικό Μέτωπο Ελλάδας (ΛΔΜΕ). Ολιγομελής κίνηση που συγκροτήθηκε από τη Μαρξιστική Λενινιστική Κίνηση Ελλάδας και έδρασε στα 1973-76.

Λαϊκοί Αγώνες. Εβδομαδιαία εφημερίδα, όργανο του ΕΚΚΕ. Εκδιδόταν στα 1975-79, με υπεύθυνο τον Πέτρο Στάγκο.

Λαϊκός Δρόμος. Εφημερίδα που εκδόθηκε τον Ιανουάριο 1967 ως εβδομαδιαία, προβάλλοντας τις θέσεις της Οργάνωσης Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ), και κατά τον Απρίλιο τις θέσεις της νόμιμης έκφρασής της, της Συνεπούς Πολιτικής Αριστερής Κίνησης. Η έκδοσή της σταμάτησε με το πραξικόπημα των συνταγματαρχών. Επανεκδόθηκε παράνομα, ως μηνιαία θεωρητική επιθεώρηση της ΟΜΛΕ, στα 1968-73, και νόμιμα, ως εβδομαδιαία, το 1974. Μετά τη διάσπαση του 1976 εκδίδεται ως όργανο του Μ-Λ ΚΚΕ, με εξαίρεση την περίοδο 1979-88, όταν εκδιδόταν από το M-Λ ΚΚΕ (ανασυγκροτημένο).

Λαοκρατία. Περιοδικό που εξέδιδε παράνομα στα 1972-73 η Οργάνωση Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών.

Μαοϊσμός. Οι θεωρητικές θέσεις που απορρέουν από το έργο του Μάο Τσετούνγκ, στο οποίο αναφέρονται ποικίλες τάσεις της κομμουνιστικής Αριστεράς, χωρίς να υπάρχει ομοφωνία ως προς την κωδικοποίησή τους. Στις θέσεις του Μάο αναφέρεται το μεγαλύτερο μέρος του μ-λ κινήματος, αν και απ’ αυτό οι περισσότερες τάσεις αποφεύγουν τη χρήση του όρου μ., καθώς επίσης και τάσεις του δυτικού μαρξισμού των δεκαετιών 1960 και ’70. 

Στην Ελλάδα, εκτός από το μ-λ κίνημα που αναφερόταν συνήθως στη “σκέψη Μάο Τσετούνγκ”, αναφορές στον μ. είχαν και άλλες οργανώσεις, όπως οι Φίλοι Νέων Χωρών, η μετεξέλιξή τους, το Αντιφασιστικό Κίνημα Ελλάδας, και η Ομάδα για μια Προλεταριακή Αριστερά,  οι Μπολσεβίκοι, η Οργάνωση Ελλήνων Επαναστατών Κομμουνιστών, το Ελληνικό Λενινιστικό Επαναστατικό Κίνημα και η Πολιτική Ένωση Ελλήνων Κομμουνιστών, η ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος (Β΄ Πανελλαδική) κ.ά. Επιρροές από τον μ. είχε δεχτεί και η Κομμουνιστική Οργάνωση Μαχητής, αλλά και η Ενότητα Μαρξιστών Σοσιαλιστών. 

Μαραγκός Θόδωρος. Σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Γενήθηκε το 1944 στα Φιλιατρά Μεσσηνίας. Εργάστηκε ως ζωγράφος-σκιτσογράφος, πριν στραφεί στον κινηματογράφο το 1969. Εντάχθηκε στη Δ.Ν. Λαμπράκη και αργότερα υπήρξε μέλος του ΕΚΚΕ. Οι ταινίες του έχουν έντονο το στοιχείο της πολιτικής και κοινωνικής κριτικής. Ανάμεσά τους είναι οι “Λάβατε Θέσεις”, “Ο αγώνας”, “Από πού πάνε για τη χαβούζα;”, “Θανάση σφίξε κι άλλο το ζωνάρι”, “Μάθε παιδί μου γράμματα” κ.ά.

Μαρξιστική Λενινιστική Επιθεώρηση (ΜΑΛΕΠ). Πολιτικό-θεωρητικό περιοδικό που εξέδιδε η οργάνωση Συνεπής Αριστερή Κίνηση Ελλάδας στα 1990-92.

Μαρξιστική Λενινιστική Κίνηση Ελλάδας (ΜΛΚΕ). Ολιγομελής οργάνωση του μ-λ ρεύματος, με επικεφαλής τον Μανόλη Πιμπλή. Ιδρύθηκε το 1970 και εξέδιδε το “Πληροφοριακό Δελτίο” και την  “Επαναστατική Φωνή”. Στα 1973-76 είχε συγκροτήσει το Λαϊκό Δημοκρατικό Μέτωπο Ελλάδας. Το 1976 συμμετείχε σε αποτυχημένη απόπειρα ενότητας με άλλες μικρές οργανώσεις που υπερασπίζονταν τη μνήμη του Νίκου Ζαχαριάδη και αναφέρονταν στον λαϊκοδημοκρατικό χαρακτήρα της επανάστασης, στηρίζοντας την έκδοση του περιοδικού “Κριτική-Συσπείρωση”. Η ΜΛΚΕ διαλύθηκε το 1979. 

Μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα. Όρος στον οποίο αυτοαναγνωρίζονται κομμουνιστικά κόμματα, οργανώσεις και αγωνιστές που αναφέρονται στη ρήξη του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος μετά τη στροφή του 1956, υπερασπίζονται, κριτικά ή όχι, το έργο του Ιωσήφ Στάλιν και στο μεγαλύτερο μέρος τους αναφέρονται στο θεωρητικό έργο του Μάο Τσετούνγκ.

Σε διεθνές επίπεδο το μ-λ κ. συγκροτήθηκε μετά το 1963, με τη ρήξη των σχέσεων του Κ.Κ. Κίνας και του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας με το ΚΚΣΕ. Βάση συγκρότησής του αποτέλεσε η εναντίωση στη στροφή που ακολούθησε η μεγάλη πλειοψηφία των Κ.Κ. μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956, κατά το οποίο ο νέος σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ εξήγγειλε την “αποσταλινοποίηση”. Ακολούθησε η εξαγγελία της πολιτικής της ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ σοσιαλιστικών και καπιταλιστικών χωρών και η υιοθέτηση της στρατηγικής του ειρηνικού δρόμου για τον σοσιαλισμό, που συνάντησαν την αντίθεση όχι μόνο των Κ.Κ. της Κίνας και της Αλβανίας, αλλά και άλλων κομμάτων, κυρίως της Άπω Ανατολής (Ινδονησία, Φιλιππίνες, Καμπότζη κ.λπ.), καθώς και μεγαλύτερων ή μικρότερων τμημάτων σε όλα σχεδόν τα Κ.Κ.

Το νέο ρεύμα διακήρυξε την προσήλωσή του στις αρχές του μαρξισμού-λενινισμού, όπως διαμορφώθηκαν κατά τη σταλινική περίοδο του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, και την υπεράσπιση της ιστορικής επαναστατικής του παράδοσης, κατήγγειλε τον “χρουστοφικό ρεβιζιονισμό” και χαρακτήρισε “σοσιαλδημοκρατική” και “συμφιλιωτική με τον ιμπεριαλισμό” την πολιτική του ειρηνικού δρόμου και της ειρηνικής συνύπαρξης. Σύμφωνα με το μ-λ ρεύμα, μετά το 1956 συντελέστηκε παλινόρθωση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ και τις άλλες “ρεβιζιονιστικές χώρες”, ενώ από το 1968 η ΕΣΣΔ άρχισε να χαρακτηρίζεται “σοσιαλιμπεριαλιστική υπερδύναμη”, εχθρική προς τα συμφέροντα και τους αγώνες των λαών.

Το μ-λ κ. κατόρθωσε να αναπτυχθεί σε μια σειρά χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, καθοδηγώντας ένοπλα επαναστατικά κινήματα, όπως στην Καμπότζη (όπου πρόσκαιρα κατάκτησε την εξουσία), τις Φιλιππίνες, την Ινδία, τη Γουινέα Μπισάου κ.λπ. Στις χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού συγκροτήθηκαν μικρές μ-λ οργανώσεις και κόμματα, που όμως δεν μπόρεσαν να μαζικοποιηθούν.

Το κ. υποχώρησε μετά την ήττα της μαοϊκής Αριστεράς στην Κίνα, που ακολούθησε τον θάνατο του Μάο το 1976, και τη ρήξη των σχέσεων Κίνας-Αλβανίας το 1978. Την περίοδο αυτή διακρίθηκαν τρεις τάσεις, από τις οποίες η μια, συνεχίζοντας να αναφέρεται στο μεταμαοϊκό Κ.Κ. Κίνας, υιοθέτησε τη “θεωρία των τριών κόσμων”, σύμφωνα με την οποία η πάλη κατά του ιμπεριαλισμού (αμερικάνικου και σοβιετικού, από τους οποίους πιο επικίνδυνος θεωρούνταν ο δεύτερος, ως ανερχόμενος) απαιτεί τη συνεργασία των φτωχών χωρών του Τρίτου Κόσμου με τις ενδιάμεσες χώρες (ευρωπαϊκές κ.ά.). Η δεύτερη τάση απέρριπτε τη “θεωρία των τριών κόσμων», εκτιμούσε πως στη μεταμαοϊκή Κίνα συντελείται καπιταλιστική παλινόρθωση και επέμενε στην κατεύθυνση της πάλης ενάντια στις δυο υπερδυνάμεις, χωρίς να θεωρεί ως κύριο εχθρό την ΕΣΣΔ. Η τρίτη τάση, που συγκροτήθηκε μετά τη ρήξη Κίνας-Αλβανίας, εγκατέλειψε, όπως και το Κόμμα Εργασίας Αλβανίας, τις αναφορές στον Μάο, χαρακτηρίζοντάς τον ρεβιζιονιστή, και διαμορφώθηκε στη βάση της υπεράσπισης του σταλινισμού.

Έχοντας πολυδιασπαστεί και συρρικνωθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, το μ- λ κ. μπόρεσε να αναπτύξει ιδιαίτερη δραστηριότητα σε κάποιες χώρες, όπως οι Φιλιππίνες και το Περού, όπου καθοδήγησε ένοπλα κινήματα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 στο σύνολό του απομακρύνθηκε από την πολιτική του Κ.Κ. Κίνας, ενώ και το αλβανόφιλο τμήμα του δοκιμάστηκε μετά το 1991, όταν κατέρρευσε το αλβανικό καθεστώς στο οποίο αναφερόταν. Κατά τη δεκαετία του 1990 και στη συνέχεια, σημαντική δραστηριότητα αναπτύσσει το αντάρτικο κίνημα που καθοδηγείται από το Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό), καθώς και αντίστοιχο κίνημα στη γειτονική Ινδία, ενώ σημαντικά παραμένουν μ-λ κόμματα και κινήματα και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.

H συγκρότηση του μ-λ κ. στην Ελλάδα. Στην ελληνική κομμουνιστική Αριστερά το μ-λ ρεύμα εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960, στις γραμμές του ΚΚΕ και της ΕΔΑ. Το συγκρότησαν κομμουνιστές που διαφώνησαν με τη στροφή που εγκαινίασε στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956, η οποία στο ελληνικό κίνημα δρομολογήθηκε με την 6η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ τον ίδιο χρόνο.

H κατά παράβαση των καταστατικών αρχών του ΚΚΕ σύγκληση της Ολομέλειας, με επέμβαση του σοβιετικού και άλλων ανατολικοευρωπαϊκών Κ.Κ., η καθαίρεση και διαγραφή κατόπιν της ηγετικής ομάδας του κόμματος (Νίκος Ζαχαριάδης κ.ά.) και στη συνέχεια η διάλυση των παράνομων οργανώσεων στην Ελλάδα, η υιοθέτηση της στρατηγικής του ειρηνικού δρόμου, ο προσανατολισμός σε συνεργασία με την Ένωση Κέντρου, που θεωρούνταν από το ΚΚΕ πολιτική έκφραση της “εθνικής αστικής τάξης”, και η πλήρης ευθυγράμμιση με τις θέσεις του ΚΚΣΕ στη διαμάχη του με το Κ.Κ. Κίνας και το Κόμμα Εργασίας Αλβανίας, συνάντησαν την αντίθεση χιλιάδων κομμουνιστών, τόσο στις χώρες όπου ζούσαν οι πολιτικοί πρόσφυγες όσο και στην Ελλάδα. 

Οι πολιτικοί πρόσφυγες που διαφώνησαν με την 6η Ολομέλεια διαγράφηκαν μαζικά από το ΚΚΕ. Ένα σημαντικό τμήμα τους, με κύριους εκπροσώπους τους Γιώργο Ηλιάδη-Σοφιανό, Αχιλλέα Παπαϊωάννου κ.ά., ακολούθησε τη στάση του Ζαχαριάδη και αποφεύγοντας την ξεχωριστή οργανωτική συγκρότηση ασκούσε κριτική στη “δεξιόστροφη” πολιτική του κόμματος. Ένα άλλο τμήμα συγκρότησε το 1963 το ΚΚΕ (μ-λ), με επικεφαλής τον Πολύδωρο Δανιηλίδη. 

Στην Ελλάδα η 6η Ολομέλεια και οι εξελίξεις που ακολούθησαν προκάλεσε αναταραχή, ιδιαίτερα μεταξύ των εξόριστων αγωνιστών του Αϊ-Στράτη. Έχοντας ιδρύσει ήδη από το 1963 τις “Ιστορικές Εκδόσεις”, ο πυρήνας των πρώην εξόριστων μαζί με νεότερους και άλλους κομμουνιστές, μέλη της ΕΔΑ που στη συνέχεια αποχώρησαν ή διαγράφηκαν, προχώρησε το 1964 στην έκδοση του περιοδικού “Αναγέννηση”, που αποτέλεσε πόλο συσπείρωσης των διαφωνούντων και συγκρότησης του μ-λ ρεύματος. Το 1963 είχε ιδρυθεί και η κίνηση Φίλοι των Νέων Χωρών, με επικεφαλής τον Νίκο Ψυρούκη, με αναφορές στην πολιτική του Κ.Κ. Κίνας, αλλά δεν εντάχθηκε στο μ-λ ρεύμα.

O κύκλος που συγκροτήθηκε γύρω από την “Αναγέννηση”, με βασικούς ηγέτες τους Γιάννη Χοντζέα και Ισαάκ Ιορδανίδη, ανέπτυξε δραστηριότητα κυρίως στις γραμμές της νεολαίας της Αριστεράς και δευτερευόντως στον χώρο των εργαζομένων. Το 1966 ιδρύθηκε η Προοδευτική Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική Παράταξη (ΠΠΣΠ), που αποτέλεσε φυτώριο ανάδειξης πλειάδας στελεχών του ρεύματος, και το 1967 ιδρύθηκε η παράνομη Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ) και η Συνεπής Πολιτική Αριστερή Κίνηση, για τη νόμιμη πολιτική έκφραση του ρεύματος και τη συμμετοχή στις εκλογές, και εκδόθηκε η εφημερίδα “Λαϊκός Δρόμος”. 

Με την επιβολή της δικτατορίας πολλά στελέχη εξορίστηκαν, άλλα πέρασαν στην παρανομία, ενώ σημαντικός αριθμός διέφυγε στο εξωτερικό, κυρίως στην Ιταλία και τη Γαλλία, όπου ιδρύθηκε το Αγωνιστικό Μέτωπο Ελλήνων Εξωτερικού, που ανέπτυξε δραστηριότητα ιδιαίτερα μεταξύ των Ελλήνων φοιτητών. Με την ΟΜΛΕ συνδέθηκε και το ΚΚΕ (μ-λ) των πολιτικών προσφύγων, που από το 1969 αυτοδιαλύθηκε και λειτουργούσε με τη μορφή Μαρξιστικών Λενινιστικών Οργανώσεων. Εντούτοις, μεγάλο μέρος των πολιτικών προσφύγων που είχαν απομακρυνθεί από το ΚΚΕ επανήλθε μετά τη διάσπαση του 1968.

Μέχρι την πτώση της δικτατορίας, εκτός από την ΟΜΛΕ, συγκροτήθηκαν μια σειρά οργανώσεις, είτε από στελέχη που προέρχονταν απ’ την “Αναγέννηση” είτε από νεότερους αγωνιστές. Σημαντικότερη απ’ αυτές ήταν το Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας (ΕΚΚΕ), που ιδρύθηκε στη Δυτική Γερμανία το 1970. Ενώ η ΟΜΛΕ κρατούσε αποστάσεις από την πολιτική του Ζαχαριάδη, ιδιαίτερα της περιόδου 1945-56, και επανέφερε τη στρατηγική της αστικοδημοκρατικής επανάστασης του 1934, το ΕΚΚΕ τάχθηκε υπέρ της λαϊκοδημοκρατικής επανάστασης με σοσιαλιστικό προσανατολισμό, όπως την είχε επεξεργαστεί το ΚΚΕ από το 1949. Από το 1972 απέκτησε σημαντικές προσβάσεις στην Ελλάδα, με την Αντιφασιστική Αντιιμπεριαλιστική Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας (ΑΑΣΠΕ), που έδρασε στις γραμμές του αναπτυσσόμενου φοιτητικού κινήματος. 

Άλλες μικρότερες οργανώσεις με ζαχαριαδικό προσανατολισμό ήταν η Οργάνωση Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών (ΟΕΜΛ), που ιδρύθηκε το 1969, η Μαρξιστική Λενινιστική Κίνηση Ελλάδας (MΛKE), το 1970, και η Μ-Λ Οργάνωση Λαϊκή Εξουσία, το 1972. Το 1973 ιδρύθηκε και το Εργατικό Επαναστατικό Αντιιμπεριαλιστικό Μέτωπο (ΕΕΑΜ), με απόψεις ανάλογες με αυτές της ΟΜΛΕ. Σημαντική ήταν η παρέμβαση του μ-λ ρεύματος στο φοιτητικό κίνημα και η συμβολή του στην εξέγερση του Νοέμβρη 1973.

Με την πτώση της δικτατορίας και τη νομιμοποίηση του κομμουνιστικού κινήματος, οι οργανώσεις του μ-λ ρεύματος, στις οποίες προστέθηκαν η Κίνηση Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών (ΚΕΜΛ) και η Συνεπής Αριστερή Κίνηση Ελλάδας  (ΣΑΚΕ), ενώ η ΟΕΜΛ μετονομάστηκε σε ΚΚΕ (Μαρξιστών-Λενινιστών), προσπάθησαν να αποκτήσουν προσβάσεις στο αναπτυσσόμενο μαζικό εργατικό κίνημα, με περιορισμένα αποτελέσματα, κυρίως από την ΟΜΛΕ που συγκρότησε την Προοδευτική Εργατική Συνδικαλιστική Παράταξη (ΠΕΣΠ). Κύριος χώρος ανάπτυξης του ρεύματος παρέμεινε ο φοιτητικός, όπου δρούσαν η ΠΠΣΠ και η ΑΑΣΠΕ, καθώς και μικρότερες παρατάξεις, όπως η Συνεπής Αριστερή Κίνηση  της ΚΕΜΛ και η Ένωση Πάλης Αριστερών Σπουδαστών του ΕΕΑΜ. Αντίστοιχες κινήσεις παρενέβαιναν και στο μαθητικό κίνημα.

Το μ-λ κ. αναδείχτηκε σε κύρια δύναμη της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, σε μια περίοδο που η Λαϊκή Κίνα συνέχιζε να αποτελεί πόλο έλξης ως κέντρο επαναστατικής πολιτικής, ενώ στην ελληνική Αριστερά ήταν ευνοϊκό το κλίμα για τις αντιφασιστικές και αντιιμπεριαλιστικές διακηρύξεις, εξαιτίας της πρόσφατης δικτατορίας. Εντούτοις, από το 1976 οι εξελίξεις στο διεθνές μ-λ κ. δεν άφησαν ανεπηρέαστο και το ελληνικό. 

Η κρίση του μ-λ κ. Το 1976, στο Συνέδριο που οργάνωσε η ΟΜΛΕ για τον μετασχηματισμό της σε κόμμα, επήλθε διάσπαση, που αποτέλεσε και το προανάκρουσμα της συνολικότερης κρίσης του μ-λ κ. Οι δυο οργανώσεις που προήλθαν από τη διάσπαση, το ΚΚΕ (μ-λ) και το Μ-Λ ΚΚΕ, διαχωρίστηκαν ως προς την τοποθέτηση απέναντι στην κινεζική “θεωρία των τριών κόσμων”, και η διαφωνία σύντομα επεκτάθηκε και στην εκτίμηση για τον χαρακτήρα της μεταμαοϊκής Κίνας. 

Το ΚΚΕ (μ-λ), που συσπείρωσε την πλειοψηφία των αγωνιστών της ΟΜΛΕ, απέρριψε τη μεταμαοϊκή κινεζική πολιτική, υποστηρίζοντας, ταυτόχρονα, ότι στην Ελλάδα ο αγώνας κατά των δυο υπερδυνάμεων πρέπει να είναι πρωτίστως αντιαμερικανικός. Με τις κινεζικές θέσεις συντάχθηκαν το Μ-Λ ΚΚΕ και το ΕΚΚΕ. 

Στις εκλογές του 1977 συμμετείχε το ΕΚΚΕ, που πήρε το 0,23%, και το ΚΚΕ (μ-λ), ως Λαϊκή Δημοκρατική Ενότητα, που πήρε 0,17%. Το συνολικό 0,4% αποδείκνυε πως στην Ελλάδα υπήρχε μια σημαντική κοινωνική βάση απεύθυνσης, αν και η κυριαρχία στην κομμουνιστική Αριστερά του ΚΚΕ, με το 9,36%, ήταν πλέον αναμφισβήτητη. 

Στα 1978-79, μετά και από τη ρήξη Κίνας-Αλβανίας, είχαν διαμορφωθεί τρεις τάσεις που αντιστοιχούσαν στις τάσεις του διεθνούς μ-λ κ. Η φιλοκινεζική τάση εκφραζόταν από το ΕΚΚΕ και το Μ-Λ ΚΚΕ, που δρομολόγησαν διαδικασίες ενοποίησης, στις οποίες αντιτάχθηκε η μειοψηφία του Μ-Λ ΚΚΕ που ίδρυσε το Μ-Λ ΚΚΕ (ανασυγκροτημένο). Το ΚΚΕ (μ-λ) και η Λαϊκή Εξουσία αποτέλεσαν την τάση που αντιτασσόταν στην κινεζική πολιτική, χωρίς να ταυτίζεται με τις αντιμαοϊκές θέσεις του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας, τις οποίες αποδέχτηκε η ΣΑΚΕ. Ήδη είχαν διαλυθεί και τα δυο ΚΚΕ (Μ-Λ) που προήλθαν από τη διάσπαση της ομώνυμης οργάνωσης το 1975, καθώς και η ΚΕΜΛ και το ΕΕΑΜ, ενώ το 1979 διαλύθηκε και η ΜΛΚΕ. Καθώς οι διαδικασίες ενοποίησης ΕΚΚΕ-ΜΛΚΚΕ προωθούνταν, δυο απανωτές αποχωρήσεις μελών, το 1979 και το 1980, απομαζικοποίησαν το ΕΚΚΕ. 

Στις εκλογές του 1981 το ΕΚΚΕ-ΜΛΚΚΕ πήραν 0,08%, ποσοστό κατά πολύ μικρότερο από το ποσοστό του ΕΚΚΕ στις εκλογές του 1977. Το ΚΚΕ (μ-λ) και η Λαϊκή Εξουσία, σε συνεργασία με τον Μαχητή, συγκρότησαν την Κίνηση για μια Επαναστατική Αριστερά, που πήρε 0,12%. Το 1982 ακολούθησε η κρίση και πολυδιάσπαση του ΚΚΕ (μ-λ), δυο τμήματα του οποίου διατήρησαν τον τίτλο του (διακρινόμενα από τις εφημερίδες που εξέδιδαν, την “Προλεταριακή Σημαία” και την “Αριστερή Πολιτική”), ενώ ένα άλλο συγκρότησε αργότερα την κίνηση Α/Συνέχεια. Το 1983 διαλύθηκε και η Λαϊκή Εξουσία.

Το 1982 η πλειοψηφία του ΕΚΚΕ ανασύστησε την οργάνωση, ενώ το ΕΚΚΕ-ΜΛΚΚΕ έπαψε να λειτουργεί το 1984, μετά την απόσπαση ομάδας που ίδρυσε τον επόμενο χρόνο την Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ (ΟΑΚΚΕ). Το Μ-Λ ΚΚΕ και το ΚΚΕ (μ-λ) που εξέδιδε την “Προλεταριακή Σημαία” (και το οποίο θα είναι το μόνο που θα διατηρήσει τον τίτλο) συνεργάστηκαν στις εκλογές του 1985, στο σχήμα της Κομμουνιστικής Αριστεράς, παίρνοντας 0,08%, ενώ το ΕΚΚΕ πήρε 0,11%. 

Έχοντας απομαζικοποιηθεί, οι μ-λ οργανώσεις συμμετείχαν και στις εκλογικές αναμετρήσεις της περιόδου 1989-90, καταγράφοντας εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά. Κατά τη δεκαετία του 1990 το ΚΚΕ (μ-λ) και το ΕΚΚΕ συνεργάστηκαν με το NAP και άλλες οργανώσεις στο σχήμα της Μαχόμενης Αριστεράς, ενώ το Μ-Λ ΚΚΕ συνέχισε την αυτόνομη συμμετοχή του στις εκλογικές μάχες, όπως συνέχισε να κάνει και κατά την επόμενη δεκαετία, με εξαίρεση το 2000, όταν συνεργάστηκε με την Α/Συνέχεια.

Το 1996 η πρώην αλβανόφιλη ΣΑΚΕ μετονομάστηκε σε Ένωση για την Επαναστατική Ανατροπή, περισσότερο γνωστή από την εφημερίδα “Κόντρα” που εκδίδει, και μετατοπίστηκε σε θέσεις μιας ιδιότυπης αναφοράς στον σταλινισμό και στον κινηματικό αυθορμητισμό, ενώ στη σταλινική-ζαχαριαδική παράδοση συνεχίζει να αναφέρεται η Κίνηση για την Ανασύνταξη του ΚΚΕ 1918-1955, μετεξέλιξη της Κίνησης για Ενιαίο ΚΚΕ, που κι αυτή υπήρξε μετεξέλιξη της Οργάνωσης Κομμουνιστών Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας που είχε ιδρυθεί το 1982. 

Μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ (μ-λ) από τη Μαχόμενη Αριστερά και τη διάλυσή της, κατεβαίνει κι αυτό αυτόνομα στις εκλογές, επιδιώκοντας, εντούτοις, τη συνεργασία της Άκρας Αριστεράς. Στις εκλογές του 2012 συνεργάστηκε με το Μ-Λ ΚΚΕ. Το ΕΚΚΕ, που αποτελεί ολιγομελή πολιτική οργάνωση, συνέχισε να συνεργάζεται με το NAP στο πλαίσιο του Μετώπου Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΜΕΡΑ) και από το 2009 έχει ενταχθεί στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η Α/Συνέχεια το 2003 μετονομάστηκε σε Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ), που προσανατολίστηκε στην ενότητα της Αριστεράς και εντάχθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το 2012 τμήμα των μελών της αποσπάστηκε και ίδρυσε την Πρωτοβουλία για την ανασυγκρότηση της κομμουνιστικής Αριστεράς. 

Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ (ΟΑΚΚΕ), που προέρχεται απ’ την απόπειρα ενοποίησης των ΕΚΚΕ-ΜΛΚΚΕ και που ακόμη και μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ επιμένει στη θέση πως ο ρώσικος ιμπεριαλισμός αποτελεί τον κύριο κίνδυνο για τα συμφέροντα των λαών, παίρνοντας ανοιχτά φιλοαμερικανικές θέσεις, υποστηρίζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση και στρεφόμενη και ενάντια σε μαζικά κινήματα που θεωρεί πως εξυπηρετούν συμφέροντα συνδεδεμένα με τη Ρωσία. Η ίδια εκτιμάει πως από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 δεν έχει νόημα η αναφορά στο μ-λ ρεύμα. 

Mαρξιστικό-Λενινιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Μ-Λ ΚΚΕ). Οργάνωση του μ-λ ρεύματος που προήλθε από τη διάσπαση της Οργάνωσης Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ), τον Νοέμβριο 1976. Κύριος λόγος της διάσπασης ήταν η αποδοχή της κινέζικης “θεωρίας των τριών κόσμων”, την οποία απέρριπτε η πλειοψηφία που συγκρότησε το ΚΚΕ (μ-λ). Το M-Λ ΚΚΕ υποστήριξε τη μεταμαοϊκή πολιτική του Κ.Κ. Κίνας, την οποία αργότερα χαρακτήρισε ρεβιζιονιστική.

Το M-Λ ΚΚΕ συνέχισε να εκδίδει την εφημερίδα της ΟΜΛΕ “Λαϊκός Δρόμος” και συγκρότησε τη Μαρξιστική-Λενινιστική Κομμουνιστική Οργάνωση Νεολαίας (ΜΛΚΟΝ) Νίκος Μπελογιάννης, την Πανελλήνια Ένωση Αντιιμπεριαλιστών Σπουδαστών (ΠΕΑΣ) και την Πανελλήνια Ένωση Αντιιμπεριαλιστών Μαθητών (ΠΕΑΜ).

Το 1979 δρομολογήθηκαν διαδικασίες συνεργασίας και ενοποίησης με το ΕΚΚΕ, στις οποίες αντιτάχθηκε η μειοψηφία της οργάνωσης, με επικεφλαής τους Ισαάκ Ιορδανίδη και Πέτρο Κουφοβασίλη, η οποία αποσπάστηκε και ίδρυσε το Μ-Λ ΚΚΕ (ανασυγκροτημένο), που εκφραζόταν από τον “Λαϊκό Δρόμο”.  Η συνεργασία ΕΚΚΕ-ΜΛΚΚΕ πήρε μόλις 0,08% στις εκλογές του 1981. Η ενοποίηση των δυο οργανώσεων τον επόμενο χρόνο είχε ως συνέπεια τη διάσπαση του ΕΚΚΕ. Το 1984, μετά την αποχώρηση της Οργάνωσης Πειραιά της ενιαίας οργάνωσης -που το 1985 συγκρότησε την ΟΑΚΚΕ- το Μ-Λ ΚΚΕ ανασυστάθηκε και στις εκλογές του 1985 συνεργάστηκε με το ΚΚΕ (μ-λ) στο σχήμα της Κομμουνιστικής Αριστεράς, που πήρε 0,08%. 

Το Μ-Λ ΚΚΕ συνέχισε έκτοτε την αυτόνομη πορεία του και το 1988 επανεντάχθηκε στις γραμμές του η ομάδα που είχε αποχωρήσει το 1979. Συμμετείχε στις εκλογικές αναμετρήσεις της περιόδου 1989-93, παίρνοντας 1.350-1.800 ψήφους (0,02-0,03%), το 1996 πήρε 4.000 (0,06%) και στις εκλογές του 2000 συνεργάστηκε με την Α/Συνέχεια και πήραν 6.000 ψήφους (0,09%). Συνέχισε να κατεβαίνει αυτόνομα στις εκλογές και κατά τη δεκαετία του 2000, εξασφαλίζοντας 5-8.000 ψήφους (0,08-0,11%). Στις εκλογές του 2012 συνεργάστηκε με το ΚΚΕ (μ-λ) και πήραν 16.000 ψήφους (0,25%) τον Μάιο και 7.500 (0,12%) τον Ιούνιο.   

Το Μ-Λ ΚΚΕ, που συνεχίζει να εκφράζεται από τον “Λαϊκό Δρόμο”, έχει ως άμεσο στόχο την ανασυγκρότηση και ενότητα του μ-λ κινήματος. Παρεμβαίνει στο συνδικαλιστικό κίνημα μέσω της Εργατοϋπαλληλικής Αγωνιστικής Συσπείρωσης (ΕΡΓΑΣ), ενώ στελέχη του συμμετέχουν στην έκδοση του περιοδικού “Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης” και στις συνδικαλιστικές Παρεμβάσεις. Στο φοιτητικό κίνημα παρεμβαίνει με τη μικρή παράταξη Πορεία. Μεταξύ των ηγετικών του στελεχών είναι οι Χήστος Κάτσικας, Κουφοβασίλης, Ιορδανίδης, Θανάσης Τσιριγώτης, Αγγελική Φατούρου κ.ά. 

Μαρξιστικό-Λενινιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ανασυγκροτημένο). Οργάνωση που ιδρύθηκε το 1979 από τη μειοψηφία του Μ-Λ ΚΚΕ, που αντιτάχθηκε στις διαδικασίες ενοποίησης με το ΕΚΚΕ. Εξέδιδε την εφημερίδα “Λαϊκός Δρόμος” και βασικά της στελέχη ήταν οι  Ισαάκ Ιορδανίδης και Πέτρος Κουφοβασίλης. Το 1988 μετονομάστηκε σε Κίνηση για την Ανασυγκρότηση του Μαρξιστικού-Λενινιστικού Κινήματος και τα μέλη της επανεντάχθηκαν στο Μ-Λ ΚΚΕ.

Μετασοβιετική Εποχή. Εφημερίδα που εκδιδόταν στα 1994-96 από την Κίνηση για Ενιαίο ΚΚΕ. Συνέχισε αυτόνομα την έκδοσή της για μικρό διάστημα και μετά το 1996. 

Μη πως. Περιοδικό που αναφερόταν σε ζητήματα εκπαίδευσης. Εκδιδόταν στα 1986-89, από μέλη της πολιτικής ομάδας Α/Συνέχεια. Υπεύθυνος της έκδοσης ήταν ο Σπύρος Παναγιώτου και κατόπιν ο Χρήστος Καραμάνος.

Moρφωτικές Εκδόσεις. Εκδοτικό του Μ-ΛΚΚΕ από την ίδρυσή του, το 1976. Έχει εκδώσει κυρίως ντοκουμέντα του ελληνικού και διεθνούς μ-λ κινήματος, μεταξύ των οποίων και τα “Διαλεχτά Έργα” του Μάο Τσε-τούνγκ.

Μαρξιστική-Λενινιστική Οργάνωση Νεολαίας Νίκος Μπελογιάννης.  Οργάνωση νεολαίας του Μ-Λ ΚΚΕ, από την ίδρυσή του, το 1976, έως το 1979. 

Νέοι Αγώνες. Εφημερίδα της μ-λ οργάνωσης Εργατικό Επαναστατικό Αντιιμπεριαλιστικό Μέτωπο (ΕΕΑΜ). Κυκλοφόρησε στα ί976-78.

Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση τον ΚΚΕ (ΟΑΚΚΕ). Οργάνωση που συγκρότησαν πρώην μέλη της Οργάνωσης Πειραιά του ΕΚΚΕ-ΜΛΚΚΕ, από το οποίο αποχώρησαν το 1984, με συνέπεια τη διάλυσή του. Ιδρύθηκε το 1985 και  εξέδιδε την εφημερίδα “Νέα Ανατολή”, υποστηρίζοντας πως το μ-λ κίνημα απέτυχε και μετεξελίχτηκε σε όργανο των σοβιετικών συμφερόντων. 

Εμμένοντας, ακόμη και μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, στην άποψη πως η Ρωσία και η Κίνα αντιπροσωπεύουν τη σύγχρονη μορφή ιμπεριαλιστικού φασισμού, έχει ταχθεί επανειλημμένα υπέρ της πολιτικής των ΗΠΑ, υποστηρίζοντας και τις επιθετικές πολεμικές ενέργειές τους στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή κλπ. Υποστηρίζει την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση και συχνά τοποθετείται ενάντια σεμαζικά κινήματα, θεωρώντας πως αποτελούν συνέπεια της ρωσικής επιρροής στην ελληνική πολιτική ζωή, κύρια έκφραση της οποίας είναι το “σοσιαλφασιστικό ΚΚΕ”. 

Συμμετέχει στις εκλογές από το 1989, παίρνοντας 600-2.500 ψήφους, ενώ το 1996 συνεργάστηκε με το σλαβομακεδονικό Ουράνιο Τόξο και πήραν 3.500 ψήφους. Επικεφαλή της είναι ο Ηλίας Ζαφειρόπουλος.

Οργάνωση Ελλήνων Mαρξιστών Λενινιστών (ΟΕΜΛ). Οργάνωση του μ-λ ρεύματος. Ιδρύθηκε το 1969 στη Δυτική Ευρώπη, από πρώην μέλη της ΟΜΛΕ, με επικεφαλής  τον Γιάννη Ζάχο. Υποστήριζε την ιστορική προσφορά του Νίκου Ζαχαριάδη και τον λαϊκοδημοκρατικό χαρακτήρα της επανάστασης. Εξέδιδε τα έντυπα “Πρωτοπορία” και “Λαοκρατία”, ενώ συγκρότησε και την αντιδικτατορική οργάνωση Λαϊκή Αντίσταση. Μετά τη Μεταπολίτευση, το 1974, μετονομάστηκε σε ΚΚΕ (Μαρξιστών-Λενινιστών).

Οργάνωση Κομμουνιστών Mαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΚΜΛΕ). Μικρή οργάνωση που αναφερόταν στον Στάλιν και τον Ζαχαριάδη και στην ιδεολογικο-πολιτική κατεύθυνση του Κόμματος Εργασίας της Αλβανίας. Ιδρύθηκε το 1982 απο πολιτικούς πρόσφυγες που επέστρεψαν στην Ελλάδα και εξέδιδε την εφημερίδα “Επανάσταση”. Το 1993 μετασχηματίστηκε σε Κίνηση για Ενιαίο ΚΚΕ, από την οποία προήλθε, το 1996, η Κίνηση για την Ανασύνταξη του ΚΚΕ 1918-1955. Επικεφαλής της ήταν ο Χρήστος Μπάκος.

Οργάνωση Mαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ). Οργάνωση του μ-λ ρεύματος που ιδρύθηκε το 1967, με πρωτοβουλία της κίνησης που εξέδιδε το περιοδικό “Αναγέννηση”. Η ΟΜΛΕ συγκροτήθηκε στη βάση της υπεράσπισης των αρχών του μαρξισμού-λενινισμού, που θεωρούσε πως εγκαταλείφθηκαν από το ΚΚΕ μετά τη στροφή του 1956, θέτοντας ως στόχο την ανασυγκρότηση του κόμματος. Υπερασπίστηκε τις θέσεις του Κ.Κ. Κίνας και του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας, υιοθετώντας την κριτική τους ενάντια στον “σοβιετικό ρεβιζιονισμό”. Βασικά στελέχη της ήταν οι Γιάννης Χοντζέας και Ισαάκ Ιορδανίδης. Παράλληλα με την ΟΜΛΕ και ως νόμιμη έκφρασή της, ιδρύθηκε η Συνεπής Αριστερή Πολιτική Κίνηση και εκδόθηκε η εφημερίδα “Λαϊκός Δρόμος”. Παρέμβαινε ενεργά στο φοιτητικό κίνημα, μέσω της Προοδευτικής Πανσπουδαστικής Συνδικαλιστικής Παράταξης (ΠΠΣΠ). 

Κατά την περίοδο της δικτατορίας ανέπτυξε δραστηριότητα και στη Δυτική Ευρώπη, ιδιαίτερα μεταξύ των ελλήνων φοιτητών, μέσα από το Αγωνιστικό Μέτωπο Ελλήνων Εξωτερικού. Συνδέθηκε επίσης με κύκλους πολιτικών προσφύγων στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που είχαν ιδρύσει το ΚΚΕ (μ-λ) και μετά την ένταξή τους στην ΟΜΛΕ συγκρότησαν τις Μαρξιστικές Λενινιστικές Οργνώσεις. Εξέδιδε παράνομα τον “Λαϊκό Δρόμο”, ως θεωρητικό-πολιτικό περιοδικό, και την εφημερίδα “Προλεταριακή Σημαία”. Από το 1971, με την εμφάνιση του μαζικού φοιτητικού αντιδικτατορικού κινήματος, απέκτησε ξανά προσβάσεις στον φοιτητικό χώρο και μέλη της συμμετείχαν ενεργά στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Με την πτώση της δικτατορίας και το πέρασμα στη νομιμότητα επανεκδόθηκε ο “Λαϊκός Δρόμος”, ως εβδομαδιαία εφημερίδα, ανασυστάθηκε η ΠΠΣΠ και ιδρύθηκαν η Προοδευτική Εργατική Συνδικαλιστική Παράταξη και η Προοδευτική Μαθητική Συνδικαλιστική Παράταξη. Οι δυνάμεις της αναπτύχθηκαν γρήγορα και αναδείχτηκε στη μαζικότερη οργάνωση του μ-λ ρεύματος, ευρισκόμενη σε ανταγωνισμό με το επίσης αναπτυσσόμενο ΕΚΚΕ.

Τον Οκτώβριο του 1976 πραγματοποίησε Συνέδριο για τον μετασχηματισμό της σε κομμουνιστικό κόμμα, στο οποίο διασπάστηκε, με αποτέλεσμα την ίδρυση δυο κομμάτων, του ΚΚΕ (μ-λ), που συσπείρωσε την πλειοψηφία των μελών της και του Μ-Λ ΚΚΕ. Η διάσπαση αποτέλεσε συνέπεια της διαπάλης δυο τάσεων μέσα στις γραμμές της, από τις οποίες η μία, που την υποστήριζαν αυτοί που συγκρότησαν το ΚΚΕ (μ-λ), αρνούνταν την υιοθέτηση της “θεωρίας των τριών κόσμων” του Κ.Κ. Κίνας, την οποία υποστήριζαν αυτοί που συγκρότησαν το Μ-Λ ΚΚΕ.

Οχτώβρης. Εφημερίδα της οργάνωσης Συνεπής Αριστερή Κίνηση Ελλάδας, που εντασσόταν στο μ-λ ρεύμα. Εκδόθηκε το 1976, με υπεύθυνο τον Γεράσιμο Λιόντο. Έπαψε να εκδίδεται το 1996, με τη μετεξέλιξη της ΣΑΚΕ στην Ένωση Για την Επαναστατική Ανατροπή, και αντικαταστάθηκε από την εφημερίδα “Κόντρα”.

Πανελλήνια Ένωση Αντιιμπεριαλιστών Σπουδαστών (ΠΕΑΣ). Φοιτητική παράταξη του Μ-Λ ΚΚΕ στα 1976-79. Παράλληλα λειτουργούσε και η Πανελλήνια Ένωση Αντιιμπεριαλιστών Μαθητών. 

Προλεταριακή Σημαία. Εφημερίδα που κυκλοφόρησε παράνομα κατά την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας, ως όργανο της Οργάνωσης Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας. Επανεκδόθηκε στα 1976-80 ως όργανο του ΚΚΕ (μ-λ) και από το 1982 μέχρι σήμερα εκδίδεται από την ομώνυμη οργάνωση. 

Προοδευτική Εργατική Συνδικαλιστική Παράταξη (ΠΕΣΠ). Συνδικαλιστική παράταξη της Οργάνωσης Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1974 και από το 1976 συνδεόταν με το ΚΚΕ (μ-λ). Παρά το ότι ήταν η μεγαλύτερη συνδικαλιστική παράταξη της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, η ανάπτυξή της ήταν σχετικά περιορισμένη, εντοπισμένη στους κλάδους των οικοδόμων, των βιομηχανικών εργατών και των ιδιωτικών υπαλλήλων. Η ΠΕΣΠ συρρικνώθηκε ως αποτέλεσμα της κρίσης του ΚΚΕ (μ-λ) και διαλύθηκε το 1981.

Προοδευτική Μαθητική Συνδικαλιστική Παράταξη (ΠΜΣΠ). Μαθητική συνδικαλιστική παράταξη της ΟΜΛΕ, από το 1974, και από το 1976 του ΚΚΕ (μ-λ). Εξέδιδε την εφημερίδα «Μαθητική Γενιά». Έπαψε να λειτουργεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.

Προοδευτική Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική Παράταξη (ΠΠΣΠ). Φοιτητική συνδικαλιστική παράταξη του μ-λ ρεύματος. Ιδρύθηκε το 1966 από τη κίνηση που συσπειρωνόταν γύρω από το περιοδικό “Αναγέννηση”. Όργανο της ΠΠΣΠ ήταν το περιοδικό “Σπουδαστικός Κόσμος”, που εκδιδόταν στη Θεσσαλονίκη. Η δράση της ανακόπηκε με την επιβολή της δικτατορίας το 1967. Ανασυστάθηκε μετά την πτώση της το 1974, ως φοιτητική παράταξη της ΟΜΛΕ, και από το 1976 συνδεόταν με το ΚΚΕ (μ-λ). Η ΠΠΣΠ ήταν η μεγαλύτερη φοιτητική παράταξη της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’70. Διαλύθηκε το 1981. Τμήμα των μελών της συμμετείχε στη συγκρότηση των Αριστερών Συσπειρώσεων Φοιτητών.

Προοδευτικός Κινηματογράφος. Πολιτιστικό περιοδικό που εξέδιδε στα 1978-82 ομάδα προσκείμενη στον μ-λ χώρο (Άντα Κλαμπατσέα, Νίκος Βεργίτσης, Άρης Μαραγκόπουλος κ.ά.), υποστηρίζοντας τις θέσεις του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Σταμάτησε την έκδοσή του μετά την ιδεολογική μετατόπιση της εκδοτικής ομάδας σε  αλτουσεριανές απόψεις, που εκφράστηκαν στο τελευταίο τεύχος, το οποίο κυκλοφόρησε με τίτλο “Π.Κ.-Άλλοι Καιροί”.  

Πρωτοπορία. Όργανο της Οργάνωσης Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών. Εκδιδόταν στη Γερμανία και στο Λονδίνο στα 1969-72.

Σάλπισμα. Περιοδικό της Προοδευτικής Πανσπουδαστικής Συνδικαλιστικής Παράταξης (ΠΠΣΠ), που συνδεόταν με το ΚΚΕ (μ-λ). Κυκλοφόρησε το 1976 και η έκδοσή του συνεχίστηκε μέχρι τη διάλυση της ΠΠΣΠ το 1981. Με τον ίδιο τίτλο εκδιδόταν στο Παρίσι, κατά την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας, έντυπο του ίδιου ιδεολογικο-πολιτικού χώρου. 

Σαμαράς Βασίλης. Στέλεχος του μ-λ κινήματος. Γεννήθηκε το 1945 στην Πτολεμαΐδα. Σπούδασε οικονομικά και νομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ως φοιτητής εντάχθηκε στη Δ.Ν. Λαμπράκη, για να προσχωρήσει στη συνέχεια στον μ-λ χώρο. Μέλος της ΟΜΛΕ και της ηγεσίας του ΚΚΕ (μ-λ) από την ίδρυσή του, το 1976, είναι από το 1982 γραμματέας της ομώνυμης οργάνωσης.  

Σπίθα. Εφημερίδα που εκδιδόταν στα 1968-73, αρχικά ως όργανο του ΚΚΕ (μ-λ) και κατόπιν από τη Μαρξιστική Λενινιστική Οργάνωση Τσεχολοβακίας, που συνδεόταν με την ΟΜΛΕ. Τυπωνόταν  στο Δυτικό Βερολίνο και κυκλοφορούσε παράνομα ή ημιπαράνομα στις χώρες όπου ζούσαν Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες

Σπουδαστικοί Αγώνες. Περιοδικό που εξέδιδε στα 1975-79 η Αντιιμπεριαλιστική Αντιφασιστική Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας. 

Σπουδαστικός Κόσμος. Αριστερό φοιτητικό περιοδικό, που εκδόθηκε το 1963 στη Θεσσαλονίκη, ως όργανο της Σπουδάζουσας της Δ.Ν. Λαμπράκη. Το 1965 η πλειοψηφία της Σ.Ε. προσανατολίστηκε στο μ-λ ρεύμα και με την ίδρυση, το 1966, της Προοδευτικής Πανσπουδαστικής Συνδικαλιστικής Παράταξης (ΠΠΣΠ), έγινε το κεντρικό της όργανο. Διέκοψε την έκδοσή του στην περίοδο της δικτατορίας και επανεκδόθηκε στα 1974-76, ως πανελλαδικό όργανο της ΠΠΣΠ. 

Συνεπής Αριστερή Κίνηση Ελλάδας (ΣΑΚΕ). Οργάνωση του μ-λ χώρου που ιδρύθηκε το 1975, από πρώην στελέχη της Κίνησης Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών (ΚΕΜΛ) και άλλους αγωνιστές. Υποστήριζε την παράδοση του πριν το 1956 ζαχαριαδικού ΚΚΕ. Μετά τη ρήξη μεταξύ Κίνας και Αλβανίας τάχθηκε με τις θέσεις του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας και αποκήρυξε τον μαοϊσμό ως ρεβιζιονιστικό. Εξέδιδε την εφημερίδα “Οχτώβρης” και μεταξύ των ηγετικών στελεχών της ήταν οι Πέτρος Γιώτης, Γεράσιμος Λιόντος κ.ά. Το 1993 συμμετείχε στις εκλογές παίρνοντας 500 ψήφους. Δυο χρόνια αργότερα μετεξελίχθηκε στην Ένωση για την Επαναστατική Ανατροπή, με όργανο την εφημερίδα “Κόντρα”.

Συνεπής Πολιτική Αριστερή Κίνηση (ΣΠΑΚ). Κίνηση που συγκροτήθηκε το 1967, από την παράνομη Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας. Η ΣΠΑΚ προγραμμάτιζε την αυτόνομη κάθοδο στις εκλογές που ματαίωσε το πραξικόπημα του Απριλίου 1967. Με την κίνηση συνδεόταν η εφημερίδα “Λαϊκός Δρόμος”.

Ταξική Πορεία. Συνδικαλιστική κίνηση που συγκροτήθηκε το 2005 από συνδικαλιστές που εντάσσονται ή πρόσκεινται στο ΚΚΕ (μ-λ).

Τασσόπουλος Τάκης. Στέλεχος του μ-λ κινήματος. Γεννήθηκε το 1938 στο Κοπανάκι Μεσσηνίας και το 1956 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εντάχθηκε στην παράνομη ΕΠΟΝ και στη Νεολαία ΕΔΑ και συμμετείχε στο συνδικαλιστικό κίνημα των εργαζόμενων μαθητών και σπουδαστών. Το 1967 έφυγε για σπουδές στη Μόσχα και εντάχθηκε στην ΟΜΛΕ. Το 1976 συμμετείχε στην ίδρυση και στην καθοδήγηση του ΚΚΕ (μ-λ), από το οποίο αποχώρησε το 1981 και δραστηριοποιήθηκε στην Αδέσμευτη Κίνηση Ειρήνης. Πέθανε το 2011. 

Φωνή της Αλήθειας. Εφημερίδα που εξέδιδε στα 1994-96 η Κίνηση για Ενιαίο ΚΚΕ. Υπεύθυνος ήταν ο Θωμάς Αναστασίου.

 Χοντζέας Γιάννης. Ηγετικό στέλεχος του μ-λ κινήματος. Γεννήθηκε στην Κορώνη Μεσσηνίας το 1930, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και συμμετείχε από πολύ μικρή ηλικία στο εαμικό κίνημα. Εξορίστηκε στη Μακρόνησο και στον Αϊ-Στράτη και το 1956 τάχθηκε ενάντια στη στροφή της πολιτικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και του ΚΚΕ. Μετά την απελευθέρωσή του, το 1958, εντάχθηκε στην ΕΔΑ, από την οποία διαγράφηκε το 1964 και συμμετείχε στην έκδοση του περιοδικού “Αναγέννηση”, γύρω από το οποίο συγκροτήθηκε το μ-λ ρεύμα στην προδικτατορική περίοδο. Μέλος της ηγεσίας της παράνομης ΟΜΛΕ, έζησε στην παρανομία έως το 1969 και εξορίστηκε στη συνέχεια, μέχρι το 1972.  Το 1976 συμμετείχε στην ίδρυση και στην ηγεσία του ΚΚΕ (μ-λ), μέχρι τη διάσπασή του, το 1982, και κατόπιν πήρε μέρος στη συγκρότηση της κίνησης Α/Συνέχεια. Πέθανε το 1994.

Διαβάστε περισσότερα: https://alexatosgiorgos.webnode.gr/news/%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%BE%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BB%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CF%8C/

 

Μην ξεχάσετε αυριο Πέμπτη 16 Απριλιου στις 7.00 το απογευμα

https://popaganda.gr/people/kirie-charalampidi-to-eam-mas-esose-apo-tin-pina/

Λίγο το παρατεταμένο σοκ που βιώνουμε όλες και όλοι από τον έναν χρόνο πανδημίας/ εγκλεισμού/ανασφάλειας, λίγο οι θορυβώδεις και μονοσήμαντες εκδηλώσεις για το ’21, το αποτέλεσμα ήταν να επισκιαστούν άλλα μνημονικά ορόσημα, όπως ότι συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την εισβολή των ναζιστικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, σηματοδοτώντας μια από τις οδυνηρές και σκοτεινές ιστορικές περιόδους. Ούτως ή άλλως υπάρχουν θέματα που σχετίζονται με εκείνη την εποχή, τα οποία αντιμετωπίζονται ακόμα ως ταμπού, αποσιωπούνται ή παραχαράσσονται στην ιστορική αφήγηση. Η πείνα και η μάχη για την καταπολέμηση της είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ο κατοχικός λιμός δεν πήρε ποτέ τον χώρο που του αναλογούσε ούτε στην ιστορική έρευνα, ούτε στην μνημειακή πολιτική.

 

Η μεγαλειώδης Αντίσταση, που μεταξύ άλλων προσπάθησε να σώσει την κοινωνία από την πείνα, βρέθηκε υπό διωγμό μεταπολεμικά και μετεμφυλιακά και γρατζουνάει ακόμα τα ανακλαστικά των απολογητών του ιστορικού αναθεωρητισμού. Το διακύβευμα, όμως, είναι πώς οι σύγχρονοι άνθρωποι θα βρουν τα εργαλεία να επανοικειοποιηθούν το παρελθόν, να το κατανοήσουν και να βρουν ενδεχομένως τα ενεργά του ίχνη στο σήμερα. Ο ιστορικός και συγγραφέας Μενέλαος Χαραλαμπίδης που εδώ και κάμποσα χρόνια υλοποιεί με επιτυχία το εξαιρετικά ενδιαφέρον πείραμα των ιστορικών περιπάτων, θα τοποθετηθεί πάνω σ’ αυτά τα ερωτήματα στο διαδικτυακό σεμινάριο που διοργανώνει η Πρωτοβουλία για τις Δημόσιες Ανθρωπιστικές Επιστήμες Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (SNFPHI) στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Κι ήταν μια ιδανική αφορμή για να τα πούμε κι εμείς μαζί του.

Το διαδικτυακό σεμινάριο συμπίπτει με την επέτειο των 80 ετών από την εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, μια επέτειος που πέρασε κάπως απαρατήρητη. Για την ακρίβεια είναι ανάμεσα σε δυο επετείους. Στις 6 Απριλίου 1941 έγινε η εισβολή των ναζιστικών στρατευμάτων από τα βόρεια σύνορα και στις 27 Απριλίου, μετά τις μάχες που δόθηκαν στη διαδρομή, οι Γερμανοί κατάφεραν να φτάσουν στην Αθήνα και να την καταλάβουν. Ήταν αρχή μιας πολύ ζοφερής περιόδου για όλη την Ελλάδα που άφησε πολλές πληγές και ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να τις δούμε σε όλη την έκταση. Αυτό που είναι σημαντικό και θα το συζητήσουμε είναι το γεγονός ότι πολύ σύντομα φάνηκε πως ακόμα και η υπακοή στη νέα τάξη πραγμάτων, δεν εξασφάλιζε την επιβίωση των ανθρώπων. Η κυβέρνηση Τσολάκογλου, στην οποία συμμετείχε μεγάλο τμήμα της ηγεσίας του ελληνικού στρατού, ισχυριζόταν ότι θα λειτουργούσε ως ασπίδα που θα προστάτευε τον ελληνικό λαό από τις συνέπειες του πολέμου. Σύντομα αυτή η προπαγανδιστική τακτική κατέρρευσε. Ούτε έξι μήνες δεν πέρασαν από την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα και ξέσπασε ο λιμός, η πείνα όπως έχει μείνει στη συλλογική μνήμη. Ο ελληνικός λαός βρέθηκε μόνος και απροστάτευτος απέναντι σ’ αυτή την τραγική κατάσταση.

 

Το αναφέρατε κι εσείς πως το βίωμα της πείνας αποτυπώθηκε στη συλλογική μνήμη των ανθρώπων και μεταβιβάστηκε από γενιά σε γενιά. Ωστόσο, φαίνεται σα να μην έχει πάρει το χώρο που του αναλογεί στην ιστοριογραφία και τις μνημονικές εκδηλώσεις. Σκεφτείτε ότι πρόκειται για τον χειρότερο λιμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη με 45.000 νεκρούς μόνο στην Αθήνα και τον Πειραιά και πολλούς ακόμα στην υπόλοιπη χώρα. Ακόμα δεν ξέρουμε πόσοι είναι οι νεκροί της πείνας πανελλαδικά. Πρόκειται για ένα σοβαρό έλλειμμα στη μελέτη. Επιπλέον, δεν το έχουμε αναδείξει στο δημόσιο χώρο. Δεν υπάρχει ένα μνημείο για τους νεκρούς της πείνας, παρά μόνο αν εξαιρέσουμε στο Α’ Νεκροταφείο τη λεγόμενη «Μάνα της πείνας», αλλά κι αυτό είναι παντελώς άγνωστο. Γενικότερα δεν έχουμε μνημεία που να θυμίζουν τα δεινά της Κατοχής, αλλά και το αντιστασιακό κίνημα.

Με ποιον τρόπο συνδέεται ο κατοχικός λιμός με την Αντίσταση και δη με το ΕΑΜ; Έχει βάση αυτό που λέει το τραγούδι «το ΕΑΜ μας έσωσε από την πείνα». Το ΕΑΜ ασφαλώς δεν είχε τη δυνατότητα να ταΐσει τον κόσμο, ούτε καν η ελληνική κυβέρνηση δε μπορούσε να το κάνει. Το ΕΑΜ αυτό που έκανε ήταν ότι όταν πλέον άρχισε να φτάνει στην Ελλάδα η ανθρωπιστική βοήθεια του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, πολέμησε και κατάφερε αυτό το διατροφικό απόθεμα να μην πέσει στα χέρια των μαυραγοριτών και να γίνει δίκαιη διανομή. Αυτή ήταν η πιο σημαντική συνεισφορά του. Όχι ότι δεν υπήρχε συνεισφορά και νωρίτερα. Οι άνθρωποι του ΕΑΜ έστησαν διάφορα συσσίτια, όχι βέβαια με την ταυτότητα του ΕΑΜ που ήταν παράνομη, αλλά βρέθηκαν πίσω από διάφορες ανθρωπιστικές κινήσεις και γενικά προσπάθησαν να αναλάβουν την διοίκηση των συσσιτίων για να γίνει δίκαιη διαχείριση. Ένα τρίτο σκέλος της συμβολής της Αντίστασης στην καταπολέμηση της πείνας ήταν το Φθινόπωρο του 1943, όπου με διαταγή του ΕΛΑΣ έγινε συντονισμένη επιχείρηση να ανοίξουν οι αποθήκες των μαυραγοριτών και να μοιραστούν τα τρόφιμα στους κατοίκους που τα είχαν ανάγκη. Ήταν δηλαδή διαρκής ο αγώνας για το διατροφικό.

Υπάρχουν πολλές όψεις του κατοχικού παρελθόντος που παρέμειναν αποσιωπημένες, όπως επίσης και η Αντίσταση. Υπάρχει πολιτικό υπόβαθρο σ’ αυτό; Γενικότερα η σιωπή για την Κατοχή και την Αντίσταση είχε πολιτικά αίτια. Οι μετακατοχικές κυβερνήσεις ήθελαν να αποκρύψουν το ρόλο του ΕΑΜ και απαξίωσαν συνολικά το αντιστασιακό κίνημα. Μέσα στο γενικότερο κλίμα εθνικοφροσύνης και αντικομμουνισμού υπήρχε δυσκολία διαχείρισης του κατοχικού παρελθόντος. Γιατί ένα σημαντικό μέρος των ανθρώπων που στήριξαν τις μετακατοχικές κυβερνήσεις, την περίοδο της Κατοχής είτε είχαν συνεργαστεί με τους κατακτητές, είτε ανήκαν στη λεγόμενη γκρίζα ζώνη της συνεργασίας, είτε απουσίαζαν. Ένα μικρό μη εαμικό κομμάτι συγκρότησε αντιστασιακό σώμα, κυρίως οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο και κάποιες άλλες μικρότερες αλλά κι αυτοί μετά το 1943 που η πολιτική πόλωση οξύνθηκε, εντάθηκαν στο ευρύτερο αντι-εαμικό στρατόπεδο. Αν ανατρέξουμε ακόμα και σε πρακτικά της βουλής τις δεκαετίες του 1940 και του 1950, θα βρούμε γνωστούς βουλευτές που μιλούσαν για την ανάγκη αποφυλάκισης των λίγων δοσίλογων που είχαν φυλακιστεί. Η δυσκολία των νικητών του Εμφυλίου να μιλήσουν για τα γεγονότα, τα καταδίκασε στη σιωπή. Έμειναν εκτός αφηγήματος και εκτός δημόσιου χώρου. Μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία προβλήθηκε το σχήμα της Εθνικής Αντίστασης, μέσα στο οποίο αναγνωρίστηκε η εαμική συμβολή αλλά ούτε αυτό το καινούργιο αφήγημα μίλησε για τις σκοτεινές πτυχές της Κατοχής. Ήταν ένα αφήγημα-ομπρελά που προσπαθούσε να κρατήσει τις ισορροπίες.

 

Έχουμε στο μυαλό μας ότι τα ιστορικά γεγονότα μνημονεύονται με λόγους πολιτικών και καταθέσεις στεφάνων κι από κει και πέρα η ιστορία είναι αντικείμενο συνεδρίων μεταξύ επιστημόνων. Προσπαθείτε να αναδείξετε μια διαφορετική εκδοχή, τη δημόσια ιστορία. Με ποιόν σκοπό; Με τους ιστορικούς περιπάτους ο στόχος είναι να μπορέσουμε να φέρουμε στον δημόσιο χώρο τα ευρήματα της ιστορικής έρευνας, να κάνουμε τη γνώση κτήμα ενός ευρύτερου κοινού, να δούμε με ποιους άλλους τρόπους θα μπορούσαμε να μνημονεύσουμε το παρελθόν πέρα από τις παρελάσεις και τις καταθέσεις στεφάνων γιατί κατά τη γνώμη μου αυτές οι επιτελέσεις εδώ και πολύ καιρό συνιστούν τελετουργικά απομεινάρια του παρελθόντος, παρά έχουν κάτι ουσιαστικό να πουν στο παρόν, δε μεταφέρουν γνώση. Γιορτάζουμε κάθε χρόνο την 28^η Οκτωβρίου αλλά πολλοί συνάνθρωποι μας δε γνωρίζουν τι έγινε στο αλβανικό μέτωπο. Θα αναφέρω ένα ενδεικτικό παράδειγμα για τους Έλληνες ανάπηρους του αλβανικού μετώπου. Τους μνημονεύουμε την 28^η και καλά κάνουμε αλλά δε μαθαίνουμε τι απέγιναν αυτοί οι άνθρωποι. Ενα μεγάλο κομμάτι τους επειδή προσχώρησε στο ΕΑΜ παραδόθηκε από τις ελληνικές αρχές στις γερμανικές και εκτελέστηκε. Έτσι αντάμειψε το ελληνικό κράτος τους ανθρώπους που πολέμησαν στα αλβανικά βουνά. Μόνο στην Αττική 250 ανάπηροι παραδόθηκαν στους ναζί και εκτελέστηκαν. Έχει μείνει στο σκοτάδι αυτό το γεγονός. Οι εκδηλώσεις που πλαισιώνουν τις εθνικές επετείους θέλουν να διαμορφώνουν μια αίσθηση κοινότητας, ότι είμαστε πολίτες ενός έθνους-κράτους και πρέπει να είμαστε περήφανοι. Ετσι καταφεύγουν σε σιωπές και αφαιρέσεις. Το θέμα είναι κατά πόσο ένας τέτοιος τρόπος ανταποκρίνεται στο σήμερα. Οι κοινωνίες δεν έχουν μια ταυτότητα, έχουμε πολλές ταυτότητες, μπορεί να είναι ρευστές και να αλλάζουν. Μέσα από μια εθνική επέτειο που προβάλλει μία ταυτότητα, δημιουργείται κενό αντιπροσώπευσης, δεν μπορούμε πολλοί και πολλές από εμάς να δούμε τον εαυτό μας μέσα σε αυτό. Γι’ αυτό στις εκδηλώσεις που κάναμε μιλήσαμε για τις γυναίκες, τους μικρασιάτες πρόσφυγες, τη νεολαία, για κομμάτια που ήταν παραγκωνισμένα και δε φαινόταν η συμμετοχή τους. Αυτό θέλουμε να δείξουμε μέσα από τις δράσεις δημόσιας ιστορίας, ότι μπορούμε να μιλήσουμε με έναν πιο δημοκρατικό και αντιπροσωπευτικό τρόπο για το παρελθόν. Η ιστορία ψάχνει και δημιουργεί ερωτήματα.

Οι ιστορικοί περίπατοι διακόπηκαν αναγκαστικά λόγω πανδημίας. Να περιμένουμε να εξερευνήσουμε ξανά το ιστορικό φορτίο της πόλης όταν όλα αυτά τελειώσουν; Φυσικά. Οι περίπατοι θα συνεχιστούν. Δυστυχώς η πανδημία μας έχει κόψει αλλά η ανταπόκριση του κόσμου ήταν έντονη και μου δίνει δύναμη. Έχει δημιουργηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης. Ο κόσμος περιμένει για να μιλήσουμε για πράγματα που δε συζητιούνται. Ο,τι βγάζω από την έρευνα, που είναι συνεχής, περνάει πολύ άμεσα στους περιπάτους.

Η Πρωτοβουλία για τις Δημόσιες Ανθρωπιστικές Επιστήμες Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (SNFPHI) στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια διοργανώνει το διαδικτυακό σεμινάριο:
Περπατώντας στην ιστορία: Ο κατοχικός λιμός και το αντιστασιακό κίνημα της Αθήνας ως αντικείμενο Δημόσιας Ιστορίας
Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί στα ελληνικά και θα είναι προσβάσιμο στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://columbiauniversity.zoom.us/j/99172292221
Ομιλητής: Μενέλαος Χαραλαμπίδης (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο)
Συζητήτρια: Ελένη Κυραμαργιού (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Ημερομηνία και ώρα: Πέμπτη, 15 Απριλίου στις 19:00

Οι Γερμανοι Νεο Ναζι ερχονται ξανα στην Κρητη να πηδηξουν με αλεξιπτωτα για να τιμησουν την εισβολη

Tελικα μετα απο μια πρωτοφανη διαδικτυακη κινητοποιηση χιλιαδων ανθρωπων και αυτου του ιστολογιου φαινεται πως η νεο ναζιστικη φιεστα ακυρωνεται. Παρα ποδα ανεμενουμε και δεν ξεχναμε.Ποτε πια ξανα φασισμος ποτε ξανα πολεμος

Καταδικαζετε την βια απο οπου κι αν προερχεται;

«Διά την κτηνώδη δολοφονίαν Γερµανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του µηχανικού από άνδρας, γυναίκας και παιδιά και παπάδες µαζύ και διότι ετόλµησαν να αντισταθούν κατά του µεγάλου Ράιχ κατεστράφη την 3-6-1941 η Κάνδανος εκ θεµελίων, διά να µην επαναοικοδοµηθεί πλέον ποτέ

Katerina Theodoratou  Vicky Arvelaki  ·

Μια φορά κι έναν καιρό – όχι πολύ παλιά, ένα κοριτσάκι 5 χρονών παίζει με το δίχρονο ξαδερφάκι της, στο σπίτι της γιαγιάς τους. Είναι μεσημέρι ενός ανοιξιάτικου Σαββάτου το 1941.

Τρεις Γερμανοί στρατιώτες περνούν από τη γειτονιά, βλέπουν το σπίτι και θέλοντας να τρομοκρατήσουν τους άντρες του σπιτιού, ρίχνουν τρεις χειροβομβίδες στην αυλή της γιαγιάς.

Μέσα στο σπίτι δεν υπήρχε άντρας, μα υπήρχαν έξι γυναίκες και τα δυο μικρά παιδιά, η πεντάχρονη Μαρία και ο Μανωλάκης.

Ακούγοντας τις χειροβομβίδες, οι γυναίκες μέσα στο σπίτι προφανώς σοκαρίστηκαν. Η μία προλαβαίνει και αρπάζει τη μικρή Μαρία και κρύφτηκαν μαζί κάτω από το κρεβάτι. «Σςςςςςς μη μιλάς….» λέει στο παιδί.

Ο Γερμανός στρατιώτης – εκτελεστής, μπαίνει στο σπίτι, ενώ απ’ έξω κρατούν τσίλιες οι άλλοι δυο. Την ώρα που η μικρή Μαρία είναι χωμένη ανάμεσα στα πόδια της γυναίκας κάτω από το κρεβάτι, ο στρατιώτης (πιθανόν αλεξιπτωτιστής) εκτελεί όσους βρίσκει μέσα στο σπίτι, τη γιαγιά της, τις δυο θείες της, το δίχρονο Μανώλη, τη μαμά του και μια θεία του.

Πέντε γυναίκες και ένα αγοράκι είναι νεκροί στο πάτωμα. Μάλιστα το αγοράκι εκτελέστηκε όταν άρχισε να κλαίει επειδή η μαμά του δεν αντιδρούσε, έχοντας πέσει νεκρή στιγμές νωρίτερα.

Πριν φύγει ο Γερμανός, ρίχνει μια ριπή κάτω από το κρεβάτι και πετυχαίνει στα πόδια την Κυριακούλα Μαλανδράκη, έτσι την έλεγαν την καλή κυρία. Τελικά επιζούν, η Κυριακούλα με επτά σφαίρες, και η Μαρία χωρίς τραύματα στο σώμα.

Η Κυριακούλα που έσωσε το κοριτσάκι θα χάσει τους δύο έφηβους γιους της, τρία χρόνια αργότερα, στις 28.8.1944, από σφαίρες Γερμανών πάλι. Την ίδια μέρα θα σφάξουν τον παππού της μικρής Μαρίας με το πριονωτό μαχαίρι που κρατούσε για να κόψει χόρτα.

Πίσω στο 1941.

Πριν το σαρανταήμερο μνημόσυνο των πέντε γυναικών και του μικρού παιδιού, η μαμά της Μαρίας – που έχασε μάνα και δυο αδερφές, δεν αντέχει τον καημό και πεθαίνει από καρδιά στα 35 της.

Η Μαρία Τσοντάκη τότε ήταν 5 και σήμερα είναι 85. Όλα αυτά τα χρόνια – που απέκτησε κόρες και εγγόνια – ένα πράγμα δεν άλλαξε για εκείνη. Δεν άντεχε τους δυνατούς θορύβους. Κάθε φορά που άκουγε αστραπές και κάθε που τα φορτηγά έκαναν τα τζάμια να τρίζουν, τρόμαζε σαν ένα μικρό κορίτσι. Οι δυνατοί θόρυβοι σημαίνουν θάνατο για εκείνη.

«Σςςςςς μη μιλάς» είπε η Κυριακούλα στη μικρή Μαρία για να σωθούν, αλλά εμείς ας #μη_σιωπήσουμε ποτέ, και ας μη ξεχάσουμε.

Οι #αλεξιπτωτιστές έπεσαν στην Κρήτη την Τρίτη 20 Μαΐου το 1941, χαράματα. Το Σάββατο 24 Μαΐου 1941 το μεσημέρι σκότωσαν 5 γυναίκες και ένα αγοράκι στο χωριό Κακόπετρος του Δήμου Πλατανιά Χανίων.

– Στην φωτογραφία η Μαρία 13 ετών, με τον πατέρα της (Ανδρέα) μια μέρα που κατέβηκαν Χανιά, και σήμερα.

Ευχαριστώ

Vagelis Despotakis

για την ιστορική έρευνα που κάνεις τόσα χρόνια στον Κακόπετρο και ευρύτερα.

The purpose of the event is to commemorate and honour the bravery of German Fallschirmjäger, who 80 years ago jumped and conquered the island of Crete successfully accomplishing the first ever strategic airborne operation in history,

This event includes parachute jumps on the historical dropzone (if possible), visits to the sites of the German landings, memorials and museums that tell us more about the War giving a fascinating insight into the events of May 1941

Participants must bring EPA combat and social uniforms

Γιώργος Αλεξάτος  tSpons2dhoroedS  ·

ΓΕΝΙΚΟΣ ΠΑΛΛΑΪΚΟΣ ΞΕΣΗΚΩΜΟΣ! Η ΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ!

Απίστευτο κι όμως αληθινό! Επίσκεψη μνήμης για να τιμήσει τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές που έπεσαν στην Κρήτη τον Μάιο του 1941, διοργανώνει η Ευρωπαϊκή Ένωση Αλεξιπτωτιστών! Καλούν, μάλιστα, να συμμετάσχουν αλεξιπτωτιστές από όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ για να τιμήσουν τους «ηρωικούς» (όπως τους χαρακτηρίζουν) εισβολείς.

Αυτούς που βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον άοπλο κρητικό λαό και τους μακέλεψε με στυλιάρια και τσουγκράνες, και έκτοτε έπαψαν να πέφτουν «ηρωικά», οπουδήποτε, σε όλη τη διάρκεια του πολέμου!

Η πρόκληση δεν θα περάσει! Ο λαός της Κρήτης και όλης της Ελλάδας, κάθε Ευρωπαίος αντιφασίστας, θα βάλει φραγμό στην προσπάθεια των επιγόνων του ναζισμού να ξαναγράψουν την ιστορία.

Ούτε ένας νοσταλγός του Γ΄ Ράιχ δεν πρόκειται να πατήσει το πόδι του στα ιερά χώματα της Κρήτης!

Αλεξιπτωτιστες

https://www.europeanparatroopers.org/events/calendar/4-training/375-kreta-memorial.html

QUICK EVENT OVERVIEW

The European Paratroopers KRETA MEMORIAL is a commemorative and social event.

The purpose of the event is to commemorate and honour the bravery of German Fallschirmjäger, who 80 years ago jumped and conquered the island of Crete successfully accomplishing the first ever strategic airborne operation in history, the airborne assault codenamed Operation Mercury, as well as the bravery of Allied forces, who, alongside Greek soldiers and Cretans, fought against the Germans in the Battle of Crete. The event it’s also a good opportunity to promote the airborne brotherhood and the comradeship among soldiers of different nations, as we invites foreign troops from NATO and friend countries’ Airborne Forces.

This event includes parachute jumps on the historical dropzone (if possible), visits to the sites of the German landings, memorials and museums that tell us more about the War giving a fascinating insight into the events of May 1941.

Participants must bring EPA combat and social uniforms (or their national military combat and class A uniforms (if authorized). Boots and ump helmet are mandatory. The entry fee for the event is €365 which includes all the event activities, special awards set features a medal, diploma, t-shirt, patch and stickers. Gold, Silver and Bronze medals will be presented to the members who have been part of the European Paratroopers for 15, 10 or 5 consecutive years.

NOTE: This event is open only to our members. You must be a current member of European Paratroopers Association – i.e. have paid your annual EPA membership fees 2021.

If you have not yet paid your annual EPA membership fee click the “Apply Online” button.

AWARDS

The KRETE MEMORIAL awards set features the European Paratroopers «IRON CROSS» medal, commemorative certificate, t-shirt, patch and stickers. The «IRON CROSS» medal is a decoration instituted in 2020 by the EPA President for distinguished service within the Association, exceptional bravery and/or leadership. It will be presented for the first time during the formal ceremony of the 80th anniversary of the Battle of Crete on 23 May, to the members who have been part of this commemorative event. All members of EPA will also receive the Loyal Service Medal as recognition of their loyalty and their years with the Association.

European Paratroopers IRON CROSS and LOYAL SERVICE MEDAL:

EVENT FEE

• EVENT:

 €365 (if you pay by bank transfer). €385 (if you pay by PayPal).

Please contact us for details and group information.

REGISTRATION & PAYMENT

You have to confirm your participation by paying the event fee, no later than the registration deadline (30 days prior to the event start date). Please note that places are limited and will be allocated on a first come first served basis. Upon payment, you will get your Registration Pack. Online registration can be done via PayPal or credit card by clicking the button below, or you can request to pay by bank transfer by emailing us. Go ahead and click the “Pay Now” button to register online.

ΚΑΝΔΑΝΟΣ

Η μάχη της Κρήτης ξεκίνησε στις 20 Μαΐου 1941 με μία μεγάλης κλίμακας εισβολή από αέρος που σκοπό είχε την κατάληψη στρατηγικών τοποθεσιών του νησιού. Το χωριό Κάντανος βρίσκεται στον δρόμο από τα Χανιά στη βόρεια ακτή προς την Παλαιοχώρα στα νότια, η οποία αποτελούσε υποψήφιο σημείο απόβασης για πιθανές Συμμαχικές ενισχύσεις από τη Βόρεια Αφρική. Το χωριό Κάντανος είχε βομβαρδιστεί κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της επίθεσης και ένα μικρό γερμανικό μηχανοκίνητο απόσπασμα (καβαλλώντας μοτοσυκλέτες κι έχοντας πολυβόλα MG 34 στο πλαϊνό αμάξι της μοτοσυκλέτας) επιχείρησε να το διασχίσει στις 23 Μαΐου 1941, με σκοπό να φτάσει στην Παλαιοχώρα και να τη διασφαλίσει. Αν και ανεκπαίδευτοι και ανεπαρκώς οπλισμένοι, οι κάτοικοι της Καντάνου, της Παλαιοχώρας και άλλων διπλανών μικρότερων χωριών, με τη βοήθεια μερικών χωροφυλάκων της επαρχίας Σελίνου, αυθόρμητα αντιμετώπισαν και πολέμησαν τις Γερμανικές δυνάμεις στα Φλώρια.^[3]

Την επόμενη μέρα, οι ντόπιοι συγκεντρώθηκαν σε μεγάλους αριθμούς και έστησαν ενέδρα στους Γερμανούς στρατιώτες της 5ης ορεινης μεραρχίας στο φαράγγι της Καντάνου.^[4] Παρά την ισχυρή τους αντίσταση στις 24 και 25 Μαΐου και τις περιορισμένες απώλειες που είχαν, οι ντόπιοι ήταν σε μεγάλο βαθμό λιγότεροι από τους Γερμανούς στρατιώτες και τελικά αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στα βουνά, επιτρέποντας στους Γερμανούς να προχωρήσουν προς την Παλαιοχώρα.^[5][6]

Επιπτώσεις της αντίστασης

Κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης, οι Γερμανικές δυνάμεις εισβολής είχαν μεγάλες και βαριές απώλειες. Επιπλέον, η άνευ προηγουμένου αντίσταση που συνάντησαν από τον τοπικό πληθυσμό εξόργισε την Πρωσική τους αίσθηση για την στρατιωτική τάξη, σύμφωνα με την οποία κανείς πέραν των επαγγελματιών πολεμιστών δε θα έπρεπε να του επιτρέπεται να πολεμάει. Ακόμα και πριν το τέλος της μάχης, είχαν αρχίσει να κυκλοφορούν υπερβολικές ιστορίες οι οποίες απέδιδαν πολύ μεγάλες απώλειες για τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές, λόγω βασανιστηρίων και ακρωτηριασμών που υπέφεραν από τους Κρητικούς. Αργότερα, τέτοιες ιστορίες αποδείχθηκαν να είναι αναληθείς καθώς πιο προσεκτικές έρευνες μπορούσαν να πιστοποιήσουν μόνο ελάχιστες υποθέσεις ακρωτηριασμού σε ολόκληρη την Κρήτη, οι περισσότερες από τις οποίες είχαν προκληθεί μετά θάνατον.^[5]

Παρ’όλα αυτά, ως αποτέλεσμα των παραπάνω ισχυρισμών και προσπαθώντας να δώσουν ένα παράδειγμα σε όσους αντιστέκονται, αμέσως μετά την παράδοση της Κρήτης στις 31 Μαΐου, ο προσωρινός Γενικός Διοικητής Κουρτ Στουντέντ εξέδωσε εντολή για την έναρξη μίας σειράς βάναυσων αντίποινων εναντίον του ντόπιου πληθυσμού. Τα αντίποινα έπρεπε να εκτελεστούν γρήγορα από τις ίδιες μονάδες που είχαν αντιμετωπίσει οι ντόπιοι, παραλείποντας οποιαδήποτε τυπικότητα.^[5]

Η καταστροφή

Στις 3 Ιουνίου 1941, μία μέρα μετά την εκτέλεση αρκετών πολιτών στο Κοντομαρί, οι Γερμανοί στρατιώτες από το Τάγμα III του 1ου Συντάγματος της από Αέρος Εισβολής (κατά πάσα πιθανότητα με επικεφαλής τον Oberleutnant Χορστ Τρίμπους) έφτασαν στην Κάντανο, ακολουθώντας τις διαταγές του Στουντέντ για αντίποινα. Οι Γερμανοί στρατιώτες σκότωσαν περίπου 180 κατοίκους και έσφαξαν όλα τα ζώα, ενώ έβαλαν φωτιά σε όλα τα σπίτια και τα ισοπέδωσαν.^[7]

Το μνημείο πολέμου της Καντάνου το 2000

Κοντινά χωριά όπως τα Φλώρια και το Κακόπετρο είχαν την ίδια τύχη. Μετά την καταστροφή της, η Κάντανος ανακηρύχθηκε ‘νεκρή ζώνη’ και απαγορεύτηκε στον εναπομείναντα πληθυσμό της να επιστρέψει στο χωριό και να το ξαναχτίσει,^[8] ενώ αναρτήθηκαν και δύο πινακίδες-επιγραφές σε γερμανικά και ελληνικά στις εισόδους του χωριού από Χανιά και από Παλαιοχώρα. Η πρώτη επιγραφή αναφέρει: «Διά την κτηνώδη δολοφονίαν Γερµανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του µηχανικού από άνδρας, γυναίκας και παιδιά και παπάδες µαζύ και διότι ετόλµησαν να αντισταθούν κατά του µεγάλου Ράιχ κατεστράφη την 3-6-1941 η Κάνδανος εκ θεµελίων, διά να µην επαναοικοδοµηθεί πλέον ποτέ», και η δεύτερη: «Ως αντίποινον των από οπλισµένων πολιτών ανδρών και γυναικών εκ των όπισθεν δολοφονηθέντων Γερµανών στρατιωτών κατεστράφη η Κάνδανος».^[9] Μία τρίτη πινακίδα-επιγραφή από μάρμαρο μεταφέρθηκε στην Κάντανο το 1943, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για ένα μνημείο που οι Γερμανοί προγραμμάτιζαν να κατασκευάσουν. Σε αυτή την τρίτη επιγραφή αναφέρεται: «Εδώ υπήρχε η Κάνδανος – Κατεστράφη προς εξιλασµόν της δολοφονίας 25 Γερµανών στρατιωτικών».^[9]

Επακόλουθα

Μετά την παράδοση της Κρήτης, ανεγέρθηκε από την 5η Ορεινή Μεραρχία, κοντά στα Φλώρια, ένα μνημείο για τους στρατιώτες του Τάγματος 95 που έπεσαν στη μάχη της Κρήτης.

Μετά την παράδοση της Γερμανίας, ο Στουντέντ φυλακίστηκε από τους Βρετανούς. Τον Μάιο του 1947, ήρθε ενώπιον στρατιωτικού δικαστηρίου για να απαντήσει σε κατηγορίες κακομεταχείρισης και δολοφονίας αιχμαλώτων πολέμου από τους στρατιώτες του στην Κρήτη, ενώ το αίτημα της Ελλάδας να εκδοθεί ο Στουντέντ στη χώρα, απορρίφθηκε. Ο Στουντέντ κρίθηκε ένοχος για τις τρεις από τις οκτώ κατηγορίες και καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση. Ωστόσο, του δόθηκε ιατρική απαλλαγή και αφέθηκε ελεύθερος το 1948.^[10][11] Δεν δικάστηκε ποτέ για εγκλήματα εναντίον άμαχου πληθυσμού.

Σήμερα, η Κάντανος έχει ξαναχτιστεί και αποτελεί την έδρα του ομώνυμου δήμου. Αναπαραγωγές των πινακίδων-επιγραφών εις μνήμην της καταστροφής του χωριού, υπάρχουν σε τοπικό μνημείο του πολέμου.

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ

Πήραμε και δημοσιέυουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα επιστολή- ρεπορτάζ της φίλης του «Ημεροδρόμου» Τριανταφυλλιάς Κωστοπούλου:

Φέτος, στις 22 Μαΐου, αντιφασίστριες και αντιφασίστες από τα Χανιά και το Ρέθυμνο, εμπόδισαν τη διέλευση της  «Ένωσης Ορεινών Καταδρομών Άνω Φραγγονίας» στο γερμανικό νεκροταφείο του Μάλεμε. Σίγουρα θα ήταν μεγάλη η έκπληξη των Γερμανών που βρέθηκαν αντιμέτωποι με Έλληνες αντιφασίστες. Μέχρι τώρα αντισυγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες γνώριζαν μόνο κατά τις συναθροίσεις τους στη Γερμανία, ενώ στην Κρήτη απολάμβαναν την κρητική φιλοξενία.

Η «Ένωση Ορεινών Καταδρομών Άνω Φραγγονίας» μαζί με την «Ένωση Γερμανών Αλεξιπτωτιστών» επισκέπτονται πάνω από 25 χρόνια την Κρήτη και ιδιαίτερα την Κάνδανο και τα Φλώρια. Την «Ένωση Γερμανών Αλεξιπτωτιστών» ίδρυσε το 1951 ο Kurt Student και ήταν πρόεδρος της από 1952 – 1954. Μέχρι το 1988 προέδρευαν στην ένωση πρώην στρατιωτικοί της Βέρμαχτ.

Επισημαίνουμε ότι ο γνωστός σε όλους, πλέον, ιστορικός, Χάιντς Ρίχτερ, είναι αρθρογράφος στο όργανο της Ένωσης, «Der deutsche Fallschirmjäger», («Ο Γερμανός Αλεξιπτωτιστής»).

Πάνω από 25 χρόνια,  αυτές οι δυο ενώσεις δεν συναθροίζονται μόνο στο Mittenwald ή στο Bad Reichenhall της Γερμανίας, αλλά και στα Φλώρια του νομού Χανίων όπου στην πλατεία του χωριού υπάρχει ένα καλοσυντηρημένο ναζιστικό μνημείο με την επιγραφή «Έπεσαν για την Μεγάλη Γερμανία». Ακριβώς απέναντι στην άλλη μεριά του δρόμου υπάρχει μνημείο για τους εκτελεσθέντες από τους ναζί, το οποίο κοντά στο ναζιστικό μνημείο μοιάζει σαν ορφανό. Ως και τα γράμματα των ονομάτων των εκτελεσθέντων έχουν σχεδόν σβηστεί.

Το ναζιστικό μνημείο χτίστηκε το 1941 στη μνήμη 14 στρατιωτών της Βέρμαχτ και οι ναζί χρησιμοποίησαν πέτρες από τα σπίτια που έκαψαν στην Κάνδανο. Τα λείψανα των στρατιωτών μεταφέρθηκαν προ πολλού στο γερμανικό νεκροταφείο, στο Μάλεμε. 

Με την πάροδο του χρόνου το μνημείο υπέστη φθορές και το 1991 αποκαταστάθηκε. Η αποκατάσταση του προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις στη Γερμανία και ο τότε βουλευτής Günter Verheugen (SPD) προέβη σε ερώτηση στη γερμανική βουλή, όπου εκφράζει την αντίθεση του με τα εξής  λόγια:

«Πώς κρίνει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση τις επιπτώσεις, που μπορεί να έχουν επιγραφές όπως “έπεσαν για την Μεγάλη Γερμανία…”,  σε ένα πέτρινο μνημείο,  που τοποθετήθηκε πρόσφατα στο έδαφος συμμάχου μας στο ΝΑΤΟ. Και τι μέτρα θα λάβει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, να αποφευχθούν τέτοια γεγονότα στο μέλλον;». 

Από την απάντηση του τότε υφυπουργού Dr. Peter Wichert μαθαίνουμε πως το μνημείο στήθηκε το 1941 για να τιμήσει τους 14 στρατιώτες που έχασαν τη ζωή τους από επίθεση ανταρτών στις 23 Μαΐου, 1941. …Αυτό το μνημείο αποκαταστάθηκε από έναν συνταξιούχο αξιωματικό της Bundeswehr κατά τα έτη 1986-1990, με ιδιωτική πρωτοβουλία και σε συνεννόηση με τους δημάρχους των κοινοτήτων Φλωρίων και Κανδάνου. Επιπλέον, τονίζει ο υφυπουργός στην απάντηση του,  «οι ελληνικές κοινότητες ζήτησαν να αποκατασταθεί το μνημείο στην αρχική του μορφή. Γι αυτό ο αξιωματικός ανέθεσε σε γλύπτη στο Μπαϊρόιτ να φτιάξει ένα αντίγραφο της πρωτότυπης πλάκας, όπου η σβάστικα αντικαταστάθηκε από τον Σιδηρούν Σταυρό.»

Η νέα πλάκα απεικονίζει τρεις στρατιώτες της Βέρμαχτ που πετάνε χειροβομβίδες ενάντια στον εχθρό. Τοποθετήθηκε και μια πλάκα με ένα εντελβάις, το σύμβολο της 1ης Μεραρχίας της Βέρμαχτ που αιματοκύλισε αμέτρητα χωριά ανά την Ελλάδα. Σ΄αυτή αναγράφεται: «Όποιος σκέφτεται τους νεκρούς, θέλει ειρήνη» και αναφέρεται πως για την συντήρηση του μνημείου ενεργούν ο δήμος Κανδάνου και η «Ένωση Ορεινών Καταδρομών Άνω Φραγγονίας». Ο επισκέπτης εύλογα αναρωτιέται γιατί επέλεξαν οι υπεύθυνοι το σύμβολο της «Μεραρχίας Εντελβάις»  και δεν επέλεξαν ένα σύμβολο ειρήνης όπως το περιστέρι;

Το αναστηλωμένο μνημείο εγκαινιάστηκε σε μια μεγάλη τελετή περίπου 150 ατόμων παρουσία των δημάρχων και κατοίκων των Φλωριών και της Κανδάνου στις 23 του Μάη του 1991.

Από τις πληροφορίες που υπάρχουν στο καφενείο της πλατείας, ως επί το πλείστον στα Γερμανικά, πληροφορείται  ο επισκέπτης για τις μεγάλες επετειακές εκδηλώσεις που έγιναν για τα 50, 60 και 70 χρόνια από την «απόβαση στην Κρήτη». Οι εκδηλώσεις οργανώθηκαν από την «Ένωση Ορεινών Καταδρομών Άνω Φραγγονίας» και την «Ένωση Αλεξιπτωτιστών Γερμανίας», παρουσία του Επίτιμου Προξένου της Γερμανίας, των δημάρχων και κατοίκων της Κανδάνου και των Φλωρίων. Βετεράνοι της Βέρμαχτ, νέοι αλεξιπτωτιστές, μουσικές μπάντες νεολαίας, αλλά και ηχηρά ονόματα Γερμανών αξιωματούχων παρευρέθηκαν σε αυτές τις «συμφιλιωτικές» εκδηλώσεις.

Μάλιστα στην επέτειο των 70 χρόνων, το 2001, παρασημοφορήθηκε ο τότε δήμαρχος Κανδάνου με την τιμητική καρφίτσα της «Ένωσης των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών», της Ένωσης, που οπως είπαμε παραπάνω ίδρυσε ο Kurt Student.

Ενώ στη Γερμανία Γερμανοί αντιφασίστες, διοργανώνουν μεγάλες αντιεκδηλώσεις – αντιδιαδηλώσεις για να τιμήσουν την κρητική αντίσταση απέναντι στον κατακτητή, επί πολλά χρόνια η « Ένωση Ορεινών Καταδρομών», η «Ένωση Αλεξιπτωτιστών της Γερμανίας», παρουσία των δημάρχων και κατοίκων των δυο κοινοτήτων, βρέθηκαν όχι μόνο ανενόχλητοι, αλλά σε ένα ιδιαίτερα φιλικό περιβάλλον. Με σημαίες και λάβαρα οι Γερμανοί πιστοί στη «γερμανική στρατιωτική παράδοση» τιμούσαν τη μνήμη των Ορεινών Καταδρομέων και των Γερμανών στρατιωτών που έπεσαν στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο…

Ο καθηγητής Heinz Bliss, πρόεδρος της ομοσπονδίας της Ένωσης Γερμανών Αλεξιπτωτιστών, σε ομιλία του στα Φλώρια το 2001 λέει: «Ο Γερμανός στρατιώτης πολέμησε γενναία και με αξιοπρέπεια για την πατρίδα του. Αυτό του το αναγνωρίζουν και οι πρώην αντίπαλοι.». Για αξιοπρεπείς Γερμανούς στρατιώτες, δεν μιλάει και ο Ρίχτερ;

Για την διοργάνωση των συναθροίσεων στα Φλώρια, ο αξιωματικός εν αποστρατεία,  M. Rehm, έλαβε συγχαρητήριες επιστολές από τον τότε Γερμανό πρέσβη A. Spiegel και από τον Πρόεδρο της Ελληνογερμανικής Εταιρίας Μέσης Φραγγονίας H. Schultz.

Και εδώ έχουμε πάλι σύνδεση με τον Ρίχτερ, ο οποίος είναι πρόεδρος αντίστοιχου συλλόγου στο Μάνχαϊμ και μέλος της Ένωσης των Ελληνογερμανικών εταιριών…

Ξεχωρίζει όμως και η άκρως φιλική ευχαριστήρια επιστολή του πρώην δημάρχου Κανδάνου, Ευτύχη Δασκαλάκη προς τον M. Rehm.

Παρά τις δήθεν συμφιλιωτικές διαθέσεις τους, είναι προφανές πως οι βετεράνοι της Βέρμαχτ, οι απόστρατοι και οι εν ενεργεία στρατιωτικοί της Μπούντεσβερ, που πήραν μέρος στις εκδηλώσεις στα Φλώρια, τίμησαν από κοινού μια από τις πιο εγκληματικές σελίδες της ιστορίας του ναζιστικού στρατού.

Ανάμεσα στους τιμητές ξεχωρίζουν:

Ο Manfred Rehm, πρόεδρος της «Ένωσης Ορεινών Καταδρομών» Άνω Φραγγονίας, διοργανωτής των συναθροίσεων στην Κάνδανο και στα Φλώρια. Κατεβαίνει σχεδόν κάθε χρόνο στην Κρήτη και φροντίζει τα Γερμανικά μνημεία.

Ο διοικητής Ernst Coqui, επίτιμος πρόεδρος της «Ένωσης Ορεινών Καταδρομών» και υπεύθυνος οργάνωσης της εκδήλωσης  «Γερμανική στρατιωτική παράδοση», στο Μίττενβαλντ, το 2003.

Ο  Γερουσιαστής G. Klamert, στέλεχος την «Ένωσης Ορεινών Καταδρομών», δικηγόρος και υπερασπιστής σε δικαστήριο του Μονάχου του πρώην Υπολοχαγού Josef Scheungraber. Ο Scheungraber καταδικάστηκε στη La Spezia / Ιταλίας, για τη σφαγή στο Falzano, σε ισόβια κάθειρξη. Ο Klamert ήταν υπερασπιστής του στην Γερμανία. Σύμφωνα με την Süddeutsche (Süddeutsche Zeitung 29.1.2007) ο Klamert προσπάθησε να επηρεάσει μάρτυρες υπέρ του Scheungraber. Για τον Klamert όλα τα αρχειακά στοιχεία που εκτίθενται στην έκθεση για τα εγκλήματα της Βέρμαχτ για παράδειγμα, οι 317 Έλληνες πολίτες στο Κομμένο και οι τουλάχιστον 4000 αφοπλισμένοι Ιταλοί αιχμάλωτοι πολέμου στην Κεφαλλονιά – είναι «πλαστογραφίες» και «ψεύδη». Είχε δηλώσει σχετικά: «Πόσο άρρωστα πρέπει να είναι τα μυαλά αυτών, που βγάζουν τέτοια πράγματα. Και πόσο διεστραμμένες πρέπει να είναι οι προθέσεις τους, που κρύβονται πίσω από αυτές;»… 

Ο  Walter Held, πρόεδρος της « Ένωσης Αλεξιπτωτιστών Bad Reichenhall», ο οποίος το 2014 απηύθυνε τετρασέλιδη επιστολή προς τον πρόεδρο Gauck , όπου μεταξύ άλλων τον κατηγορεί για το ότι στην ομιλία στους Λιγκιάδες, αναφέρθηκε με τα καλύτερα λόγια για τους Έλληνες αντάρτες και αντιστασιακούς .

Δεν γνωρίζω, αν η «Ένωση Ορεινών Καταδρομών» και η «Ένωση Γερμανών Αλεξιπτωτιστών» φέτος,  κατά την παραμονή τους από 17 έως 24 Μαΐου στην Κρήτη,  επισκέφτηκαν την Κάνδανο και τα Φλώρια. Ακούσαμε όμως πως το δημοτικό συμβούλιο Κανδάνου τον επόμενο καιρό θα πάρει σχετική απόφαση για το μνημείο και τις συναθροίσεις των Γερμανών στα Φλώρια.

Πολλά τα ερωτηματικά και τα γιατί, αλλά θέλω να περιοριστώ μόνο σ΄ αυτά:

Αληθεύει η απάντηση του υφυπουργού Dr. Peter Wichert, πως ήταν επιθυμία των κοινοτήτων Κανδάνου και Φλωριών να αποκατασταθεί το μνημείο στην αρχική του μορφή ;

Ποιος έδωσε την άδεια στους Γερμανούς να αναστηλώσουν το εν λόγω μνημείο σε ελληνικό έδαφος;

Τι θα πει για το ναζιστικό μνημείο φροντίζουν από κοινού η «Ένωση Ορεινών Καταδρομών Άνω Φραγγονίας» και ο Δήμος Κανδάνου; Υπάρχει υπεύθυνος στο δήμο για το μνημείο; Υπάρχει κονδύλι για τη συντήρηση του; Πληρώνεται κάποιος από την Ένωση Ορεινών Καταδρομών για να το φροντίζει;

Ίσως βρεθεί κάποιος αρμόδιος να απαντήσει…

 

 

«Μεγαλειοτατη» βασιλικη οικογενεια Γερμανια, Ισπανια, Αγγλια και…. Ελλαδα

 

Πεθανε ο «Ελληνας» συζυγος της Βασιλισας της Αγγλιας Φιλιππος

Ελληνας; Πως; γιατι;

 

Iannis Golias 2tSpoatansoreshd  ·

 

την ίδια ώρα που γινόταν η κηδεία του Φίλιππου στην Αγγλία,κάνανε στην Κέρκυρα τελετή προς τιμήν του

σκέψου τώρα να μην ήμασταν ανιστόρητος λαός και να ξέραμε τι έχει κάνει το αγγλικό στέμμα….

.είσαστε έτοιμοι;;;στις 3 Νοεμβρίου του 1957 οι σοβιετικοί καταπλήσσουν τον κόσμο στέλνοντας για δεύτερη φορά μέσα σε ένα μήνα δορυφόρο γύρω από τη γη.τον Σπούτνικ 2.(είχε προηγηθεί ο Σπούτνικ στις 4 Οκτωβρίου)η δύση παθαίνει σοκ.οι Ρώσοι ξεπερνούν σε τεχνολογία τους Αμερικανούς.

ο πρώτος δορυφόρος ο Σπούτνικ ήταν μη επανδρωμένος ο δεύτερος όμως είχε για επιβάτη μία σκυλίτσα

τη ΛάικαΗ Λαικα γίνεται το πιο διάσημο σκυλί του πλανήτη,αν και 6 ώρες μετά την εκτόξευση πέθανε μέσα στην καμπίνα(επίσημα η ΕΣΣΔ έλεγε απο δηλητήριο στην τροφή της οι δυτικοί έλεγαν απο ζεστή και αφυδάτωση ισως και απο έλλειψη οξυγόνου…)οπως και να χει η Λάικα έγινε ο πρώτος ζωντανός οργανισμός που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη, και έμεινε στην ιστορία.

οι Ρώσοι την αποθέωσαν φτιάχνοντας της μνημείο και γραμματόσημο προς τιμήν της η αμερικανική προπαγάνδα προσπαθώντας να αντισταθμίσει το σοκ και το στραπάτσο του γοήτρου στηρίζεται στα φιλοζωικά αισθήματα της δυτικής κοινής γνώμης.κατηγορούν τους Ρώσους ότι βασάνισαν και οδήγησαν στο θάνατο τη σκυλίτσα.μαζικές διαδηλώσεις διοργανώνονται στο Λονδίνο.

Οι Βρετανοί ήταν από τότε οι καλύτεροι φίλοι των Αμερικανών μέσα στην Ευρώπη.φιλοζωικές οργανώσεις,σχολεία,πανεπιστήμια,σύλλογοι,και κυρίες της εγγλέζικης καλής κοινωνίας,κατεβαίνουν έξαλλοι στους δρόμους κατά των άκαρδων και φονιάδων Ρώσων.

άκου τώρα 6 μήνες πριν τις διαδηλώσεις στο Λονδίνο,οι Εγγλέζοι αποικιοκράτες, ειχαν κρεμάσει δημόσια στις πλατείες της Λευκωσίας προς παραδειγματισμό,δεκάδες Κύπριους αγωνιστές της ανεξαρτησίας, καταδικασμένους από εγγλέζικα στρατιωτικά δικαστήρια.

η Κύπρος τότε ήταν υπό αγγλική κατοχή.δημόσιος κατήγορος -εισαγγελέας δηλαδή- του Βρετανικού στέμματος ήταν ένας τουρκοκύπριος δικηγόρος….το όνομα του;Ραούφ Ντενκτάς.

(ο Ραούφ Ντενκτάς ηταν ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκοκυπριακής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου)

για χρόνια τον ακούγαμε στις ειδήσεις ως ηγέτη του ψευδοκράτους…«ψευδοκράτος του Ντενκτάς»

να του κάνετε και σαράντα του Φιλίππου….οχι στους ξεχασμένους Κύπριους αγωνιστές οχι

να ξέρεις φιλε ομως κατι ΛΑΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΞΕΡΕΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΣ ΝΑ ΤΗΝ ΞΑΝΑΖΗΣΕΙ

Ας δεχθουμε πως η εννοια Εληνας (πολιτης του Ελληνικου κρατους) ξεκινησε το 1822 με το πρωτο συνταγμα της χωρας στην Επιδαυρο.

 

Ανεξαρτητα απο εθνοτικη καταγωγη και γλωσσα που μιλουσαν οσοι ηταν αυτοχθονες κατοικοι της επικρατειας και πιστευαν στον Χριστο ηταν οι πρωτοι Ελληνες. Τα επομενα συνταγματα και νομοι αναφερονται σε απογονους αυτων των πρωτων Ελληνων πολιτων η σε οσους απεκτησαν την Ελληνικη Ιθαγενεια τα επομενα χρονια και μεχρι σημερα με πολεμους, μεταναστευσεις, η Ελληνοποιησεις.

Ομως απο την συγκροτηση του Ελληνικου κρατους πριν διακοσια χρονια (και του Ελληνικου εθνους)μεχρι σημερα υπαρχουν πολιτες αλλων κρατων (οπως οι Κυπριοι οι Ποντιοι οι ΕλληνοΑμερικανοι)που θεωρουν το εαυτο τους και Ελληνες. Αναφερονται στο Ελληνικο κρατος (και το Ελληνικο εθνος )σαν την πατριδα τους. Τα σημερινα συνορα σαν σημειο αναφορας (για καποιους και τοπο καταγωγης των προγονων τους). Ηταν «πατριδα» του Φιλιππου της Αγγλιας  η σημερινη Ελλαδα (η εστω το εθνος) επειδη οι Αγγλοι διορισαν το 1863  τον παπου του Γουλιελμο απο την Δανια του Οίκου του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ  , βασιλια της χωρας (Γεωργιος Α) και τοποτηρητη των  συμφεροντων τους;

Τα παιδια του Γεωργιου Α

Από αριστερά: Ο πρίγκιπας Ανδρέας, ο αδελφός του, βασιλέας Κωνσταντίνος Α΄, και ο έτερος αδελφός του, πρίγκιπας Νικόλαος.

Ο σύζυγός της, Ελισαβετ της Αγγλιας ,δούκας του Εδιμβούργου, Φίλιππος, όπως ομολογούν, εξάλλου, ιστορικοί της μοναρχίας, δυσφορούσε διαχρονικά με τους Ελληνες. Αυτό που συνέβη με τον πατέρα του, πρίγκιπα Ανδρέα, είναι κάτι που φέρει βαρέως. «Οι Ελληνες ήθελαν να σκοτώσουν τον πατέρα μου», φέρεται να έχει δηλώσει ο πρίγκιπας Φίλιππος.

Γιατι ομως ο πατερας του Φιλιππου ο πριγκιπας Αντρεας (ο και αποκαλουμενος «καψοκαλυβας») εξοριστηκε απο την Ελλαδα μαζι με ολη την οικογενεια του;

Στις αρχές Ιουλίου με απόφαση του Παπούλα ο αρχηγός του Β΄ Σώματος Στρατού Αριστοτέλης Βλαχόπουλος αντικαταστάθηκε από τον πρίγκιπα Ανδρέα χρεώνοντας στον πρώτο την διαφυγή των τουρκικών δυνάμεων από την Κιουτάχεια. Ως διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού στη Μάχη του Σαγγάριου αποφάσισε, παρά την αντίθετη διαταγή του Παπούλα, να εγκαταλείψει τις θέσεις που κατείχε, να μην επιτεθεί στις τουρκικές δυνάμεις και να υποχωρήσει στο Σίβρι καθώς θεώρησε την διαταγή ανεφάρμοστη. Μετά από νέα εντολή του Παπούλα ο πρίγκιπας Ανδρέας πειθάρχησε ακυρώνοντας την μερική μετακίνηση των δυνάμεων που είχε ήδη ξεκινήσει χωρίς όμως και να εκτελεστεί η επίθεση.Πριν τη λήξη της Μικρασιατικής εκστρατείας έφυγε από την Μικρά Ασία και επέστρεψε στην Ελλάδα. Έλληνες στρατιώτες απέδωσαν καταστροφές Τούρκικων χωριών στις διαταγές του, ενώ ο ίδιος διέψευσε αυτές τις αναφορές στα απομνημονεύματά του.

Ο θρύλος θέλει τους άνδρες του να τον αποκαλούν «καψοκαλύβα», επειδή είχε ως πάγια τακτική να διατάζει την πυρπόληση των αγροτικών κατοικιών των τούρκων χωρικών κατά την προέλαση. Πηγή: Protagon.gr

Ο Πλαστήρας έχει διεισδύσει στο πλευρό της τουρκικής παράταξης. Ζητάει άδεια να επιτεθεί αλλά ο μέραρχος δε δίνει τη διαταγή. Αρκετή δόξα έχει ο μόνος βενιζελικός παλαίμαχος της στρατιάς. Ο Φράγκος ζητάει την επέμβαση του ενωμοτάρχη πρίγκιπα Ανδρέα αλλά παίρνει απάντηση

“Ο στρατηγός κοιμάται”.

Τον Δεκέμβριο του 1921, σε επιστολή του προς τον Ιωάννη Μεταξά, αναφέρεται – ενοχλημένος από τη συντριπτική υπεροχή του βενιζελισμού στη Σμύρνη – μειωτικά προς τους ντόπιους Έλληνες

Πρίγκιπας Ανδρέας Διοικητής Β’ Σώματος Στρατού

«Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ διά να τους πετσοκόψει όλους αυτούς εδώ τους αχρείους»

ενώ εκφράζει και τις γενικότερες απόψεις του για την εκστρατεία. Σύμφωνα με τον ιστορικό Γιώργο Μαυρογορδάτο, το συγκεκριμένο γράμμα του πρίγκιπα Ανδρέα αποτελεί ένα από τα πολλά στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα πως ο αντιβενιζελικός κόσμος έβλεπε τη Μικρασιατική εκστρατεία κυρίως ως μια κρατική στρατιωτική επιχείρηση, παρά ως αλυτρωτική προσπάθεια του έθνους, ενώ ο Σωτήρης Ριζάς θεωρεί ότι το συγκεκριμένο γράμμα αποκαλύπτει γενικότερα το χάσμα που χώριζε τη δυναστεία με τους Μικρασιάτες

Εσκί Σεχίρ: ο πρίγκιπας Ανδρέας (μέσον) με την ηγεσία του στρατεύματος.

Σύλληψη και εξορία

Μετά την επανάσταση του Πλαστήρα, με διαταγή του Πάγκαλου ο Πρίγκιπας Ανδρέας συνελήφθη στην Κέρκυρα τον Οκτώβριο του 1922 από τον συνταγματάρχη Χρήστο Λούφα και μεταφέρθηκε στην Αθήνα για να δικαστεί από έκτακτο στρατοδικείο. Είχε προηγηθεί η δίκη και η εκτέλεση των έξι, το πρωΐ της 15 Νοεμβρίου 1922. Στη δίκη που ακολούθησε, ο πρίγκιπας Ανδρέας καταδικάσθηκε σε θάνατο με την κατηγορία της αρνήσεως εκτελέσεως διαταγής του αρχηγού της στρατιάς κατά τις μάχες του Σαγγαρίου τον Αύγουστο του 1921

Η απόφαση όμως δεν εκτελέστηκε από την Επαναστατική Στρατιωτική Κυβέρνηση, λόγω μεσολάβησης της βρετανικής κυβέρνησης, μέσω του Άγγλου πλοιάρχου Τάλμποτ.Με παρέμβαση του Πάγκαλου το στρατοδικείο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό «της τελείας απειρίας περί την διοίκησιν ανωτέρων μονάδων» και τον καταδίκασε στις 20 Νοεμβρίου 1922 στην ποινή της ισόβιας υπερορίας και της διαγραφής από το μητρώο των αξιωματικών.Αμέσως μετά την καταδίκη του, με τη συνοδεία του συμμαθητή του από τη σχολή Ευελπίδων Θεόδωρου Πάγκαλου και του Τάλμποτ, μεταφέρθηκε στο Φάληρο και αναχώρησε με το βρετανικό αντιτορπιλλικό «Καλυψώ». Το πλοίο σταμάτησε στην Κέρκυρα για να παραλάβει την οικογένειά του και μετά κατευθύνθηκε προς την Ιταλία. Στη συνέχεια μαζί με την οικογένειά του έφυγαν για τη Γαλλία και εγκαταστάθηκαν στο προάστιο του Παρισίου, Σαιν Κλου, φιλοξενούμενοι της εύπορης συζύγου του αδελφού του Γεωργίου, της Πριγκίπισσας Μαρία Βοναπάρτη.

Να παρουμε υπ οψιν μας πως η Γερμανια ηταν στο πλευρο της Οθωμανικης αυτοκρατοριας  ολη την προηγουμενη περιοδο  (και λογω επενδυσεων η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Κωνσταντινούπολη – Βαγδάτη από τους Γερμανούς άνοιγε το δρόμο στη Γερμανία προς τον Περσικό Κόλπο απειλώντας την από ξηρά και θάλασσα συγκοινωνία των Βρετανών με την Ινδία,) μαλιστα ηταν και συμμαχοι στον Α Παγκοσμιο πολεμο ενω στην Ελλαδα ειχαμε κυβερνηση Βενιζελικη που  στον Α Παγκοσμιο πολεμο  ηταν στο πλευρο των εχθρων της Γερμανιας την Αντατ και μαλιστα εγινε και ο πρωτος εμφυλιος στην Ελλαδα αναμεσα σε δημοκρατικους και Βασιλικους ακριβως γι αυτο το λογο.Εξ αλλου το 1916 η Συμφωνία Σάιξ – Πικό αλλα και στην συνεχεια  η Διακήρυξη Μπάλφουρ  το 2018 εβαζαν  σε νεες θεσεις τα πιονια στη σκακιερα της Μεσης Ανατολης

Η Διεθνής Συνδιάσκεψη του Παρισιού που συγκάλεσαν οι νικήτριες δυνάμεις με το τελος του Α Παγκοσμιου πολεμου προκειμένου να καταρτίσουν και να υπογράψουν  τις συνθήκες ειρήνης με τα κράτη που ηττήθηκαν, ξεκίνησε στις 18 Γενάρη του 1919 και, με διακοπές, τερματίστηκε στις 21 Γενάρη του 1920. Στις εργασίες της (τη μεγάλη μοιρασιά) πήραν μέρος τα κράτη:  Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, ΗΠΑ, Ιταλία, Ιαπωνία, Βέλγιο, Βραζιλία, Βρετανικές κτήσεις (Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδάς, Νοτιοαφρικανική Ενωση), Ινδία, Ελλάδα, Γουατεμάλα, Αϊτή, Χετζάζη, Ονδούρα, Κίνα, Κούβα, Σερβία, Λιβερία, Νικαράγουα, Παναμάς, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σιάμ και Τσεχοσλοβακία. Επίσης τα κράτη που είχαν διακόψει διπλωματικές σχέσεις με το γερμανικό συνασπισμό: Ισημερινός, Περού, Βολιβία και Ουρουγουάη. Η Σοβιετική Ρωσία δεν προσκλήθηκε, φυσικά. Η Γερμανία και οι πρώην σύμμαχοί της παραβρέθηκαν στη  Συνδιάσκεψη αφού καταρτίστηκαν τα σχέδια των συνθηκών ειρήνης.

Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης του Παρισιού κατάρτισε τις συνθήκες: των Βερσαλλιών με την Γερμανία (28 Ιούνη 1919), του Αγίου Γερμανού με την Αυστρία (10 Σεπτέμβρη 1919), του Νεϊγύ με την Βουλγαρία (27 Νοέμβρη 1919), του Τριανόν με την Ουγγαρία (4 Ιούνη 1920) και των Σεβρών με την Τουρκία (10 Αυγούστου 1920).

Με απόφαση της Συνδιάσκεψης δημιουργήθηκε η Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) υπό τη σκέπη της οποίας ολοκληρώθηκε η διανομή των αποικιών ανάμεσα στα κράτη – νικητές με τη μορφή των Εντολών.

Το 1919, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η κυβέρνησή του, έχοντας την υποστήριξη των νικητών Άγγλων και Γάλλων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου διέταξε την απόβαση ελληνικών στρατευμάτων στην Μικρά Ασία με συμμαχική «εντολή» την αποκατάσταση της ειρήνης και της τάξης, καθώς και την προστασία όλου του χριστιανικού (και όχι μόνο) πληθυσμού από αυθαιρεσίες.

Να λοιπον πως βρεθηκε ο γιος του Αντρεα και αργοτερα πριγκιπας της Αγγλιας Φιλιππος  και ολη η οικογενεια στην εξορια. Γιατι ο πατερας του επαιξε αυτο το ρολο στην Μικρασιατικη καταστροφη .Επειδή ο Φιλιππος έφυγε από την Ελλάδα στη βρεφική του ηλικία, δεν απέκτησε καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας. Το 1992 είχε δηλώσει ότι μπορούσε να καταλάβει ένα συγκεκριμένο ποσοστό της γλώσσας.

ΕΔΩ ο Φιλιππος 16 χρονων στην κηδεια της αδερφης του Σεσιλ το 1937  μαζι με την ηγεσια των Ναζι

 

Μετά την αποφοίτησή του από το Γκόρντονστουν, το 1939, ο πρίγκιπας Φίλιππος κατατάχθηκε στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό και αποφοίτησε ένα έτος αργότερα από το Βασιλικό Ναυτικό Κολέγιο Μπριτάννια ως ο καλύτερος δόκιμος της σειράς του.Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, συνέχισε να υπηρετεί στις Βρετανικές δυνάμεις, τη στιγμή που δύο από τους γαμπρούς του, ο Χριστόφορος της Έσσης και ο μαρκήσιος Μπερτόλδος της Βάδης, πολεμούσαν στο πλευρό των Δυνάμεων του Άξονα. Σημειώνεται ότι τρεις από τις αδελφές του παντρεύτηκαν Γερμανούς αριστοκράτες οι οποίοι τελικά έγιναν ηγετικά στελέχη των Ναζί.

Οσο για την μητερα του Αλικη ηταν μια  Αγγλιδα ευγενης με Γερμανικη καταγωγη απο την γιαγια της βασιλισα Βικτωρια με τιτλους μαλιστα πιο καθαρους απο την Βασιλισα Ελισαβετ της Αγγλιας . Παπους της μανας του Φιλιππου Αλικης ηταν ο (με καταγωγη την Αυστρια) Λούις Μαουντμπάττεν, Μαρκήσιος του Μίλφορντ Χέιβεν .Αδερφος της ο λόρδος Μάουντμπάουντεν, (με πολλα σχολια για την ερωτικη του ζωη που περιλαμβανουν και υποθεσεις κακοποιησης ανηλικων)που διετέλεσε τελευταίος αντιβασιλιάς της Ινδίας  και εκτελεστηκε το 1979 απο τον ΙΡΑ σε διακοπες του στην Ιρλανδια.

Η οικογενεια του ποτε δεν επαψε να θεωρει την Γερμανια τοπο καταγωγης και αυτο δεν ισχυε μονο για τον Εδουαρδο (θειο της σημερινης Βασιλισας της Αγγλιας)και το σκοτεινο του παρασκηνιο με του Ναζι

Αλλα και τον «δικο» μας Κωνσταντινο Α (αδερφο του Φιλιππου)και τις φιλογερμανικες του ενεργειες που οδηγησαν σε εμφυλιους τη χωρα (και ολων των υποστηρικτων του στον Α παγκοσμιο πολεμο και αργοτερα) Ο Κωνσταντινος Α συμπλήρωσε στις Ελληνικες σπουδές του στα πανεπιστήμια της Λειψίας (Leipzig) και της Χαϊδελβέργης (Heidelberg), όπου παρακολούθησε μερικά μαθήματα αρχαιολογίας, νεότερης ιστορίας, εγκυκλοπαίδειας του δικαίου, συνταγματικού και διεθνούς αλλά και πολιτικής οικονομίας. Έλαβε δε και κατ´οίκον μαθήματα στρατιωτικής τακτικής από Γερμανό αξιωματικό, ενώ υπηρέτησε και σε πρωσικό σύνταγμα για μερικές εβδομάδες

Μην  ξεχναμε πως η συζυγος του Κωνσταντινου Α ηταν η Γερμανιδα Σοφία της Πρωσίας, αδελφή του αυτοκράτορα της Γερμανίας Γουλιέλμου Β΄ οπως εξ αλλου και η φιλο Ναζι Φρειδερικη (Φρειδερίκη Λουίζα Τύρα Βικτόρια Μαργαρίτα Σοφία Καικιλία Ολγα Ισαβέλλα Χριστίνα Πηγή: Protagon.gr)μητερα του βασιλια Κωνσταντινοι Β .Στην φωτογραφια η Φρειδερικη στα νιατα της

Ο Φιλιππος λοιπον γεννήθηκε στην Ελλάδα, όμως η οικογένειά του εξορίστηκε από τη χώρα όταν εκείνος ήταν ακόμη βρέφος. Έχοντας εκπαιδευτεί στη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, κατετάγη σε ηλικία 18 ετών στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό, το 1939. Από τον Ιούλιο του 1939 άρχισε να αλληλογραφεί με τη 13χρονη τότε πριγκίπισσα Ελισάβετ, η οποία ήταν μακρινή ξαδέλφη του, την οποία είχε συναντήσει για πρώτη φορά το 1934. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε στο Βρετανικό Στόλο Μεσογείου και στο Βρετανικό Στόλο Ειρηνικού.

Μετά τον πόλεμο, ο Φίλιππος πήρε την απαιτούμενη άδεια από το Γεώργιο ΣΤ΄ προκειμένου να παντρευτεί την Ελισάβετ. Πριν από την επίσημη ανακοίνωση του αρραβώνα τους, εγκατέλειψε τους ελληνικούς και δανικούς βασιλικούς του τίτλους και έγινε Βρετανός υπήκοος, υιοθετώντας το επώνυμο Μαουντμπάττεν των παππούδων του από την πλευρά της μητέρας του.

Μετά από ένα αρραβώνα πέντε μηνών, παντρεύτηκε την Ελισάβετ, στις 20 Νοεμβρίου 1947. Λίγο πριν από το γάμο, ο βασιλιάς του χορήγησε τον τίτλο Βασιλική Υψηλότητα και τον έχρισε Δούκα του Εδιμβούργου. Ο Φίλιππος αποστρατεύθηκε όταν η Ελισάβετ έγινε βασίλισσα το 1952, έχοντας προηγουμένως φθάσει μέχρι το βαθμό του αντιπλοιάρχου. Η σύζυγός του τον ονόμασε Πρίγκιπα του Ηνωμένου Βασιλείου το 1957.

Παμε ομως στην Ισπανια και την βασιλισα και βασιλομητωρα  Σοφια αδερφη του δικου μας Κωνσταντινου Β.

Πως το λεει ο λαος αλλος πληρωνει και αλλος…

Ο Χουάν Κάρλος(πλουσια προικοδοτημενος το 1961 απο εμας τους Ελληνες σαν συζυγος Σοφιας Γλυξμποργκ ) υπηρέτησε ως βασιλιάς της Ισπανίας από τον Νοέμβριο του 1975 μέχρι το 2014, όταν παραιτήθηκε από τον θρόνο υπέρ του γιου του, Φελίπε.Τα σκάνδαλα διαφθοράς γύρω από τον τέως μονάρχη ξεκίνησαν το 2014, όταν η μικρότερη κόρη του Χουάν Κάρλος, πριγκίπισσα Κριστίνα, κατηγορήθηκε για φοροδιαφυγή.Ήταν το πρώτο μέλος της βασιλικής οικογένειας της Ισπανίας που παραπέμφθηκε σε δίκη, αν και απαλλάχθηκε ενώ ο σύζυγός της, Ινάκι Ουρνταγκαρίν, πρώην ολυμπιονίκης του χάντμπολ, καταδικάστηκε από το ισπανικό Ανώτατο Δικαστήριο σε φυλάκιση πέντε ετών και δέκα μηνών για απάτη και φοροδιαφυγή.

Στο στόχαστρο των ελβετικών αρχών έχει μπει και η πρώην ερωμένη του Χουάν Κάρλος, η 55χρονη Γερμανίδα επιχειρηματίας, Κορίνα Λάρσεν, πρώην σύζυγος Γερμανού πρίγκιπα, η οποία είχε συνοδεύσει τον τέως μονάρχη στο ταξίδι του στη Μποτσουάνα, το 2012. Την ίδια χρονιά μεταφέρθηκαν σε τραπεζικό λογαριασμό της Λάρσεν 65 εκατ. ευρώ από τον Χουάν Κάρλος. Η ίδια, που κατοικεί στο Μονακό, δήλωσε στις ελβετικές αρχές πως τα χρήματα είναι δώρο από τον Ισπανό μονάρχη.

Ερωτικη ζωη Ο ερωτιάρης Χουάν Κάρλος: Κοιμήθηκε με 1.500 γυναίκες και αποπλάνησε ακόμα και την Νταϊάνα Κι όλα αυτά τη στιγμή που είχε να κοιμηθεί με την γυναίκα του, βασίλισσα Σοφία, κοντά στα 35 χρόνια! Η ίδια γνώριζε τις συχνότατες απιστίες του συζύγου της και γινόταν έξω φρενών. Προφανώς, όμως, δεν κατάφερε ποτέ να τον συνετίσει.

Εξωγαμο ΙνγκριντΟι τρεις ημέρες πάθους του Χουάν Κάρλος με την Βελγίδα νταντά -Ενα σύγχρονο παραμύθι με βασιλιάδες, απιστίες και μια… σοκαρισμένη νόθα κόρη

Εξορια 2020 Τη Δευτέρα ο τέως βασιλιάς Χουάν Κάρλος, που παραιτήθηκε από τον θρόνο το 2014, με επιστολή του προς τον γιο του, βασιλιά Φελίπε, ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει τη χώρα για να σώσει τη μοναρχία, μετά την εμπλοκή του σε σε σκάνδαλο δωροληψίας, που σχετίζεται με την παραχώρηση σύμβασης σε ισπανική κοινοπραξία για την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής στη Σαουδική Αραβία.Αν και το παλάτι δεν έχει επίσημα ανακοινώσει τον τόπο όπου επέλεξε να αυτοεξοριστεί ο τέως βασιλιάς, με τον ισπανικό Τύπο να αναφέρει ως χώρες της «εξορίας» του τη Δομινικανή Δημοκρατία ή την Πορτογαλία, τελικά την Παρασκευή η φιλοβασιλική ισπανική εφημερίδα ABC αποκάλυψε πως ο πατέρας του βασιλιά Φελίπε από τη Δευτέρα 3 Αυγούστου ταξίδεψε με ιδιωτικό αεροσκάφος στο Αμπού Ντάμπι μαζί με τέσσερις άνδρες της προσωπικής του φρουράς και έναν σύμβουλό του.Σύμφωνα με πληροφορίες από τον ισπανικό Τύπο, ο Χουάν Κάρλος έχει καταλύσει στην προεδρική σουίτα του πολυτελούς ξενοδοχείου Emirates Palace στο Αμπού Ντάμπι, στην οποία η διαμονή κοστίζει 11.000 ευρώ τη βραδιά. Πρόκειται για ένα από τα πιο ακριβά ξενοδοχεία στον κόσμο, που ανήκει στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.Στον απόηχο ενός νέου σκανδάλου διαφθοράς, που θα κλόνιζε τον θεσμό της μοναρχίας στην Ισπανία, ο βασιλιάς Φελίπε αποκήρυξε την κληρονομιά του και έκοψε από τον πατέρα του το ετήσιο εισόδημα που λάμβανε από το παλάτι, ύψους 194.000 ευρώ.

 

Iannis Golias 1tSgpoc1nsohcrelde ·

 

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1961, γίνεται η επίσημη ανακοίνωση του αρραβώνα της πριγκίπισσας Σοφίας

με τον ορισμένο από το δικτάτορα Φράνκο, ως διάδοχο του ισπανικού θρόνου, Χουάν Κάρλος.

και ο γάμος ορίζεται για τις 14 Μαΐου του 1962 στην Αθήνα γίνεται χαμός.

Πρωθυπουργός ειναι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και η βασίλισσα Φρειδερίκη τον πιέζει ασφυκτικά,

το ποσό που θα δινόταν από τον κρατικό προϋπολογισμό ως προίκα, να ήταν όσο γινόταν μεγαλύτερο, αλλά και αφορολόγητο ολόκληρη η ελληνική αντιπολίτευση αλλά και η κοινωνία ειναι στα πανιά Οι φοιτητές διαδήλωναν φωνάζοντας «ΠΡΟΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΟΧΙ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ»

Τελικά στις 15 Μαρτίου 1962 η πλειοψηφία της τότε Βουλής ψήφισε — κατ’ απαίτηση της βασίλισσας Φρειδερίκης —νόμο περί συστάσεως προικός για την πριγκίπισσα Σοφία.

Το ποσό που επιβάρυνε τον δημόσιο προϋπολογισμό ορίστηκε σε 300.000 δολάρια.

Διετέθησαν ομως πολλαπλάσια του ποσού αυτού για τις δαπάνες του γάμου που χαρακτηρίστηκε «ο γάμος του αιώνα».

Τα παρασκηνια

Η ιστορία της χρυσής άμαξας που μετέφερε τους νεόνυμφους

Ενδιαφέρον έχει και η ιστορία της χρυσής άμαξας που μετέφερε τους νεόνυμφους στις πολλές διαδρομές ανάμεσα σε ανάκτορα, εκκλησίες και στους δρόμους της πρωτεύουσας. Είχε παραγγελθεί το 1870 στη Γαλλία, εν όψει της επικείμενης παλινόρθωσης των Βουρβόνων, κάτι που όμως δεν έγινε ποτέ, με αποτέλεσμα η ήδη κατασκευασμένη χρυσή άμαξα να παραμείνει παραγκωνισμένη σε κάποια αποθήκη μέχρι το 1889. Τότε αγοράστηκε από την ελληνική κυβέρνηση ώστε να δώσει την απαραίτητη λάμψη στους γάμους του διαδόχου Κωνσταντίνου με την πριγκίπισσα Σοφία, όπως και έγινε. Εν συνεχεία χρησιμοποιήθηκε στους γάμους του πρίγκιπα Γεωργίου με την πριγκίπισσα Ελένη, στους γάμους του Παύλου με τη Φρειδερίκη, σε αυτούς της Σοφίας με τον Χουάν Κάρλος και η πορεία της τερματίστηκε στο γάμο του Κωνσταντίνου με την Αννα Μαρία δύο χρόνια μετά. Στα χρόνια της Κατοχής διασώζεται από κάποιους σταβλίτες και κρύβεται από τους Γερμανούς σ’ ένα υπόστεγο στο Παγκράτι, ενώ συνολικά, μέσα σε 72 χρόνια, έκανε μόλις πέντε διαδρομές.

Στις 12 Μαΐου η χρυσή άμαξα, σκεπασμένη με ύφασμα, κάνει την τελική της πρόβα στην οδό Πανεπιστημίου, συνοδευόμενη από βασιλικά και πριγκιπικά αυτοκίνητα. Στο γάμο Σοφίας-Χουάν Κάρλος μάλλον έκανε υπερωρίες, αφού μετέφερε το βασιλιά Παύλο και την πριγκίπισσα Σοφία από το παλάτι στην καθολική εκκλησία του Αγίου Διονυσίου στην οδό Πανεπιστημίου, εν συνεχεία μετέφερε τους νεόνυμφους στο παλάτι και από εκεί το βασιλιά Παύλο και την πριγκίπισσα Σοφία στη Μητρόπολη Αθηνών για να παντρευτεί με ορθόδοξο γάμο και, τέλος, έκανε την αποθεωτική βόλτα των νεόνυμφων στους δρόμους της πρωτεύουσας και τους επέστρεψε στο παλάτι. Ηταν διακοσμημένη με χρυσά σκαλίσματα και βασιλικά εμβλήματα, την οδηγούσαν έξι λευκά χρυσοστόλιστα άλογα, τη συνόδευαν δύο ουλαμοί Ιππικού, ένας με 24 λευκά και ο άλλος με 24 καφετιά άλογα, ενώ σε όλη τη διάρκεια των διαδρομών ακολουθούσε έφιππος δίπλα της ο διάδοχος Κωνσταντίνος.

Παράλληλα με το πολιτικό, εξελισσόταν και ένα διπλωματικό θρίλερ για το τελετουργικό του βασιλικού γάμου ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις και στις δύο εκκλησίες. Πρώτο «θύμα» αυτής της διαμάχης ήταν ο τότε πρεσβευτής της Ισπανίας στην Αθήνα, που αντικαταστάθηκε, ως μη γνώστης των βασιλικών θεμάτων, από τον ιδιοκτήτη μιας φιλομοναρχικής εφημερίδας.

Το επόμενο μεγάλο πρόβλημα που έπρεπε να διαχειριστούν οι δύο χώρες ήταν πως θα «κούμπωνε» το δύσκαμπτο βασιλικό πρωτόκολλο με τη διαφορετική θρησκεία των δύο μελλονύμφων, αφού η Σοφία ήταν ορθόδοξη και ο Χουάν Κάρλος καθολικός. Αρχικά συμφώνησαν να γίνουν δύο τελετές, αλλά διαφωνούσαν ποια θα γινόταν πρώτη, γιατί σε αυτή την περίπτωση η αρχική θα ήταν η ουσιαστική και η επόμενη συμπληρωματική. Τελικά αποφασίστηκε να γίνει πρώτα η καθολική τελετή, αλλά στο πρόγραμμα να έχουν και οι δύο την ίδια βαρύτητα, αλλά εν συνεχεία προέκυπτε το ζήτημα της προσφώνησης της Σοφίας, αφού μετά τον καθολικό γάμο θα ήταν πριγκίπισσα των Αστουρίων και με αυτό τον τίτλο δεν μπορούσε να μπει στην ορθόδοξη Μητρόπολη, αφού ο γάμος δεν θα είχε πλέον κανένα νόημα…

Τελικά η λύση βρέθηκε με μια περίπλοκη διαδικασία. Μετά την καθολική τελετή, οι νεόνυμφοι θα πήγαιναν μαζί στα ανάκτορα, όπου ο Κάρλος θα παρέδιδε τη Σοφία στον πατέρα της Παύλο και εν συνεχεία ο δεύτερος θα συνόδευε στη Μητρόπολη τη Σοφία. Στη διαδρομή ανάκτορα-καθολική εκκλησία Αγίου Διονυσίου, ο βασιλιάς Παύλος θα συνόδευε την κόρη του ως «Α. Β. Υ. Πριγκίπισσα Σοφία», ενώ στη διαδρομή ανάκτορα-Μητρόπολη Αθηνών θα τη συνόδευε ως «Α. Β. Μ. Κυρία Κόρη Του». Μπερδευτήκατε; Και εμείς…

Οι εκδηλώσεις για το γάμο κρατούν αρκετές ημέρες και ξεκινούν από τις 12 Μαΐου, με δεξίωση αφιερωμένη στην Ισπανία, στους κήπους των ανακτόρων, στην οποία παρευρέθησαν σχεδόν 3.000 Ισπανοί τουρίστες που έφτασαν στην Αθήνα για να παρακολουθήσουν από κοντά το γάμο. Το τελευταίο βασιλικό γκαλά δίνεται στα «Αστέρια Γλυφάδας», με καλεσμένους 250 εστεμμένους, που παρακολούθησαν παραδοσιακούς ισπανικούς χορούς. Στους βασιλικούς γάμους δίνουν το παρών 32 εν ενεργεία βασιλιάδες και πρίγκιπες και 109 έκπτωτοι εστεμμένοι και πρίγκιπες, αλλά την παράσταση κλέβουν δύο γυναίκες. Αρχικά η πριγκίπισσα Γκρέις Κέλι του Μονακό με τη λάμψη της να κυριαρχεί έναντι όλων, και η Αννα Μαρία της Δανίας, για την οποία οι ξένοι δημοσιογράφοι έλεγαν ότι ήταν η αδυναμία του διαδόχου, όπως και αποδείχθηκε, αφού δύο χρόνια μετά παντρεύτηκε το διάδοχο Κωνσταντίνο.

Το κοστος

Ο απεσταλμένος της “Ντέιλι Μέιλ” έγραφε για την Αθήνα εκείνων των ημερών πως έδινε την εντύπωση γιγαντιαίου καρναβαλιού, υπολογίζοντας τις δαπάνες σε 2.800.000 δολάρια -που πληρώθηκαν φυσικά από το δημόσιο ταμείο. Ο Γιάννης Κάτρης στο βιβλίο του “η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα” παραθέτει κάποιες χαρακτηριστικές λεπτομέρειες για την επίδειξη πλούτου και τις σπατάλες που έγιναν:

Στους γάμους εκλήθησαν και παρέστησαν 32 εν ενεργεία βασιλιάδες και πρίγκιπες και 109 εστεμμένοι ή πρίγκιπες έκπτωτοι. (Μεταξύ αυτών ήταν και κάποιος διεκδικητής του μη υπάρχοντος Θρόνου της… Βραζιλίας). Επίσης, 3.000 Ισπανοί αριστοκράτες… Για τη μεταφορά της νύφης και του πατέρα της, που τη συνόδευσε στην εκκλησία, χρησιμοποιήθηκε χρυσή άμαξα συρόμενη από έξι χρυσοντυμένα λευκά άλογα. Για τη διακόσμηση των δυο ναών (ορθόδοξου και καθολικού) χρειάσθηκαν 80.000 τριαντάφυλλα και γαρίφαλα. Για την εκμαίευση πλούσιων δώρων απλώθηκε ένα πυκνό και πιεστικό δίχτυ εντός και εκτός της Ελλάδας.

Οργανώσεις, ιδρύματα, τράπεζες, οργανισμοί, σχολεία, ορφανοτροφεία, γηροκομεία, βρεφοκομεία, νοσοκομεία υποχρεώθηκαν να αποστείλουν δώρα. Όλοι επίσης οι προσκληθέντες γαλαζοαίματοι (έκπτωτοι και εν ενεργεία) εφοπλιστές, βιομήχανοι και άλλοι εχάρισαν ένα πραγματικό βουνό από κοσμήματα και πολύτιμους λίθους.

Η Αγγλίδα δημοσιογράφος κ. Ρεντ έγραψε ότι “τα δώρα που απεστάλησαν στους νεόνυμφους ήταν τόσο πολλά, ώστε να τους διατηρήσουν βαθύπλουτους σ’ όλη τους τη ζωή”. Μερικές εβδομάδες πριν από τους γάμους, η βασίλισσα Φρειδερίκη με τη Σοφία πήγαν στο Παρίσι και στο Λονδίνο για “ψώνια”. Όταν γύρισαν, κάποιος αδιάκριτος δημοσιογράφος στο αεροδρόμιο είχε την υπομονή να μετρήσει 120 βασιλικές αποσκευές. Και επειδή έγινε θόρυβος στον Τύπο εξεδόθη ανακοίνωση του βασιλικού αυλαρχείου που διευκρίνιζε ότι οι 120 βαλίτσες περιείχαν δώρα ομογενών (εφοπλιστών) του Λονδίνου προς τη μελλόνυμφη πριγκίπισσα…

Σα να μην έφτανε η κάλυψη των προκλητικών εξόδων, υπήρχε το ζήτημα της προικοδότησης της πριγκίπισσας από το δημόσιο ταμείο, που προκάλεσε μείζον πολιτικό ζήτημα. Η Φρειδερίκη πίεζε πολλούς μήνες πριν για να οριστεί το ύψος της προίκας και να δρομολογηθεί η δωρεά. Η κυβέρνηση της ΕΡΕ επικαλέστηκε μακροχρόνιο έθιμο, το οποίο κρατούσε από τα χρόνιας της προίκας στην πριγκίπισσα Αλεξάνδρα (που πέθανε στη γέννα του δεύτερου παιδιού της), για την οποία ο Σουρής έγραψε τους εξής σατιρικούς στίχους.

«Του Βασιλέως τον μισθόν αυξάνομεν ολίγον,

αλλά και εις τον Διάδοχον και εις την Αλεξάνδραν

γενναίαν προίκα δίδομεν προς χάριν των συζύγων

και λαχανόκηπον ευρύν κι οικόπεδον και μάνδραν»

Η Ένωση Κέντρου, για να μην προσβάλει τη βασιλική οικογένεια και το θεσμό, δεν τόλμησε να τα βάλει με τον εξίσου αναχρονιστικό θεσμό της προίκας και πρότεινε ως συμβιβαστική λύση να δοθεί ένα γαμήλιο δώρο, πάντα με τα λεφτά του ελληνικού λαού φυσικά. Η ΕΔΑ ήταν συνεπώς η μόνη πολιτική δύναμη που αντιτάχθηκε με συνέπεια στην προκλητική προικοδότηση της -ούτως ή άλλως- κρατικοδίαιτης και κάθε άλλο παρά λιτοδίαιτης βασιλικής οικογένειας. Το αίτημα αυτό εκφράστηκε και στις φοιτητικές κινητοποιήσεις της εποχής, με το γνωστό σύνθημα “προίκα στην παιδεία και όχι στη Σοφία”, τον καιρό που το εκπαιδευτικό κίνημα διεκδικούσε το 15% του κρατικού προϋπολογισμού για τις ανάγκες της Παιδείας.

Ο Ωνάσης θεωρητικά προσφέρθηκε για να πληρώσει ο ίδιος το καθορισμένο ποσό των 300 χιλιάδων, αλλά ο Καραμανλής αρνήθηκε την προσφορά. Το τελικό ποσό εξάλλου ήταν κατά πολύ μεγαλύτερο, όπως αναφέρουν πολλές πηγές, και φυσικά αφορολόγητο, έτοιμο να μετατραπεί σε συνάλλαγμα.

Οροσημα Τοποσημα Επανασταση και αληθεια

Πρωτα απο ολα κανεις δεν αμφισβητει τον ρολο που επαιξε η Ορθοδοξη Χριστιανικη Εκλλησια (και πιστη) στις εξεγερσεις στα Βαλκανια απενατι στην καταρεουσα Οθωμανικη αυτοκρατορια. Τον αρνητικο (κυριως απο πλευρας Πατριαρχειου) και θετικο ρολο σε τοπικο επιπεδο.Τον ρολο που επαιξε στην εξεγερση αυτων που αργοτερα θα συγκροτησουν το Ελληνικο κρατος και θα γινουν πολιτες του.

Εξ αλλου στο πρωτο συνταγμα του κρατους το 1822 που εφτιαξε ενας Ιταλος Καρμποναρος φιλελληνας (διεθνης τρομοκρατης με τα δεδομενα της εποχης του Μετερνιχ στη σύγχρονη ιταλική, η λέξη «carbonaro»-καρμπονάρο σημαίνει επίσης και «απόκρυφος», η δε λέξη «carboneria»-καρμπονερία σημαίνει επίσης και «συνωμοσία» ),μαζι με αλλους επαναστατες με βοηθημα Ευρωπαικα Συνταγματα,

Ο Νικόλαος Σπηλιάδης συγγραφέας και πολιτικός της νεοσύστατης Ελλάδας που πήρε μέρος σε πολλές εθνοσυνελεύσεις, αναφέρει στα απομνημονεύματά του^[15]: «Οι συντάξαντες το σύνταγμα αυτό ήσαν ο Αλεξ. Μαυροκορδάτος, Θ. Νέγρης, Π. Πατρών Γερμανός, Αθ. Κανακάρης, Π. Νοταράς, Ιω. Ορλάνδος, Αναγ. Μοναρχίδης, Π.Σ. Ομηρίδης, Γ. Αινειάν, Δρόσος Μανσώλας, Ιω. Κωλλέτης και Φ. Καραπάνος, ωδηγήθησαν δε εις την σύνταξιν αυτού από τον φιλέλληνα Βικέντιον Γαλλίναν» και σε σημείωση λέγει: «άνευ του Γαλλίνα, οι πλειότεροι νομοθέται δεν ήσαν ικανοί να νομοθετήσωσι διότι εστερούντο τοιούτων γνώσεων πολιτείας, και τις εξ’αυτών ηρώτα ποιόν εκ των δύο σωμάτων είναι ο βασιλεύς, και δυσηρεστείτο διότι έγεινεν ο Μαυροκορδάτος βασιλεύς»

η μονη προυποθεση λοιπον να θεωρηθεις πολιτης του ηταν να εισαι αυτοχθονας και να πιστευεις στον Χριστο. Ουτε γλωσσα ουτε καταγωγη ουτε τιτλοι και αξιωματα ουτε αλλες δογματικες διαφορες.

Παντως 74 χρονια μετα το 1879 στην απογραφη μαθαινουμε πως

Ο πληθυσμός της Ελλάδας το 1897 ήταν, σύμφωνα με την απογραφή, 1.679.470 κάτοικοι και παρουσίασε αύξηση σε σχέση με τον πληθυσμό που κατέγραψε η προηγούμενη απογραφή, αυτή του 1870, η οποία απέγραψε 1.457.894. Το 1,93% (περιπου 32 χιλιαδες) ηταν αλλοδαποι , 23 χιλιαδες Οθωμανοι (υπηκοοι της Οθωμανικης αυτοκρατοριας) 3 χιλιαδες Ιταλοι και 2 χιλιαδες Αγγλοι.

Η απογραφή καταγράφει μόνο τρεις κατηγορίες. 1.635.698 κάτοικοι δήλωσαν ως θρησκεία την Χριστιανική με δόγμα το Ορθόδοξο και 14.677 άλλα δόγματα. Οι «αλλόθρησκοι» είναι 3.392, από τους οποίους οι 2,652 είναι Εβραίοι της Κέρκυρας.

Από τους κατοίκους του Βασιλείου 58.858 δεν μιλάνε ελληνικά στο σπίτι.Το 39% ειναι αγροτες το 9% κτηνοτροφοι το 5% υπηρετες και το 7,22% εργατες.Το 19% περιπου ειναι η ανερχομενη αστικη ταξη (εμποροι βιομηχανοι κτηματιες) Αν και οπως θα δειτε πιο κατω ο Δημος Κρανιδιου ειχε 147 Βιομηχανους  1 μηχανικο και 200 εργατες οποτε ο ορισμος «Βιομηχανος» ειναι σχετικος φανταζομαι . Σύμφωνα με την απογραφή γραφή και ανάγνωση γνώριζαν 318.949 κάτοικοι( το 19% ) και  1.331.472 δεν δήλωσαν καμία γνώση γραφής και ανάγνωσης.

Άξιο παρατήρησης είναι, επίσης, το γεγονός ότι το ποσοστό των γυναικών εγγράμματων είναι πολύ χαμηλότερο από αυτό των ανδρών, ενώ σε δεκαεπτά δήμους δεν υπάρχει καμία γυναίκα εγγράμματη, αριθμός που στην προηγούμενη απογραφή (1870) ανερχόταν σε πενήντα πέντε. 

Η επαρχια Σπετσων Ερμιονιδας με 4 Δημους και 9 χωρια ειχε 16 .804 κατοικους (το 1% σε συνολο 1.679.470)περιπου οσους και σημερα (Ερμιονιδα συν Σπετσες )που το κρατος εχει 11 εκατομμυρια κατοικους. Υπηρχαν 7,873 αντρες και 9,021 γυναικες

Ο Δημος Κρανιδιου (θεση 46 στην καταταξη ολων των 366 Δημων ) ειχε 6,705 κατοικους και της Ερμιονης (θεση 308) ειχε 2,047 κατοικους.

Στην επαρχια Σπετσων Ερμιονιδας υπηρχαν 18 σχολεια με 84 μαθητες-τριες (σελ 18 απογραφης).Στην σελιδα 48 θα δειτε τις ηλικιες των κατοικων απο 0-30 περιπου 5 χιλιαδες κατοικοι.Απο 6-12 χρονων ειναι περιπου 1500 παιδια περιπου το 9% του πληθυσμου.

Στα λιμανια Σπετσων και Χελιου υπηρχαν 1275 ναυτικοι οι 492 ταξιδευαν στο εξωτερικο (μονο 6 απο το Χελι)

Επαγγελματα στον Δημο Κρανιδιου των 6705 κατοικων

147 Βιομηχανοι! / 1 Μηχανικο (για 147 βιομηχανους !) /200 εργατες (μηδεν εργατριες)/ 249 υπηρετικο προσωπικο (234 υπηρετες 15 υπηρετριες) / 81 Eμποροι / 622 Ναυτικοι /83 κτηματιες /175 γεωργοι/ 79 ποιμενες / 23 αγωγιατες/ 3 εκπαιδευτικους (2 δασκαλους -1 δασκαλα) για 650 μαθητες-τριες(403 μαθητες και 247 μαθητριες )/4 γιατρους/1 φαρμακοποιο/3 Μαιες/3 δικηγορους/6 Καλλιτεχνες /ΚΑΝΕΝΑΝ δημοσιογραφο/16 κληρικους / Οι δημοσιοι υπαλληλοι ηταν 13 και 11 οι Δημοτικοι υπαλληλοι. Ενας συνταξιουχος στρατιωτικος.Δεν αναφερονται αστυνομικοι λιμενικοι. Ιδιωτικοι υπαλληλοι δεν υπηρχαν οποτε μπορουμε να υποθεσουμε πως ο Δημοσιος τομεας με 24 υπαλληλους για 6705 κατοικους ηταν σε Θατσερικα πλαισια οργανωμενος.

Ειχε βεβαια και 4431 ανθρωπους χωρις επαγγελμα.Ποσοι ηταν οι αναλφαβητοι δεν το βρηκα οπως και ποσοι δεν μιλουσαν Ελληνικα στο σπιτι τους.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ

Τι έγινε την 25η Μαρτίου του 1821 και το γιορτάζουμε;

– Απολύτως τίποτε!

– Μα καλά, πότε ξεκίνησε η Επανάσταση;

– Την 22α Φεβρουαρίου του 1821, από την Μολδοβλαχία, .

Στις 21 Φεβρουαρίου στο Γκαλάτσι ο επικεφαλής του Ρωσικού προξενείου Δημήτριος Αργυρόπουλος κήρυξε την Επανάσταση και σε συνεργασία με το Δ. Αρβανιτάκη και το Βασίλειο Καραβία κινήθηκαν κατά της Οθωμανικής φρουράς. Το σώμα των εξεγερμένων αποτελούνταν από Κεφαλλήνες και άλλους Ελλήνες ενόπλους και 30 μισθοφόρους «Αλβανούς»^[9] υπό τον καπετάν Βασίλειο Καραβιά, χωροφύλακα της πόλης. Φονεύθηκαν περίπου 80 εξέχοντες οθωμανοί και 17 συνελήφθησαν, ενώ αιχμαλωτίστηκαν και 11 οθωμανικά πλοία.Στις 22 Φεβρουαρίου του 1821 ο Υψηλάντης επικεφαλής των επαναστατικών δυνάμεων πέρασε τον ποταμό Προύθο και αποβιβάστηκε στα υπό κατάληψη εδάφη, κηρύσσοντας την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Με προκήρυξή του που τιτλοφόρησε «Μάχου υπέρ Πίστεως και Ελπίδος», την οποία εξέδωσε δυο μέρες αργότερα (24 Φεβρουαρίου) στο Ιάσιο, απευθύνθηκε έμμεσα στις ευρωπαϊκές αυλές ταυτόχρονα με την προσπάθειά του να εξυψώσει το ηθικό όλων των υποδούλων Ελλήνων, αφού έκανε λόγο για μια κραταιά δύναμη (υπονοώντας την τσαρική Ρωσία) η οποία σύντομα θα τασσόταν στο πλευρό των εξεγερμένων. Άλλη προκήρυξη απηύθυνε ο Υψηλάντης «Προς το έθνος της Μολδοβλαχίας» με ημερομηνία 23-2-1821.^[11] Ο Υψηλάντης απευθυνόταν σε όλους τους χριστιανούς υποτελείς κατοίκους των ηγεμονιών και όχι μόνο στους ελληνικής καταγωγής πληθυσμούς, ελπίζοντας να προκαλέσει γενική εξέγερση εναντίον των Οθωμανών, σύμφωνα με τα κελεύσματα του Ρήγα Φεραίου

– Μήπως, τουλάχιστον στο Μοριά, ξεκίνησε 25η Μαρτίου;Ούτε καν! Αφού

– Την 17η Μαρτίου επαναστάτησε η Αρεόπολη!

Η κήρυξη της επανάστασης στη Μάνη, στην ιστορική αυτή περιοχή της Πελοποννήσου, έλαβε χώρα στις 17 Μαρτίου του 1821 σύμφωνα με την τοπική προφορική παράδοση. Σύμφωνα με τις γραπτές μαρτυρίες οι πρόκριτοι της περιοχής, που τελούσε υπό προνομιακό καθεστώς, ζήτησαν από τον ηγέτη τους να ξεκινήσει πρώτη η Μάνη τον αγώνα της απελευθέρωσης, κάτι που ήταν σύμφωνο και με τους σχεδιασμούς της Φιλικής Εταιρείας. Έτσι μετά από πρόσκληση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη συγκεντρώθηκαν όλοι οι Μανιάτες οπλαρχηγοί στην Τσίμοβα, τη σημερινή Αρεόπολη, κι αποφάσισαν την έναρξη του αγώνα κατά των Τούρκων, που οδήγησε στην απελευθέρωση της Καλαμάτας και τη δημιουργία της Μεσσηνιακής Γερουσίας. Οι γραπτές μαρτυρίες δεν αναφέρουν την τέλεση κάποιας τελετής κήρυξης της επανάστασης.

 

– Την 21η Μαρτίου γιορτάζουν την απελευθέρωση τα Καλάβρυτα!

Η περιοχή των Καλαβρύτων συμμετείχε τόσο στην επανάσταση του 1770 (Ορλωφικά) όσο και του 1821 όπου η έκβαση της είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση μεγάλου μέρους της σημερινής Ελλάδας και την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Στην πρώτη περίπτωση ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Παρθένιος κήρυξε την τοπική εξέγερση^[3] ενώ το 1821 στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας των Καλαβρύτων κηρύχτηκε επίσης η επανάσταση από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό και τους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου που είχαν συγκεντρωθεί εκεί (βλ. και Δοξολογία στην Αγία Λαύρα). Στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων έγιναν σποραδικές επιθέσεις εναντίον Τούρκων από τα μέσα Μαρτίου του 1821. Ακολούθησε η επίθεση κατά των Οθωμανικών αρχών και των Τούρκων στρατιωτών, οι οποίοι κλείστηκαν σε δύο ή τρεις πύργους εντός των Καλαβρύτων. Η πολιορκία κράτησε λίγες ημέρες, κατά τον Π. Π. Γερμανό και άλλες πηγές, ή πέντε ημέρες κατά τους Σπηλιάδη (Α’, 60) και Φιλήμονα. Σύγχρονοι κυρίως ιστορικοί θεωρούν ότι η πιθανότερη ημερομηνία απελευθέρωσης των Καλαβρύτων είναι η 25 Μαρτίου.^[4] Ωστόσο οι περισσότεροι συγγραφείς που έγραψαν για την επανάσταση κατά τη διάρκειά της ή τις επόμενες δεκαετίες, αναφέρουν ότι η πόλη απελευθερώθηκε είτε στις 21 Μαρτίου/2 Απριλίου^[5][6][7] είτε στις 23 Μαρτίου/4 Απριλίου

 

– Την 23η Μαρτίου γιορτάζει την απελευθέρωση η Καλαμάτα!

Από το απόγευμα της 22 Μαρτίου έως τα χαράματα της επόμενης ημέρας, πήραν θέσεις στα υψώματα γύρω από την Καλαμάτα, 2.000 ένοπλοι της «Δυτικής Σπάρτης». Αυτοί είχαν αρχηγούς τον Κολοκοτρώνη, τους Μούρτζινους, τους Κουμουντουράκηδες, τους Κυβέλλους, τους Χρηστέηδες και τον Παναγιώτη Βενετσανάκο.

Την 23η Μαρτίου κατέφθασε στην Καλαμάτα ο Δημήτριος Παπατσώνης με σώμα άνω των χιλίων Μεσσήνιων αγωνιστών, ανάμεσα στους οποίους και οι σπουδαίοι οπλαρχηγοί Μήτρος Πέτροβας και Παναγιώτης Κεφαλάς^[5], όπου ενώθηκε με τους Μανιάτες του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και των σωμάτων του Παπαφλέσσα, Αναγνωσταρά και Νικηταρά, συμπληρώνοντας τον αποκλεισμό της πόλης^[6].

Τότε μόνο ο διοικητής Αρναούτογλου κατάλαβε την παγίδα αλλά, αποκλεισμένος καθώς ήταν, δεν μπορούσε πια να διαφύγει προς την Τριπολιτσά (σημ. Τρίπολη). Αποφάσισε τότε να συγκεντρωθούν οι Τούρκοι στα σπίτια της πόλης που προσφέρονταν για άμυνα. Ωστόσο, με την είσοδο των επαναστατών στην Καλαμάτα, στις 23 Μαρτίου, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης συμβούλευσε τον Αρναούτογλου να εγκαταλείψει τις σκέψεις για αντίσταση, αφού αυτή θα ήταν μάταιη, και να παραδοθεί. Έτσι την ίδια ημέρα ο Τούρκος διοικητής παρέδωσε με έγγραφη συμφωνία την πόλη και τον οπλισμό της φρουράς της

– Καλά, ποιοι μαζεύτηκαν στην Αγία Λαύρα, την 25η Μαρτίου;- Κανένας!

– Ο Παλαιών Πατρών δεν «ευλόγησε τα όπλα των επαναστατών»;- Ούτε κατά διάνοια! Ούτε ο ίδιος δεν λέει τίποτα στα απομνημονεύματά του…- Γιατί να μην αναφέρει ένα τόσο σημαντικό γεγονός;- Διότι πέθανε το 1826, που δεν είχε ακόμη επινοηθεί ο μύθος…

– Πότε επινοήθηκε ο «μύθος» όπως τον αποκαλείς;- Το 1838, δηλαδή 17 χρόνια μετά την Επανάσταση, επί Οθωνα.

Κατά την ιστορικό Έφη Αλαμανή, που έγραψε το σχετικό κεφάλαιο στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», η υπόθεση της Αγίας Λαύρας θεωρείται θρύλος καθώς δεν προκύπτει ότι βρισκόταν κανείς εκεί τόσο στις 25 Μαρτίου, όσο και στις 21, ημερομηνία της πρώτης πολεμικής επιχείρησης στην Πελοπόννησο^[1]. Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του οπλαρχηγού Βασίλειου Αθ. Πετιμεζά αναφέρεται ότι στις 20 Μαρτίου εκείνος και 40 οπλίτες έφτασαν στην Αγία Λαύρα και έμειναν ως τη δοξολογία της 25ης Μαρτίου.^[2]

Σε άλλες ωστόσο πηγές όπως σε υπόμνημα του Ιωάννη Κωλέττη προς τον Όθωνα το 1835 και σε έντυπο του 1850 γίνεται λόγος για κήρυξη της επανάσταση στην Αγία Λαύρα από τον Γερμανό στις 17 Μαρτίου, ημέρα εορτής του Αγίου Αλεξίου, πολιούχου των Καλαβρύτων^[3][4]. Λίγες μέρες μετά την άφιξη τους εκεί στις 10 ή 13 Μαρτίου, όλοι οι αρχιερείς και οι πρόκριτοι διασκορπίσθηκαν στα ορεινά χωριά της Αχαΐας. Ειδικότερα ο Παλαιών Πατρών Γερμανός έμεινε στα Νεζερά ως την ημέρα των τουρκικών προκλήσεων στην Πάτρα (23 Μαρτίου).

Από τους Έλληνες απομνημονευματογράφους μόνο ο Κανέλλος Δεληγιάννης, που έγραψε πολύ αργότερα τα απομνημονεύματά του και θέλησε μάλιστα να συνδέσει με την εξέγερση της ιδιαίτερης πατρίδος του τα γεγονότα της Αγίας Λαύρας, αναφέρει ότι από εκεί άρχισε ο αγώνας στις 23 Μαρτίου.

Πιστεύεται ότι ο θρύλος της Αγίας Λαύρας οφείλεται κατεξοχήν στο Γάλλο ιστορικό Φρανσουά Πουκεβίλ, που έγραψε το 1824 την Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Αν και περιγράφει με κάποιες φανταστικές λεπτομέρειες τη δοξολογία που έγινε στην Αγία Λαύρα, τον λόγο που εκφώνησε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, την ορκωμοσία των παλικαριών κλπ. ο ίδιος δεν αναφέρει ως ημερομηνία της τέλεσης των παραπάνω γεγονότων την 25η Μαρτίου (ημέρα του Ευαγγελισμού) αλλά αντίθετα τα συγκεκριμένα γεγονότα τα τοποθετεί χρονικά λίγες μέρες πριν την άφιξη του Παλαιών Πατρών Γερμανού στην Πάτρα που έγινε όπως γράφει το απόγευμα της 25 Μαρτίου^[5].

Την ίδια άποψη έχει και ο πρώτος Έλληνας που έγραψε για την Επανάσταση το 1829 ο Αλέξανδρος Σούτσος. Στο έργο του «Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης» υποστηρίζει ότι η Επανάσταση ξεκίνησε στα Καλάβρυτα όπου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε τη σημαία της εξέγερσης, με άμεσο αποτέλεσμα στις 23 Μαρτίου να ξεσπάσουν ταραχές στην Πάτρα, και οι Τούρκοι να κλειστούν στο κάστρο της πόλης. Κατόπιν αυτός και άλλοι επαναστάτες από τα Καλάβρυτα κατέβηκαν στην Πάτρα οπού παρέδωσαν προκήρυξη στους προξένους των ευρωπαϊκών κρατών ζητώντας την βοήθειά τους στον ελληνικό Αγώνα. Παράλληλα στις 25 Μαρτίου (6 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο) ξεκίνησε και η πολιορκία του κάστρου της Πάτρας.

 

28 Μαρτιου 1871. Ο Παυλος Αργυριαδης

Ιστορικό

Με ταξική συνέπεια, το ελληνικό αστικό πολιτικό σύστημα αποδοκίμασε κατηγορηματικά την εργατική εξουσία στο Παρίσι. Η κυβέρνηση των Βερσαλλιών είχε στείλει εγκύκλιο προς όλες τις κυβερνήσεις της Ευρώπης, να καταδικάσουν την παρισινή επανάσταση.

Η εγκύκλιος διαβάστηκε στην Ελληνική Βουλή, η οποία δεν άργησε να εγκρίνει ψήφισμα καταδικαστικό. 

«Η διαγωγή του εν Παρισίοις οικτρώς και αξίως ως έπραξεν τον βίον καταστρέψαντος δήμου εξήγειρε και δικαίως την αγανάκτησιν όλων των λαών. Τα κοινοβούλια της Ευρώπης διαρρήδην απεδοκίμασαν τα εν Παρισίοις εκτελεσθέντα. Η ελληνική Βουλή έπραξε και αύτη ως ώφειλεν», ανέφερε σχετικά η εφημερίδα «Παλιγγενεσία».

Η Παρισινή Κομμούνα ήταν η εργατική επαναστατική κυβέρνηση που εγκαθιδρύθηκε στο Παρίσι μετά την εξέγερση της εθνοφρουράς και των εργατών της πόλης και διήρκεσε από τις 26 Μαρτίου του 1871 μέχρι τις 28 Μαΐου της ίδιας χρονιάς.

Με το τέλος του γαλλοπρωσικού πολέμου το Παρίσι ήταν υπό πρωσική κατοχή. Ο λαός και η εθνοφρουρά του Παρισιού ωστόσο, ενώ είχαν αντέξει πρωτύτερα την πρωσική πολιορκία για έξι μήνες, αρνήθηκαν τη συνακόλουθη πρωσική κατοχή αποκλείοντας τους Πρώσους σε μία μικρή περιοχή του Παρισιού και αστυνομεύοντας τα «σύνορα» της περιοχής αυτής. Η κυβέρνηση της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας με πρόεδρο τον Αδόλφο Θιέρσο (Αντόλφ Τιερ) φοβήθηκε ότι οι εργάτες του Παρισιού θα έπαιρναν τα όπλα της εθνοφρουράς και θα προκαλούσαν τους Πρώσους και έτσι στις 18 Μαρτίου ο Γαλλικός Στρατός μπήκε στο Παρίσι. Η εθνοφρουρά του Παρισιού όμως αρνήθηκε να παραδώσει τα όπλα. Ο στρατός υποχώρησε στις Βερσαλλίες και η κυβέρνηση κήρυξε τον πόλεμο στις δυνάμεις που κρατούσαν το Παρίσι.

Ανακήρυξη

Στις 26 Μαρτίου το Παρίσι εξέλεξε καινούργιο δημοτικό συμβούλιο, με πρόεδρο τον Λουί Ογκίστ Μπλανκί (Louis Auguste Blanqui 1805–1881) που ήταν φυλακισμένος από την κυβέρνηση, και στις 28 Μαρτίου ανακηρύχθηκε η Παρισινή Κομμούνα. Ο στρατός της πόλης αντικαταστάθηκε από πολιτοφυλακή αποτελούμενη από όλους τους πολίτες που μπορούσαν να πολεμήσουν. Η Κομμούνα πήρε σχεδόν αμέσως μέτρα προς εύνοια των εργατών: επέβαλε πάγωμα των τιμών στα ενοίκια κατά τη διάρκεια του πολέμου, απαγόρευσε στα ενεχυροδανειστήρια να πουλούν αγαθά καθώς οι εργάτες αναγκάστηκαν να βάλουν ενέχυρο τα εργαλεία τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, κρατικοποίησε την εκκλησιαστική περιουσία, ανέβαλε την υποχρέωση καταβολής των χρεών, εξίσωσε τους μισθούς των υπαλλήλων και τους επέβαλε ανώτατο όριο και κατήργησε τους τόκους.

Η μάχη

Ο στρατός των Βερσαλλιών επιτέθηκε στο Παρίσι στις 2 Απριλίου και από τότε το Παρίσι βρισκόταν υπό συνεχή βομβαρδισμό. Όσοι Κομμουνάροι αιχμαλωτίζονταν εκτελούνταν αμέσως και το πλεονέκτημα του στρατού ήταν τέτοιο ώστε από τα μέσα Απριλίου σταμάτησε κάθε διαπραγμάτευση με το Παρίσι. Το τείχος της πόλης καταλήφθηκε στις 21 Μαΐου, αλλά η σκληρότερη αντίσταση σημειώθηκε στις ανατολικές εργατικές συνοικίες του Παρισιού όπου οι οδομαχίες συνεχίστηκαν για ακόμα οκτώ μέρες, που έμειναν στην ιστορία ως η «Ματωμένη Βδομάδα» (La semaine sanglante). Καθ’ όλη την διάρκεια της επέλασης των κυβερνητικών στρατευμάτων θανατώθηκαν πολλοί άμαχοι, και σύμφωνα με τις κυβερνητικές πηγές μόνο κατά τη «Ματωμένη Βδομάδα» σκοτώθηκαν 17.000 Παριζιάνοι ενώ άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό σε 30.000. Οι τελευταίοι 147 Κομμουνάροι εκτελέστηκαν το απόγευμα της 28ης Μαΐου στο νεκροταφείο Περ Λασέζ όπου είχαν οχυρωθεί, σε ένα σημείο που σήμερα είναι γνωστό ως Τοίχος των Κομμουνάρων. Οι απώλειες των κυβερνητικών το ίδιο διάστημα ήταν 1.000. Συγκριτικά, την περίοδο της τρομοκρατίας κατά την πρώτη Γαλλική Επανάσταση, που διήρκεσε ενάμιση χρόνο, οι νεκροί ήταν 19.000.

Ακόμα και μετά την πτώση του Παρισιού, τα αντίποινα συνεχίστηκαν και 4.500 με 7.000 Κομμουνάροι εξορίστηκαν στη Νέα Καληδονία, ενώ το Παρίσι παρέμεινε υπό στρατιωτικό νόμο για ακόμα πέντε χρόνια. Σε αρκετές άλλες πόλεις δημιουργήθηκαν κομμούνες προς συμπαράσταση στο Παρίσι οι οποίες κατεστάλησαν και αυτές, όπως στις πόλεις Σαιντ-Ετιέν (Saint-Étienne), Λε Κρεζό (Le Creusot) και Μασσαλία (Marseille).

Αναφορές & επιδράσεις

Η επαναστατική απόπειρα της εργατικής τάξης να πάρει την εξουσία στα χέρια της σε τοπικό επίπεδο, καταργώντας τις συγκεντρωτικές δομές του κράτους, αποδείχθηκε θνησιγενής. Τα πιο γνωστά έργα που αναλύουν τα γεγονότα κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας είναι Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία του Καρλ Μαρξ, γραμμένο λίγο καιρό μετά το τέλος της Κομμούνας, και το Κράτος και Επανάσταση του Λένιν. Πληθώρα άλλων έργων σοσιαλιστών αναλυτών ασχολούνται με το θέμα. Η επίδραση της Παρισινής Κομμούνας στα επόμενα επαναστατικά εγχειρήματα των αρχών του εικοστού αιώνα υπήρξε μεγάλη, τόσο ως συμβόλου όσο και ως του πρώτου πειράματος εργατικής-σοσιαλιστικής διακυβέρνησης.

Οι γυναικες στην Κομμουνα

Ανάμεσα στις πιο δεσπόζουσες είναι οι χήρες και οι μητέρες που πενθούσαν τους νεκρούς στρατιώτες, οι οποίες παρουσιάζονται συνήθως ως αθώα θύματα, αλλά ενίοτε μεταμορφώνονται σε ύπουλες φιγούρες. Οι μαγείρισσες και οι νοσοκόμες (cantinières και ambulancières) που προσέφεραν φαγητό, ποτό και ιατρική βοήθεια στην εθνοφρουρά, οι οποίες παρουσιάζονται τη μια ως ανόητες, την άλλη ως αγίες, και την τρίτη ως πανούργες. Οι «αμαζόνες» που προσφέρονταν να πολεμήσουν ενάντια στις Βερσαλλίες, και οι γυναίκες ρήτορες (επίσης αμαζόνες) που εμφανίζονται τις νύχτες στις πολιτικές λέσχες, οι οποίες ήταν ηρωικές, επικίνδυνες, χαζές και παράλογες, ανάλογα με τις πολιτικές θέσεις του εμπνευστή τους. Τέλος, κατά την τελευταία εβδομάδα του αγώνα, οι πετρολέζες που κατηγορήθηκαν ότι έβαλαν τις φωτιές που έκαψαν το Παρίσι, οι οποίες ήταν συχνότερα σατανικές παρά καλές, αλλά ακόμα και οι δικές τους απεικονίσεις κυμαίνονταν από το σαγηνευτικό στο αποκρουστικό και από το θύμα στο θύτη.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Κώστας Μπαρούτας, Η πολιτική της Ελλάδας έναντι της Παρισινής Κομμούνας (1871), Τα Ιστορικά, Τόμος 14, Τεύχος 26 Ιούνιος 1997, σελ. 77-86
• Έφη Κάννερ, Άφρονες εναντίον φρονίμων, όχλος εναντίον λαού. Ο ελληνικός τύπος της Κωνσταντινούπολης απέναντι στην Κομμούνα του Παρισιού, Μνήμων 18 (1996), σελ. 89-108

Η Κομμουνα και η Ελλαδα

Ένα από τα ηγετικά μέλη της Κομμούνας ήταν κι ένας Έλληνας, ο δικηγόρος Παύλος Αργυριάδης από την Καστοριά.Το 1889 ήταν μέλος της Κεντρικής επιτροπής του Σοσιαλιστικού Επαναστατικού Κόμματος της Γαλλίας

Εργογραφία

Ανάμεσα στα δημοσιεύματά του περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα:^[8][9][5]

Μπροσούρες

• Concentration capitaliste, trusts et accaparements. Παρίσι: έκδ. του περιοδικού La Question sociale, 1896. Ανάτυπο από την επετηρίδα Almanach de la Question sociale του 1896.
• Solution de la Question d’Orient. La Confédération balkanique, compte rendu de la conférence tenue au Grand-Orient de France sur cette question et la Macédoine, relation sur ce pays (σε συνεργασία με τον Πωλ Λαφάργκ). Παρίσι: έκδ. του περιοδικού La Question sociale, 1896. Ανάτυπο από την επετηρίδα Almanach de la Question sociale του 1896.
• Une cause célèbre. Affaire Souhain. Une mère qui, poussée par la misère étrangle ses enfants. Plaidorie. Παρίσι: έκδ. του περιοδικού La Question sociale, 1895
• La crise du socialisme en Allemagne. Παρίσι, 1891.
• La femme et le socialisme, traduction analytique de l’ouvrage de Bebel. Παρίσι: έκδ. του περιοδικού La Question sociale, χ.χ. [1893;] (πρωτοδημοσιεύθηκε σε συνέχειες στο περιοδικό La Revue socialiste το 1889).
• Essai sur le socialisme scientifique: critique économique de la production capitaliste. Παρίσι: έκδ. του περιοδικού La Question sociale, 1890 (πρωτοδημοσιεύθηκε σε συνέχειες στο περιοδικό, το 1888-1889).
• Le poète socialiste Eugène Pottier, ancien membre de la Commune. Παρίσι: έκδ. του περιοδικού La Question sociale, 1888.
• La peine de mort, considérée aux point de vue philosophique, moral, légal et pratique chez Leroux. Παρίσι, 1875.

Αρθρογραφία

1. Στο περιοδικό La Question sociale (επιλογή ελληνικής θεματολογίας):^[5]

• «L’industrie dans la royaume de Grèce (τόμ. 7, 1898, σελ. 565).
• «La guerre grèco-turque et les puissances» (τόμ. 7, 1898, σελ. 532-535).
• «La littérature populaire de la Grèce contemporaine» (τόμ. 2, 1891, σελ. 149-153).
• «Les Klephtes et les chant populaire de la Grèce contemporaine» (τόμ. 1, 1885, σελ. 179,-210, 251).
• «Macèdoine» (τόμ. 1, 1885, σελ. 88).

2. Στην επετηρίδα Almanach de la Question sociale et de la libre penseé (επιλογή ελληνικής θεματολογίας):^[5]

• «Grèce» (τόμ. 5, 1895, σελ. 171-173).
• «Grèce» (τόμ. 3, 1893, σελ. 206).
• «La question sociale en Grèce (τόμ. 1, 1891, σελ. 72-74).
• «La Macèdoine» (τόμ. 1, 1885, σελ. 88).

3. Στο περιοδικό La Revue socialiste:^[8]

• «Utilité du socialisme» (τόμ. 12, αρ. 70) Οκτώβριος 1890.
• «Des heures de travail» (τόμ. 9, αρ. 51) Μάρτιος 1889.
• «Situation économique des paysans roumains» (τόμ. 8, αρ. 47), Νοέμβριος 1888.

Παύλος Αργυριάδης: Η άγνωστη ιστορία ενός Έλληνα στην Παρισινή Κομμούνα

00:3026 Μαΐου 2018 Κοινοποίηση0

Newsroom eleftherostypos.gr

«Εμπρός της Γης οι κολασμένοι της πείνας σκλάβοι εμπρός – εμπρός. Το δίκιο από τον κρατήρα βγαίνει σα βροντή σαν κεραυνός. Φτάνουν πια της σκλαβιάς τα χρόνια όλοι εμείς οι ταπεινοί της Γης που ζούσαμε στην καταφρόνια θα γίνουμε το παν εμείς. Στον αγώνα ενωμένοι κι ας μη λείψει κανείς Ω! Νάτη, μας προσμένει στον κόσμο η Διεθνής. Θεοί, αρχόντοι, βασιλιάδες με πλάνα λόγια μας γελούν της Γης οι δούλοι κι οι ραγιάδες μοναχοί τους, θα σωθούν…Για να λείψουν τα δεσμά μας για να πάψει πια η σκλαβιά να νιώσουν πρέπει τη γροθιά μας και της ψυχής μας τη φωτιά».

Γράφει ο Ανδρέας Ντίνης

Οι στοίχοι που διαβάσατε παραπάνω ανήκουν στον Ύμνο της Διεθνούς που έγινε σύμβολο για τους «κολασμένους της Γης». Ο Ευγένιος Ποτιέ είναι ο ποιητής, που συμπύκνωσε το όραμα για ένα νέο κόσμο – το σοσιαλιστικό κόσμο – σε αυτούς τους στίχους.

Στο νέο τεύχος του ΕΤ Magazine του EleftherosTypos.gr θα ασχοληθούμε με την επανάσταση που έγινε στο Παρίσι από τις 18 Μαρτίου έως τις  28 Μαΐου του 1871  γνωστή και ως Παρισινή Κομμούνα αλλά και με έναν από τους πρώτους αναρχικούς της Ελλάδας που ήταν ένα από τα ηγετικά μέλη της Κομμούνας τον δικηγόρο Παύλο Αργυριάδς από την Καστοριά.

Ξεκινώντας όμως το ταξίδι στο παρελθόν να πούμε τι ήταν η Παρισινή Κομμούνα για όσους δεν γνωρίζουν.

Η Παρισινή Κομμούνα ήταν μια επαναστατική απόπειρα της εργατικής τάξης να πάρει την εξουσία στα χέρια της σε τοπικό επίπεδο, καταργώντας τις συγκεντρωτικές δομές του κράτους. Το πολιτικό πείραμα έλαβε χώρα στο Παρίσι και αποδείχτηκε θνησιγενές. Διήρκεσε 72 ημέρες και πνίγηκε στο αίμα από την κυβέρνηση του Λουί Τιερ (γνωστός και με το εξελληνισμένο επίθετο Θιέρσος). https://www.youtube.com/embed/ZsYgbPGaLn4?feature=oembed

Η Κομμούνα αναπτύχθηκε από το πολιτικό κενό που προέκυψε μετά τη συντριπτική ήττα της Γαλλίας στον πόλεμο με την Πρωσία (19 Ιουλίου 1870 – 10 Μαΐου 1871). Στις αρχές του 1871 οι Πρώσοι πολιορκούσαν το Παρίσι και μάλιστα στις 17 Φεβρουαρίου έκαναν θριαμβευτική πορεία στους δρόμους της γαλλικής πρωτεύουσας. Την ίδια μέρα, ο μετριοπαθής δημοκράτης Λουί Τιερ, που είχε αντιταχθεί στον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο και είχε κατηγορηθεί ως προδότης, κέρδισε τις εκλογές, μετά την παραίτηση του αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ’.

Η εργάτρια Hortense David που πολεμούσε στο οδόφραγμα της Rue Royale

Το βράδυ της 17ης προς τη 18η Μαρτίου, σε μια προσπάθεια να επιβάλει την εξουσία του στο ανυπότακτο Παρίσι, ο Τιερ αποφάσισε να αφοπλίσει την πόλη για τον φόβο εργατικής εξέγερσης. Στη Μονμάρτη και την Μπελβίλ υπήρχαν 227 κανόνια για την άμυνα της πόλης υπό τον έλεγχο της ριζοσπαστικοποιημένης Εθνοφρουράς. Οι στρατιωτικές δυνάμεις που εστάλησαν δεν κατόρθωσαν να τα καταλάβουν, καθώς κυκλώθηκαν από εθνοφρουρούς και πολίτες. Οι στρατιώτες δεν πυροβόλησαν κατά του πλήθους, αλλά συνέλαβαν τους επικεφαλής τους στρατηγούς Λεκόντ και Τομά, τους οποίους εκτέλεσαν δια τυφεκισμού.

Ο Τιερ, που είχε συνθηκολογήσει με τους Πρώσους, διέταξε το στρατό να εκκενώσει την πόλη, ενώ ο ίδιος κατέφυγε σε ασφαλές καταφύγιο, στο οχυρό των Βερσαλιών, για να μην συλληφθεί. Η Εθνοφρουρά, που είχε εξελιχθεί σε επαναστατική δύναμη, αποφάσισε οι προαποφασισμένες δημοτικές εκλογές να διεξαχθούν στις 26 Μαρτίου. Όλο αυτό το διάστημα ενεργούσε ως κυβέρνηση, με τη βοήθεια των μαρξιστών εργατών της Α’ Διεθνούς. Στις 26 Μαρτίου 1871 έγιναν με υποδειγματικό τρόπο οι δημοτικές εκλογές, στις οποίες πήρε μέρος το 50% των Παριζιάνων. https://www.youtube.com/embed/VKEzmRgQ69Y?feature=oembed

Το Δημοτικό Συμβούλιο που εκλέχθηκε ήταν 92μελές και εγκαταστάθηκε στο Δημοτικό Μέγαρο στις 28 Μαρτίου. Έλαβε την ονομασία «Κομμούνα των Παρισίων» («Commune de Paris») και ανέλαβε τις εξουσίες τις Εθνοφρουράς, εκπροσωπώντας ένα ευρύ ιδεολογικό φάσμα: Δημοκράτες και ριζοσπάστες αστούς, σοσιαλιστές, ανεξάρτητους επαναστάτες, σοσιαλιστές, μαρξιστές και αναρχικούς. Από τη σύνθεσή της είναι προφανές ότι η ηγεσία της Κομμούνας δεν είχε σαφές ιδεολογικό περίγραμμα κι έτσι δεν κατάφερε να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Ένα από τα ηγετικά μέλη της Κομμούνας ήταν κι ένας Έλληνας, ο δικηγόρος Παύλος Αργυριάδης από την Καστοριά.

Ο Λουί Μπλανκί

Πρόεδρος της Κομμούνας εξελέγη ο πολιτικός ακτιβιστής Λουί Μπλανκί, ο οποίος, όμως, είχε συλληφθεί στις 17 Μαρτίου από τις κυβερνητικές δυνάμεις. Οι κομουνάροι προσπάθησαν πολλές φορές ανεπιτυχώς να τον απελευθερώσουν, συλλαμβάνοντας ομήρους από την άλλη πλευρά, μεταξύ αυτών και τον αρχιεπίσκοπο των Παρισίων, Ζορζ Νταρμπουά.

Παρά τις αδυναμίες της, το έργο που επιτέλεσε ήταν σημαντικό, ιδιαίτερα στους τομείς της εργασίας και της παιδείας. Στον τομέα της εργασίας είχε τοποθετηθεί επικεφαλής ένας ούγγρος μαρξιστής, ο Λέον Φράνκελ, που πήρε μια σειρά από μέτρα για να ανακουφίσει τους εργάτες και τους μικροαστούς: κολλεκτιβοποίηση βιομηχανιών, χρεοστάσιο στο εμπόριο και τα ενοίκια, κατάργηση της νυχτερινής εργασίας στα αρτοποιεία, απαγόρευση τοκογλυφικών γραφείων και καθιέρωση της δεκάωρης ημερήσιας εργασίας.

Πολύ γρήγορα, η προσπάθεια της Κομμούνας αφιερώθηκε στον αγώνα εναντίον των κυβερνητικών δυνάμεων, που εν τω μεταξύ είχαν ενισχυθεί σημαντικά, μετά την αποχώρηση των Πρώσων. Διέθεταν 200.000 άνδρες απέναντι στους 60.000 άνδρες της Κομμούνας.

Ο στρατός άρχισε τις επιχειρήσεις για την ανακατάληψη του Παρισιού στις 3 Απριλίου με την πολιορκία της πόλης. Μετά τις πρώτες στρατιωτικές αποτυχίες, η Κομμούνα σκλήρυνε τη στάση της, με την Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας που συνέστησε την Πρωτομαγιά του 1871, παρά την αντίδραση των αναρχικών.

Στις 21 Μαΐου οι δυνάμεις του Τιερ μπήκαν στο Παρίσι, όπου συνάντησαν σκληρή αντίσταση από τους κομμουνάρους. Σκληρές μάχες διεξάγονταν από δρόμο σε δρόμο και από γειτονιά σε γειτονιά. Τα ανάκτορα του Κεραμεικού, το Δημαρχείο και το Μέγαρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου τυλίχτηκαν στις φλόγες. Ο στρατός προέβη σε μαζικές σφαγές αμάχων και οι Κομμουνάροι απάντησαν με την εκτέλεση 52 επιφανών Παριζιάνων, τους οποίους κρατούσαν ως ομήρους. Ανάμεσά τους, ο αρχιεπίσκοπος της πόλης Ζορζ Νταρμπουά.

Οι κυβερνητικές δυνάμεις επικράτησαν πλήρως στις 28 Μαΐου 1871, έπειτα από μια εβδομάδα άγριων μαχών, που έμεινε στην ιστορία ως «Η Ματωμένη Εβδομάδα» («La semaine sanglante»). Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων 30.000 – 40.000 κομμουνάροι σκοτώθηκαν, ενώ οι απώλειες για τους κυβερνητικούς ανήλθαν σε 1000 άνδρες. Μετά έπιασαν δουλειά τα στρατοδικεία, που εξέδωσαν 10.137 καταδικαστικές αποφάσεις: 93 σε θάνατο, 251 σε καταναγκαστικά έργα και 4586 σε εξορία στο υπερπόντιο νησί της Νέας Καληδονίας. Χιλιάδες, εξάλλου, από τους ηττημένους αναγκάσθηκαν να αυτοεξορισθούν.

Η Γαλλία έζησε υπό στρατιωτικό νόμο έως το 1876, ενώ αμνηστία για όλα τα αδικήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας δόθηκε το 1880. Καταπνίγοντας στο αίμα την επανάσταση των λαϊκών τάξεων του Παρισιού και εξουδετερώνοντας τους μοναρχικούς, το αστικό καθεστώς σταδιακά σταθεροποιείται και επιβάλλεται.

Η Γαλλική Δεξιά θεωρεί την Παρισινή Κομμούνα ως ένα κλασσικό παράδειγμα οχλοκρατίας και τρομοκρατίας. Η παγκόσμια αριστερά την αποθεώνει και τη θεωρεί ως δείγμα ωριμότητας της εργατικής τάξης, η οποία για πρώτη φορά αναλαμβάνει την εξουσία.

Η Παρισινή Κομμούνα στην Ελλάδα

Ο αντίκτυπος της Παρισινής Κομμούνας έφθασε και στην Ελλάδα. Το σύνολο των αθηναϊκών εφημερίδων της εποχής τάχθηκε εχθρικά στην Κομμούνα και μόνο η εφημερίδα «Μέλλον» του Δήμου Παπαθανασίου την υπερασπίστηκε.

Την Παρισινή Κομμούνα αποδοκίμασε και η Βουλή, στη συνεδρίαση της 22ας Μαΐου 1871. Ο βουλευτής Λομβάρδος ανέφερε στην ομιλία του: «Μικρά και αδύνατος η Ελλάς αλλ’ υπέρ της ελευθερίας πάντοτε αγωνισθείσα και αγωνιζόμενη δεν ημπορεί παρά να υψώσει δυνατά την φωνήν της αγανακτήσεώς της εναντίον εκείνων οι οποίοι εν τη καταχρήσει του ονόματος της ελευθερίας, την ελευθερίαν εσχάτως εν Παρισίοις επολέμησαν. Η Ελλάς μικρά και αδύνατος έλαβε την πείραν ότι ουδέν πολεμιώτερον της ελευθερίας όσον η αταξία. Εάν δεν εξασφαλίζη τι την ελευθερίαν, την εξασφαλίζει ο σεβασμός των νόμων και των δικαιωμάτων εκάστου».

Ο «ηγέτης» της Κομμούνας  Παύλος Αργυριάδης

Στην ομάδα των διεθνιστών της εποχής μπορούμε να εντάξουμε τον Σμυρνιό έμπορο Εμμανουήλ Δαούδογλου και τη γυναίκα του Μαρία. Τα στοιχεία που έχουμε, και γι’ αυτούς, είναι περιορισμένα και δε φωτίζουν τη δράση τους, που φαίνεται να ήταν αξιοπρόσεκτη.

Ο Παύλος Αργυριάδης

Ο Παύλος Αργυριάδης είναι ο πιο γνωστός απ’ όλα τα ονόματα που αναφέρουμε. Γεννημένος το 1849 στην Καστοριά, έζησε κυρίως στο Παρίσι όπου πήγε για νομικές σπουδές. Από το 1866 εξέδιδε το ετήσιο Almanac de la Question Sociale (Hμερολόγιο του Kοινωνικού Zητήματος). Η κοσμογονία της Παρισινής Kομμούνας τον συνεπήρε σε τέτοιο βαθμό και συνετέλεσε καταλυτικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και των ιδεών του και εκλέχθηκε μέλος της Κεντρικής Επαναστατικής Επιτροπής.  Ο Παύλος Αργυριάδης υπερασπίστηκε πολλούς αναρχικούς και σοσιαλιστές στα δικαστήρια, πήρε την πρωτοβουλία για την ίδρυση του Διεθνούς Συνδέσμου Βαλκανικής Ομοσπονδίας,  το 1891 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Δοκίμιο για τον επιστημονικό σοσιαλισμό – Oικονομική κριτική της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής, ενώ το 1899 έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Σοσιαλιστικού Επαναστατικού Κόμματος.

Η ζωή του και η δράση του

Σύμφωνα με τις πληροφορίες οι οποίες δεν έχουν όμως διασταυρωθεί, ο Αργυριάδης  φέρεται να καταγόταν από εύπορους γονείς, γιατί από μικρός βρέθηκε στην Πόλη, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα. Μετά, πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει νομικά. Κατά τη διάρκεια της Κομμούνας του 1871, ο Αργυριάδης αναφέρεται ότι έγινε μέλος του κεντρικού επαναστατικού κομιτάτου (κεντρικής επαναστατικής επιτροπής2). Θα διασωθεί από τις σφαγές και τις διώξεις, που θα ακολουθήσουν, και θα γίνει σύντομα ονομαστός. Συνδυάζοντας την πολιτική και την ιδιότητα του δικηγόρου, διακρίνεται για την υπεράσπισή του σε δίκες πολιτικού χαρακτήρα και κυρίως αναρχοσυνδικαλιστών. «Στις περισσότερες μεγάλες δίκες, που έγιναν στη Γαλλία», αναφέρει σε άρθρο του ο Γιάννης Κορδάτος, «στις οποίες δικάζονταν σοσιαλιστικές και προοδευτικές εφημερίδες, καθώς κι εργάτες και διανοούμενοι για τις ριζοσπαστικές και επαναστατικές τους ιδέες, ο Αργυριάδης πήρε μέρος, στερεώνοντας τη φήμη τόσο του καλού δικηγόρου όσο και του πρωτοπόρου σοσιαλιστή»3.

Τόσο ως μαχητικός υπερασπιστής και διαφωτιστής αρθρογράφος, όσο και ως ηγετικό κομματικό στέλεχος, ο Π. Αργυριάδης κατέχει αξιοσημείωτη θέση στην ιστορία του γαλλικού σοσιαλιστικού κινήματος και είναι από τις προοδευτικές εκείνες μορφές του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, που άσκησαν κάποια επίδραση. Αρθρα του, για τον Καρλ Μαρξ και τα θεωρητικά προβλήματα του σοσιαλισμού, δημοσιεύονται στην αναρχική εφημερίδα του Πύργου Νέο Φως (1899) και στον Σοσιαλιστή (1893-1899) του Σταύρου Καλλέργη.

Εργο της ζωής του Παύλου Αργυριάδη θεωρείται το εκλαϊκευμένο σοσιαλιστικό περιοδικό ALMANAC DE LA QUESTION SOCIALE (Ημερολόγιον του Κοινωνικού Ζητήματος), που εξέδιδε κάθε χρόνο ο Ελληνας διεθνιστής από το 1886 ως το θάνατό του.

Μια άλλη διεθνιστική του πρωτοβουλία συνδεδεμένη με την Ελλάδα είναι ο Διεθνής Σύνδεσμος Βαλκανικής Ομοσπονδίας, που εκπροσωπείται στην Ελλάδα από το 1884 από τον Ελληνικό Σύλλογο Βαλκανικής Ομοσπονδίας και εκφράζεται με το ομώνυμο δημοσιογραφικό όργανο. Ο Σύνδεσμος, του οποίου μας είναι άγνωστα τα άλλα μέλη, μετείχε στον Διεθνή Σύνδεσμο Βαλκανικής Ομοσπονδίας, που φαίνεται ότι ήταν όργανο της επιρροής του Αργυριάδη. Ο ίδιος θα είναι πρόεδρος και κύριος ομιλητής στο Συνέδριο του Διεθνούς Συνδέσμου το 18944.

Στα 1889 ήταν μέλος της κεντρικής επιτροπής του σοσιαλιστικού επαναστατικού κόμματος της Γαλλίας και, κατά τον Γιάννη Κορδάτο, πήρε μέρος στην ενωτική διάσκεψη που έγινε από τις κυριότερες κομματικές ομάδες, που αντιπροσώπευαν το γαλλικό προλεταριάτο, για την ενοποίησή τους σ’ ένα κόμμα. Σύμφωνα με διασταυρωμένες πηγές, ο Π. Αργυριάδης είχε σχέσεις και συνεργασία με Ρώσους επαναστάτες εξόριστους στο Παρίσι και κυρίως με τρομοκράτες, που ανήκαν στην οργάνωση των μηδενιστών.

Στις 19 Νοεμβρίου 1901, πέθανε σε ηλικία 52 χρόνων και μετά πέντε μέρες έγινε η πολιτική του κηδεία. Σοσιαλιστές και αγωνιστές, όπως οι Βαγιάν, Φάμπεροτ, Πωλ Μενκ, Ρουσσέλ, Ντυβρενίλ, μίλησαν για τις επαναστατικές αρετές και υπηρεσίες που πρόσφερε στο γαλλικό σοσιαλιστικό κίνημα. Στην Ελλάδα υπάρχουν βαρύγδουπα βιβλία ιστορικά και σοσιαλιστικά, που δεν αναφέρουν καν το όνομά του.

Η Κομμουνα

Το μεσημέρι της 28ης Μάη 1871 πέφτει το τελευταίο οδόφραγμα στην οδό Ραμπονό της Μπελβίλ.

Έτσι γράφτηκε και ο επίλογος της Κομμούνας του Παρισιού, της πρώτης επαναστατικής εργατικής εξουσίας στην Ιστορία της ανθρωπότητας.

Τίποτα μετά την Παρισινή Κομμούνα δεν θα ήταν ίδιο για την εργατική τάξη, αλλά ούτε και για την αστική τάξη, η οποία από εκεί και μετά θα ήταν αναγκασμένη να ζει με τον εφιάλτη μιας επανάστασης που θα σάρωνε την κυριαρχία της.

Πώς γεννήθηκε η Κομμούνα

Το 1866 μια κρίση υπερπαραγωγής «χτύπησε» τον καπιταλισμό στην Ευρώπη.

Οι χρεοκοπίες ακολουθούσαν η μία την άλλη και η ανεργία πήρε δραματικές διαστάσεις.

Η εσωτερική κατάσταση των καπιταλιστικών κρατών οξύνεται, το σύστημα κλονίζεται από τον σεισμό που το ίδιο γέννησε μέσα από τις αντιφάσεις του και αλλάζουν οι συσχετισμοί.

Η Πρωσία του Ότο φον Βίσμαρκ ισχυροποιείται έναντι της Γαλλίας του Ναπολέοντα του Γ’ (Βοναπάρτης), ο οποίος είχε αρπάξει με πραξικόπημα την εξουσία το 1851.

Οι αντιθέσεις τους οξύνονται, αφού η Γαλλία «βλέπει» έναν επικίνδυνο ανταγωνιστή για τα συμφέροντά της, ο οποίος, επιπλέον, βρίσκεται στα ανατολικά της σύνορα. Κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να υπονομεύσει τις προσπάθειες ένωσης των ξεχωριστών κρατιδίων σε μια ενιαία Γερμανία και ενισχύει τις χωριστικές διαθέσεις που υπήρχαν στα νοτιογερμανικά κρατίδια.

Η πολεμική αναμέτρηση γίνεται αναπόφευκτη. Η Γαλλία κηρύσσει το πόλεμο στην Πρωσία στις 2 Αυγούστου 1870. Ωστόσο, η επέλαση του πρωσικού στρατού είναι θυελλώδης και στις 4 Σεπτέμβρη ο γαλλικός στρατός συνθηκολογεί. Χιλιάδες Γάλλοι στρατιώτες και αξιωματικοί αιχμαλωτίζονται, ανάμεσα και ο ίδιος ο Ναπολέων ο 3ος. Η Ευρώπη μένει άφωνη από την ταχύτητα με την οποία η Γαλλία ηττήθηκε.

Στις 4 Σεπτέμβρη ξεσπούν διαδηλώσεις, με αποτέλεσμα την πτώση του αυτοκρατορικού καθεστώτος και την ανακήρυξη, στο Δημαρχείο του Παρισιού, δημοκρατίας.

Καθώς οι Πρώσοι φτάνουν στο Παρίσι στις 19 Σεπτέμβρη και το πολιορκούν, η αστική τάξη σχηματίζει «κυβέρνηση εθνικής άμυνας», η οποία αναλαμβάνει να οργανώσει την άμυνα της πόλης.

Προχωρά σε επιστράτευση και οι ένοπλοι πλέον εργάτες και μικροαστικά στρώματα συγκροτούνται ως εθνοφρουρά και πολεμούν στο πλευρό του τακτικού στρατού.

Η πολιορκία του Παρισιού, αλλά και ο φόβος του ένοπλου λαού, οδηγεί την αστική τάξη σε υπογραφή ανακωχής με τους Πρώσους στις 28 Γενάρη 1871.

Η συνθήκη της ανακωχής προβλέπει την παράδοση εδαφών και οχυρών στην Πρωσία και τη διάλυση του τακτικού στρατού.

 Η Εθνοφρουρά αρνείται να παραδοθεί, ενώ σε πολλές περιοχές του Παρισιού δημιουργείται επαναστατικός αναβρασμός.

Οι εκλογές που διεξάγονται στις 7 Φλεβάρη περιπλέκουν την κατάσταση.

Στην Εθνοσυνέλευση που εκλέγεται κυριαρχούν τα κόμματα που εκπροσωπούν τη μεγαλοαστική τάξη, ενώ σχηματίζεται κυβέρνηση υπό τον Αδόλφο Θιέρσο, η οποία εξουσιοδοτείται να αρχίσει διαπραγματεύσεις με τους Πρώσους για την άμεση υπογραφή συνθήκης ειρήνης.

Στις 26 Φλεβάρη υπογράφεται η συνθήκη ειρήνης με βαρείς όρους για τη Γαλλία, η οποία όχι μόνο χάνει εδάφη, αλλά καλείται να καταβάλει και ένα αστρονομικό ποσό για πολεμικές αποζημιώσεις.

Την 1η Μάρτη 1871 πρωσικός στρατός μπαίνει στο Παρίσι και καταλαμβάνει ορισμένα φρούρια, βόρεια και ανατολικά της πόλης.

Τώρα πια η γαλλική αστική τάξη, έχοντας «κλείσει» προδοτικά το μέτωπο με τους Πρώσους, «πετάει» κατά μέρος τις «διακηρύξεις» περί «πατριωτισμού» και εμφανίζει το σάπιο πρόσωπο του ταξικού της συμφέροντος.

Χωρίς να διστάσει στιγμή, στρέφεται ενάντια στην ένοπλη εργατική τάξη, η οποία δεν αποδέχεται την ανακωχή και προετοιμάζεται για ένοπλη αντίσταση.

Στις 18 Μάρτη στρατός εισβάλλει στις εργατικές συνοικίες του Παρισιού, για να αρπάξει τα κανόνια στο λόφο της Μονμάρτης που ανήκαν στην Εθνοφυλακή και που είχαν κατασκευαστεί από λεφτά των Παριζιάνων στη διάρκεια της πολιορκίας του Παρισιού από τους Πρώσους.

Η απόπειρα απέτυχε. Ο λαός του Παρισιού ξεσηκώνεται.

Η Εθνοφρουρά κρατά τα όπλα και τα κανόνια της ενώ συγκροτείται Κεντρική Επιτροπή.

Ένας ταξικός πόλεμος ανάμεσα στην εργατική τάξη και την αστική κυβέρνηση «εθνικής άμυνας» ξεκινά.

Στις 26 Μάρτη 1871 εκλέγεται η Παρισινή Κομμούνα.

Στις 28 Μάρτη η Κεντρική Επιτροπή της Εθνοφρουράς παραδίδει την εξουσία στην Κομμούνα.

Οι εξεγερμένοι καταλαμβάνουν το Δημαρχείο και υψώνουν την Κόκκινη Σημαία.

Μέσα από τους σπασμούς που προκαλούσε στον καπιταλισμό η κρίση του και ο γαλλοπρωσικός πόλεμος, γεννήθηκε η Κομμούνα του Παρισιού.

Ήταν ένα εργατικό και όχι ένα κοινοβουλευτικό Σώμα, εκτελεστικό και συγχρόνως νομοθετικό. Οι αντιπρόσωποί της, εργάτες στην πλειοψηφία τους, εκλέγονταν από τον λαό και ήταν ανακλητοί.

Το πρώτο Διάταγμα της Κομμούνας θέσπιζε την κατάργηση του τακτικού στρατού και την αντικατάστασή του από τον ένοπλο λαό. Οι δημόσιοι υπάλληλοι εκλέγονταν και ήταν ανακλητοί με αμοιβή την αμοιβή ενός εργάτη.

Εκλεγμένοι και ανακλητοί είναι και οι δικαστές.

Η Κομμούνα θέσπισε τον χωρισμό της Εκκλησίας από το Κράτος και τη μετατροπή των εκκλησιαστικών κτημάτων σε εθνική ιδιοκτησία.

Όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα άνοιξαν τις πύλες τους στον λαό.

Καθιερώθηκε η δωρεάν μόρφωση, η απαλλαγή της Παιδείας από την Εκκλησία και η υποταγή της στις κατευθύνσεις του νέου κράτους.

Επικυρώθηκε η εκλογή ξένων υπηκόων στα όργανα της Κομμούνας στο όνομα του διεθνισμού.

Τα εργοστάσια, που είναι κλειστά ή εγκαταλείφθηκαν από τους εργοδότες, παραδίδονται στους εργάτες.

Το πιο σημαντικό Διάταγμα της Κομμούνας θέσπιζε μια οργάνωση της μεγάλης βιομηχανίας, ακόμα και της χειροτεχνίας, που έπρεπε να βασίζεται στην οργάνωση των εργατών στο εργοστάσιο, μα και που έπρεπε να συνενώσει όλους αυτούς τους συνεταιρισμούς σε μια μεγάλη ένωση.

Απαγορεύτηκε η νυχτερινή εργασία, καταργήθηκε το ενοίκιο, τα γραφεία εύρεσης εργασίας, καταστρέφεται η λαιμητόμος, ιδρύεται η Ένωση Γυναικών για την Άμυνα του Παρισιού.

Κατεδαφίζεται μέσα στις επευφημίες του πλήθους η Στήλη της Νίκης στην πλατεία Βαντόμ ως σύμβολο εθνικισμού και μίσους ανάμεσα στους λαούς.

«Κοιτάχτε την Παρισινή Κομμούνα. Αυτή ήταν η διχτατορία του προλεταριάτου», αναφωνεί με ενθουσιασμό ο Φρίντριχ Ένγκελς.Η ανακήρυξη της Κομμούνας

Η συμμετοχή Ελλήνων στην Κομμούνα του Παρισιού είναι μια συναρπαστική ιστορία, κομμάτι αξεδιάλυτο με την ανάπτυξη των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα.

Το νήμα αρχίζει να ξεδιπλώνεται από το 1836 όταν εμφανίζεται ένας θορυβώδης ουτοπικός σοσιαλιστής, ο αγωνιστής του ’21 Παναγιώτης Σοφιανόπουλος (1786-1856) από το Σοπωτό Καλαβρύτων (τα σημερινά Αροάνια). Ο Σοφιανόπουλος ήταν γιατρός και υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας.

Ο Σοφιανόπουλος εκδίδει το 1836 το περιοδικό «Πρόοδος», ενώ παράλληλα εξέδιδε 4-5 εφημερίδες στις οποίες μεταξύ άλλων δημοσιεύονταν κείμενα των ουτοπικών σοσιαλιστών Σαρλ Φουριέ (1772-1837) και Ρόμπερτ Όουεν (1771-1858). Υπήρξε αδιάλλακτος πολέμιος της βαυαρικής τυραννίας και διαφθοράς και των νόμων της και υποστηριχτής της «κοινωνικής δημοκρατίας» και των αστικοδημοκρατικών ευρωπαϊκών επαναστάσεων του 1830 και του 1848. Διώχθηκε αμείλικτα από το καθεστώς, ενώ αφορίστηκε από την Εκκλησία. Του αποδίδεται η χρήση του όρου «σοσιαλισμός» για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1849.

Στο πλευρό του, μεταξύ άλλων, ήταν και ένας έμπορος από τη Σμύρνη, ο Εμμανουήλ Δαούδογλου, ο οποίος συνέχισε το έργο του Σοφιανόπουλου όταν αυτός πέθανε, το 1865. Ο Δαούδογλου συνδέεται με την Κομμούνα του Παρισιού σίγουρα έμμεσα και ίσως άμεσα. Συγκεκριμένα στην Κομμούνα πήρε μέρος η γυναίκα του Μαρία Πανταζή, η οποία εκτελέστηκε από τους βερσαλλιέρους μετά την ήττα της. Είναι πιθανό να συμμετείχε και ο ίδιος, ενώ είναι βέβαιο ότι ήταν μέλος της Α’ Διεθνούς. Οι θέσεις του ήταν ένα ιδιότυπο κράμα πρωτοχριστιανικών δοξασιών περί κοινοκτημοσύνης και ουτοπικού σοσιαλισμού. Όπως έλεγε, «Εάν ο Χριστός ήρχετο σήμερα εις τον κόσμον, θα επεδίδετο εις την οργάνωσιν των εργατικών τάξεων, διά να ανυψώση δι’ αυτού του τρόπου την όλην κοινωνίαν».

Την ίδια χρονική περίοδο κάνει την εμφάνισή του ένας νομικός από την Καστοριά, ο Παύλος Αργυριάδης (1849 – 1901), ο οποίος όπως φαίνεται ήταν αρκετά βαθύς γνώστης του μαρξισμού, αφού αντιμετώπιζε τους αστούς σαν ανειρήνευτους εχθρούς των εργατών και πίστευε ότι η κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη μπορούσε να γίνει μόνο με βίαιο τρόπο.

Οι πληροφορίες για τη συμμετοχή του ή όχι στην Κομμούνα είναι αντικρουόμενες. Κάποιες τον θέλουν όχι απλά να έχει συμμετοχή, αλλά να είναι και μέλος της Κεντρικής της Επιτροπής, ενώ άλλες υποστηρίζουν ότι την περίοδο αυτή δεν βρισκόταν καν στο Παρίσι. Πάντως, το 1880 πολιτογραφήθηκε Γάλλος πολίτης.

Αμφιλεγόμενη είναι η συμμετοχή στην Κομμούνα του Παρισιού του Κεφαλονίτη ποιητή Μικέλη Άβλιχου (1844 – 1917), ο οποίος έχει χαρακτηριστεί «αναρχικός» επειδή σπουδάζοντας στη Βέρνη της Ελβετίας γνωρίστηκε με τον Μιχαήλ Μπακούνιν, τον Ρώσο θεωρητικό του αναρχισμού, και πιθανόν μέσω αυτού ο Άβλιχος έγινε μέλος της Α’ Διεθνούς.

Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ο Μ. Άβλιχος βρισκόταν στο Παρίσι την περίοδο της Κομμούνας και θεωρείται απίθανο να μη συμμετείχε.

Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι στο πλευρό των Γάλλων εναντίον των Πρώσων βρέθηκαν να πολεμούν περίπου 1.500 Έλληνες εθελοντές για τους οποίους κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ένας αριθμός από αυτούς συμμετείχε στην Κομμούνα. Υλικό με ονόματα εκείνων που πολέμησαν στις γραμμές της δεν υπάρχουν, παρά μόνο τα ονόματα αυτών που πολέμησαν εναντίον των Πρώσων. Ωστόσο, η αθηναϊκή εφημερίδα «Παλιγγενεσία» της 1ης Ιούνη του 1871 αναφέρει κάποιον Σπανδωνή από την Χίο, ο οποίος ανέλαβε υπηρεσία διευθυντή των τηλεγραφείων της Κομμούνας.

Ο Γουσταύος Φλοράνς

Τον Οκτώβρη του 1862 στο Ναύπλιο ξεσπά εξέγερση που οδηγεί στην έξωση του βασιλιά Όθωνα και στον σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης. Η εξέγερση αγκαλιάζει και άλλες πόλεις της Πελοποννήσου, όπως της Κορίνθου και της Πάτρας, νησιά των Κυκλάδων, αλλά και την ίδια την Αθήνα.

Σε ορισμένες εξεγερμένες περιοχές κάνουν δειλά την εμφάνισή τους επαναστατικές επιτροπές και Δημοτικά Συμβούλια που αντικαθιστούν τις καθαιρεμένες αρχές. Η αστική τάξη βλέπει τη λαϊκή οργάνωση με πολύ «κακό μάτι» και αποφεύγει να μπει επικεφαλής της εξέγερσης.

Το αποτέλεσμα τελικά ήταν να αντικατασταθεί ο Όθωνας από τον Δανό Γεώργιο Α’ και να ψηφιστεί ένα Σύνταγμα με το οποίο εγκαθιδρυόταν βασιλευόμενη δημοκρατία.

Σε αυτήν την εξέγερση συναντάμε το αποτύπωμα ενός προσώπου που αγωνίστηκε από ηγετική θέση και έδωσε τη ζωή του για την υπεράσπιση της Κομμούνας. Τον Γουσταύο Φλοράνς, φίλοι του οποίου έστησαν οδόφραγμα στη γωνία των οδών Αιόλου και Ερμού στο οποίο ύψωσαν κόκκινη σημαία.

Ο Φλοράνς ήταν «μπλανκιστής» και συμμετείχε ως εθελοντής στην κρητική επανάσταση εναντίον της οθωμανικής κατοχής μαζί με άλλους Γάλλους, αλλά και Ιταλούς που εμφορούνταν από τη σοσιαλιστική ιδεολογία.

Είχε συνδεθεί στην Αθήνα με αστικοδημοκρατικούς κύκλους και η δράση του τόσο πολύ είχε ενοχλήσει τη Γαλλία που ζήτησε από την κυβέρνηση Βούλγαρη την απέλασή του η οποία δεν έγινε εξαιτίας της θυελλώδους συμπαράστασης των Ελλήνων ομοϊδεατών του. Ωστόσο, ενοχλημένη από την παρουσία του και τη δράση του στην Αθήνα εμφανίστηκε και η ελληνική κυβέρνηση η οποία μάλιστα απαγόρευε τις διαλέξεις του.

Ο Γ. Φλοράνς επέστρεψε στη Γαλλία και την άνοιξη του 1871, στη διάρκεια της Κομμούνας, σκόπευε να έλθει στην Ελλάδα για να συγκροτήσει Σώμα εθελοντών για την ενίσχυση των κομμουνάρων. Ήταν ήδη καταδικασμένος από την κυβέρνηση «Εθνικής Άμυνας» ερήμην εις θάνατον.

Δεν πραγματοποίησε ωστόσο το ταξίδι του και σκοτώθηκε πολεμώντας τους βερσαλλιέρους.

Η εφημερίδα «Μέλλον», που υποστήριξε μαχητικά την Κομμούνα, ανέφερε για τον Φλοράνς στις 20 Ιούλη 1871:

«Ήτον ο πολίτης Φλουράνς, ο γενναίος, ο ενθουσιώδης εκείνος νέος, ο τρέχων πανταχού όπου εθνική επανάστασις, ίνα προσφέρη το αίμα και την περιουσία του, ο φλεγόμενος εκ του ιεροτέρου πυρός της ελευθερίας και παλιγγενεσίας των λαών. Η Ελλάς οφείλει εν δάκρυ επί του γενναίου όσον ευγενούς τούτου φιλέλληνος, η δε Κρήτη μια νοεράν ανθοδέσμην επί του τάφου του ακραιφνούς όσον επιφανούς εθελοντού της. Το “Μέλλον” ραίνει εκ μέρους της Ελλάδος και της Κρήτης και το δάκρυ και την ανθοδέσμην, οικτείρον τα ηλίθια ή πεπωρωμένα κύμβαλα, τα μη σεβασθέντα την αγιωτέραν και ευγενεστέραν φλόγα εν τω αδολωτέρω και τιμιωτέρω στήθει, αλλ’ εξυβρίσαντα επί της θανής του».Κομμουνάροι με τα κανόνια τους στον λόφο της Μονμάρτης

Ο λαός στην Ελλάδα ενημερώνεται για τα γεγονότα στο Παρίσι από τις εφημερίδες, οι οποίες αρχικά αντιμετωπίζουν την Κομμούνα χωρίς πολιτικές προκαταλήψεις. Όσο όμως περνούσαν οι μέρες και στο Παρίσι εγκαθιδρυόταν η εργατική εξουσία, το σύνολο του Τύπου στάθηκε εχθρικά απέναντί της.

Η μόνη εφημερίδα που υπερασπίζεται μαχητικά την Κομμούνα ήταν το «Μέλλον» του μπλανκιστή Δήμου Παπαθανασίου. Η εφημερίδα είχε εκδοθεί το 1859 στην Αθήνα και ήταν το δημοσιογραφικό όργανο της επαναστατικής φοιτητικής νεολαίας. Η αρθρογραφία της ήταν εξαιρετικά μαχητική, αν κι η λογοκρισία επέβαλε στους αρθρογράφους να είναι προσεχτικοί στις επιθέσεις τους κατά του στέμματος και του κρατικού μηχανισμού.

Πολλοί από τους συντάκτες της καταδιώχτηκαν, φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν.

Με ταξική συνέπεια, το ελληνικό αστικό πολιτικό σύστημα αποδοκίμασε κατηγορηματικά την εργατική εξουσία στο Παρίσι. Η κυβέρνηση των Βερσαλλιών είχε στείλει εγκύκλιο προς όλες τις κυβερνήσεις της Ευρώπης, να καταδικάσουν την παρισινή επανάσταση.

Η εγκύκλιος διαβάστηκε στην Ελληνική Βουλή, η οποία δεν άργησε να εγκρίνει ψήφισμα καταδικαστικό. «Η διαγωγή του εν Παρισίοις οικτρώς και αξίως ως έπραξεν τον βίον καταστρέψαντος δήμου εξήγειρε και δικαίως την αγανάκτησιν όλων των λαών. Τα κοινοβούλια της Ευρώπης διαρρήδην απεδοκίμασαν τα εν Παρισίοις εκτελεσθέντα. Η ελληνική Βουλή έπραξε και αύτη ως ώφειλεν», ανέφερε σχετικά η εφημερίδα «Παλιγγενεσία».

Δυστυχώς, ένας από αυτούς που άσκησαν σκληρή πολεμική κατά της Κομμούνας, χρησιμοποιώντας μάλιστα και βαριές εκφράσεις, ήταν και ο Εμ. Ροΐδης σε άρθρο του στο περιοδικό «Παρθενών». Η πτώση της Κομμούνας   Οδόφραγμα στη Rue de Castiglione

Κάτω από τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων ανάμεσα στον στρατό των Βερσαλλιών και στο ένοπλο προλεταριάτο, αλλά και τις αδυναμίες και αυταπάτες των ηγετών της Κομμούνας στις 21 Μάη στρατεύματα βερσαλλιέρων μπαίνουν στο Παρίσι.

Επί οχτώ μέρες, οι κομμουνάροι και οι γυναίκες της Κομμούνας αντιστέκονται με αφάνταστο ηρωισμό.

Στις 27 Μάη συντρίβεται η τελευταία αντίσταση στο Νεκροταφείο Περ Λασαίζ στην Μπελβίλ και σε άλλα Εργατικά Διαμερίσματα του Παρισιού.

Στις 28 Μάη πέφτει το τελευταίο οδόφραγμα στην οδό Ραμπονό της Μπελβίλ. Η αστική τάξη πανηγυρίζει.

Η Κομμούνα είχε νικηθεί.

Η κυβέρνηση του Θιέρσου συνεργάστηκε με τους Πρώσους προκειμένου να σχηματιστεί στρατός από τους χιλιάδες αιχμαλώτους πολέμου, τους οποίους οι Πρώσοι απελευθέρωσαν και επέτρεψαν να περάσουν από τις γραμμές τους και να χτυπήσουν πισώπλατα την Κομμούνα. Ενώ μετά την πτώση της Κομμούνας συνελάμβαναν πρόσφυγες και τους παρέδιδαν στην κυβέρνηση των Βερσαλλιών.

Ο Κ. Μαρξ συμπυκνώνει σε μερικές φράσεις την αιτία της πτώσης της εργατικής εξουσίας που κράτησε 72 μέρες.

«Αν ηττηθούν θα φταίει μόνο η “καλή τους καρδιά”

Θα έπρεπε να είχαν βαδίσει αμέσως κατά των Βερσαλλιών…

Το γαλλικό προλεταριάτο περιφρόνησε τη σημασία των καθαρά πολεμικών ενεργειών στον εμφύλιο πόλεμο και αντί να επιτεθεί αποφασιστικά και άμεσα στις Βερσαλλίες αργοπόρησε και έδωσε χρόνο στην κυβέρνηση του Θιέρσου να ανασυνταχθεί, να οργανώσει στρατό και να προετοιμαστεί για τη ματωμένη βδομάδα».Πίνακας που απεικονίζει τουφεκισμό κομμουνάρων στον τοίχο του νεκροταφείου Περ Λασαίζ

Στο πλαίσιο των ιστορικών συνθηκών του 19ου αιώνα και του τότε επιπέδου ωριμότητας του εργατικού κινήματος, δεν μπορούσε να είναι ολοκληρωμένο.

Τα μέλη της Κομμούνας χωρίζονταν σε μια πλειοψηφία μπλανκιστών, που επικρατούσαν στην Κεντρική Επιτροπή της Εθνοφυλακής, σε οπαδούς της σοσιαλιστικής σχολής του Προυντόν, καθώς και μια μειοψηφία μαρξιστών της Διεθνούς.

Οι μπλανκιστές στη μεγάλη τους πλειοψηφία ήταν σοσιαλιστές μόνον από επαναστατικό ένστικτο. Λίγοι μόνο είχαν κατακτήσει μεγαλύτερη σαφήνεια στις σοσιαλιστικές ιδέες και αρχές.

Οι οπαδοί του Προυντόν, που θεωρείται ο πρόδρομος του αναρχισμού, αντιπαράθεταν στην καπιταλιστική ιδιοκτησία τη μικρή ατομική ιδιοκτησία, ενώ ο ίδιος ο Προυντόν δεν παραδεχόταν την ταξική πάλη και τη δικτατορία του προλεταριάτου.

Παρά τα τεράστια βήματα που έκανε το γαλλικό προλεταριάτο, σταμάτησε στη μέση του δρόμου.

Στον οικονομικό τομέα, η Κομμούνα παρασύρθηκε από το όνειρο να εγκαθιδρύσει ανώτερη Δικαιοσύνη σε μια χώρα που να την ενώνει το πανεθνικό καθήκον, ενώ δεν κατέλαβε κρατικά ιδρύματα, όπως η Τράπεζα της Γαλλίας.

Ωστόσο, το σημαντικότερο δίδαγμα από τον ηρωικό αγώνα των προγόνων κομμουνάρων είναι η ανάγκη της αυτοτελούς οργάνωσης του προλεταριάτου, της πολιτικής του πρωτοπορίας που είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα. Η ματωμένη βδομάδα   Αιχμάλωτοι κομμουνάροι στις Βερσαλλίες

Αποθηριωμένοι οι αστοί σέρνουν το Παρίσι στο αίμα των κομμουνάρων. Τουφεκίζονται τουλάχιστον 20.000 άντρες, γυναίκες και παιδιά.

Φρικτά είναι όσα διηγείται ανταποκριτής της «Εφημερίδος της Κολωνίας», τα οποία δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Μέλλον» στις 4 Ιούνη 1871.

«Εν τω θεάτρω Chatelet συνεδριάζει διηνεκώς το στρατοδικείον. Oι προσαγόμενοι αντάρται εξάγονται διά της δεξιάς ή της αριστεράς θύρας και όσοι μεν εξάγονται διά της δεξιάς τυφεκίζονται ευθύς, όσοι δε διά της αριστεράς αποστέλλονται ως ήττον ένοχοι εις Βερσαλλίας. Και εν τω κήπω του Λουξεμβούργου, και εν τοις Ηλυσίοις Πεδίοις, και εν τη πλατεία Λοβάου, και εν πάσαις ταις προσφάτως κυριευθείσαις συνοικίαις τυφεκίζονταν αντάρτες (…)

Των κοιμητηρίων μη εξαρκούντων, τα πτώματα των τουφεκισμένων μεταφέρονται εις τον κήπον του Λουξεμβούργου, εις τας πλατείας του Αγίου Ιακώβου και του Αγίου Λαζάρου και εις άλλα μέρη των Παρισίων ένθα υπάρχει χώμα προς ανόρυξην λάκκων».

Άλλοι ανταποκριτές μιλούν για τη μυρωδιά του αίματος που είχε σκεπάσει τις εργατικές συνοικίες ή για τη συνεχή μεταφορά των πτωμάτων με πολυάριθμες άμαξες. Όλο το Παρίσι αντηχούσε από τις βολές των τουφεκισμών. Παντού περνούσαν στρατιωτικά αποσπάσματα με αιχμαλώτους. Από μια ομάδα αιχμαλώτων ένας αξιωματικός επιλέγει τυφλά ανθρώπους, τους βγάζουν από τη γραμμή και τους εκτελούν επιτόπου. Όλες οι αίθουσες του Δημαρχείου του Παρισιού είχαν μετατραπεί σε στρατοδικεία τα οποία με συνοπτικές διαδικασίες καταδίκαζαν σε θάνατο άντρες, γυναίκες, γέροντες, ακόμα και παιδιά.

«Πραγματικά δοξασμένος πολιτισμός όπου το ζωτικό του πρόβλημα σήμερα είναι πώς θα ξεφορτωθεί τους σωρούς από τα πτώματα των ανθρώπων που δολοφόνησε όταν είχε τελειώσει πια η μάχη», γράφει ο Φρ. Ένγκελς.

Περίπου 45.000 άτομα συνελήφθησαν, τουλάχιστον 3.000 πέθαναν σε κάτεργα και εξορίες, ενώ περίπου 3.500 κομμουνάροι απελαύνονται και υποχρεώνονται να μην επιστρέψουν ποτέ στη Γαλλία.

Άραγε ήρθαν από αυτούς κάποιοι στην Ελλάδα; Ίχνη κομμουνάρων στην Ελλάδα  

Όσοι κομμουνάροι απελάθηκαν ή κατάφεραν να ξεφύγουν από την αιμοδιψή μανία της αστικής τάξης και της κυβέρνησης Θιέρσου κατέφυγαν σε διάφορες χώρες στις οποίες υπέστησαν την κρατική βία με φυλακίσεις, βασανιστήρια, διώξεις.

Ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος σε άρθρο του στο περιοδικό «Πρωτοπόροι», που εκδιδόταν τον μεσοπόλεμο στην Αθήνα, υποστηρίζει ότι από διηγήσεις έβγαινε το συμπέρασμα ότι μερικοί κουμμουνάροι έφτασαν στην Ελλάδα και έμειναν για πάντα. Μάλιστα δημοσιεύει και δύο αναφορές πιθανόν κάποιου διευθυντή φυλακών ο οποίος αναφέρει πώς πρέπει να είναι η συμπεριφορά απέναντι στον κομμουνάρο ή στους κομμουνάρους που βρίσκονταν στη φυλακή του. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, έπρεπε να μεταχειρίζονται όλα τα μέσα, πειθώ και βία, για να αποκηρύξουν τις ιδέες τους, όμως όπως ο ίδιος λέει τίποτα δεν μπορούσε να τους εξαναγκάσει και συνέχιζαν να λένε «πως είναι κομμουνισταί».

«Τι απόγιναν οι κομμουνάροι αυτοί; Δεν έχουμε άλλες πληροφορίες. Η ίδια στοματική παράδοση λέει πως μερικοί από δαύτους πέθαναν εδώ στην Αθήνα. Πότε; Πού είναι θαμμένοι; Δεν ξέρουμε τίποτα», γράφει ο Γ. Κορδάτος.

Η απήχηση της Κομμούνας και ο κίνδυνος δημιουργίας ενός σοσιαλιστικού κόμματος στην Ελλάδα ανησύχησε τις κυρίαρχες τάξεις οι οποίες, διά των πολιτικών τους εκπροσώπων, συμμετείχαν στον συντονισμό της δράσης ενάντια στα μέλη της Α’ Διεθνούς, ενώ αναδείκνυαν και την ανάγκη της παράδοσης τυχόν κομμουνάρων φυγάδων στις γαλλικές αρχές.

Η Κομμούνα του Παρισιού και ο ηρωικός αγώνας του ένοπλου προλεταριάτου αποτέλεσε μια σημαντική καμπή τόσο στο νεογέννητο εργατικό κίνημα όσο και στις σοσιαλιστικές ιδέες που βρίσκονταν ακόμα στα σπάργανα της ουτοπίας. Τα πρώτα εκείνα βήματα οδήγησαν, με όχι ευθύγραμμη πορεία, το 1918 στην ίδρυση του ΚΚΕ.

Όπως έγραφε ο Β. Ι. Λένιν, «η  Κομμούνα έβαλε σε κίνηση το σοσιαλιστικό κίνημα της Ευρώπης.

Το παράδειγμά της διάλυσε τις πατριωτικές αυταπάτες και έκανε θρύψαλα την πίστη ότι οι επιδιώξεις της αστικής τάξης είναι πανεθνικές.

Η Κομμούνα έμαθε στο ευρωπαϊκό προλεταριάτο να βάζει συγκεκριμένα τα καθήκοντα της σοσιαλιστικής επανάστασης».

Και ο Κ. Μαρξ έγραφε: «Το Παρίσι των εργατών με την Κομμούνα του θα γιορτάζεται πάντα σαν δοξασμένος προάγγελος μιας νέας κοινωνίας. Τους μάρτυρές της τους έχει κλείσει μέσα στη μεγάλη της καρδιά η εργατική τάξη. Τους εξολοθρευτές της τους κάρφωσε κιόλας η ιστορία στον πάσσαλο της ατίμωσης απ’ όπου δε μπορούν να τους λυτρώσουν μήτε όλες οι προσευχές των παπάδων τους».

(Πηγές: Κ. Μαρξ «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», Μ. Παπαϊωάννου «Η Παρισινή Κομμούνα και η Ελλάδα», Γιάννη Κορδάτου «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας», Β. Λάζαρη «Οι ρίζες του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος», S. Berstein – P. Milza «Ιστορία της Ευρώπης», «Ριζοσπάστης», αρχείο «902 Αριστερά στα FM», «902 TV»)

Πηγή: 902 

Ποιανού εισαι;

Από το ΦΒ

άκουγα προχθές τον διάδοχο του στέμματος της Αγγλίας Κάρολο, να μιλάει για τον Έλληνα παππού του και θυμήθηκα μια παλιότερη δημοσίευση μου, που έγραφα για τον παππού του Κάρολου, πρίγκιπα Ανδρέα, του βασιλικού οίκου Σλέσβιχ Χόλσταϊν Σόντερμπουργκ Γκλύξμπουργκ
………………………………………..
Ο πρίγκιπας Ανδρέας ηταν αδελφός του βασιλιά Κωνσταντίνου και γιος του Γεωργίου του Α’ ιδρυτή της δυναστείας στην Ελλάδα.
………………………………………..
σύμφωνα με τον αρχηγό του στρατιωτικού συνδέσμου Νικόλαο Ζορμπά οταν ηταν διοικητής στη σχολή ευελπίδων και ο πρίγκιπας Ανδρέας, εύελπης, (πριν τους βαλκανικούς)το παλάτι τον πίεσε να δώσει προαγωγή στον Ανδρέα και ο Ζορμπας αρνήθηκε.
………………………………………..
στις εκλογές του 1920 επικρατεί η ηνωμένη παράταξη των εθνικοφρόνων.
η δεξιά της εποχής ας πούμε.
………………………………………..
πρώτη μα πρώτη τους πράξη είναι να επαναφέρουν από την εξορία τη Βασιλική οικογένεια, που τους είχε εξορίσει ο Βενιζέλος στον πρώτο παγκόσμιο.
………………………………………..
αμέσως διορίζουν τον πρίγκιπα Ανδρεα διοικητή σε Μεραρχία στη Μίκρα Ασία και στην συνέχεια τον προάγουν σε αντιστράτηγο και αναλαμβάνει το δεύτερο σώμα στρατού
………………………………………..
17 Αυγούστου 1921 στην μάχη του Σαγγάριου ο αρχιστράτηγος Παπούλας διατάσσει το Β’ Σώμα Στρατού που διοικούσε ο Πρίγκιπας Ανδρέας να προχωρήσει…
………………………………………..
Ο Ανδρέας κρατάει ολόκληρο το Σώμα στάσιμο για 12 μέρες (17 έως και 28 Αυγούστου) μη εκτελώντας την διαταγή του αρχιστράτηγου, διότι κατά την κρίση του αυτό ήταν το καλύτερο……….
………………………………………..
Η κύρια ρήξη όμως έρχεται όταν ο Παπούλας αναμένοντας επίθεση εναντίον του Γ’ Σώματος Στρατού και σχεδιάζοντας να αιφνιδιάσει τον Κεμάλ με ταυτόχρονη επίθεση των δυο άλλων Σωμάτων διατάζει τον Β’ Σώμα του Ανδρέα να κινηθεί.
………………………………………..
Ο πρίγκιπας Ανδρέας έχει και πάλι διαφορετική άποψη.
………………………………………..
Χωρίς έγκριση του Παπούλα, μετακινεί το Σώμα που διοικούσε ΠΙΣΩ από το Γ’ Σώμα Στρατού, αφήνοντας πλήρως ακάλυπτο από τις πλευρές και νώτα το Α’ Σώμα Στρατού.
………………………………………..
αυτή ειναι εγκατάλειψη θέσης και σε περίοδο πολέμου τιμωρείται με εκτέλεση…(αν αυτο το σχεδιο ειχε πετύχει θα διαλυόταν ο στρατός του Κεμάλ τοτε, εκει)
………………………………………..
του αφαιρείται η διοίκηση της Στρατιάς απ τον αντιστράτηγο Παπούλα λόγω ανικανότητας και καταφανούς ανεπάρκειας.
……………………………………………………….

Στην φωτογραφια ο παπους μου Κωνσταντινος Παπαδογιαννης στην Μ Ασια το 1921

στις 21 Δεκεμβρίου 1921 ο πρίγκιπας Ανδρέας στέλνει επιστολή απ την Μικρά Ασία στην Ελλάδα στον φίλο του Ιωάννη Μεταξά που μεταξύ άλλων λέει:
………………………………………..
«Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων.
………………………………………..
Επικρατεί Βενιζελισμός ογκώδης και κατά την l5ην Δεκεμβρίου (γιορτή του Αγίου Ελευθερίου, ονομα του Βενιζέλου) είχον κλείσει σχεδόν όλα τα καταστήματα.
………………………………………..
Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ δια να τους πετσοκόψη όλους αυτούς τους αχρείους, οι οποίοι φέρονται ούτω κατόπιν του φοβερού αίματος όπερ εχύσαμεν εδώ»
………………………………………..
μετά την καταστροφή και την εκτέλεση των εξ αυτός δικάζεται ξεχωριστά και καταδικάζεται σε θάνατο.
………………………………………..
αλλά η ποινή δεν εκτελείται.
………………………………………..
Μετά από πιέσεις του Άγγλου πλοιάρχου Τάλμποτ ο στρατηγός Πάγκαλος επεμβαίνει και η ποινή μετατρέπεται σε ισόβια εξορία από την Ελλάδα.
………………………………………..
το 1931 η σύζυγος του Αλίκη παθαίνει κατάθλιψη και την κλείνουν σε κλινική στην Ελβετία.
………………………………………..
μέσα σε επτά μήνες παντρεύονται και οι τέσσερις κόρες του Ανδρέα και φεύγουν από το σπίτι.
………………………………………..
ο πρίγκιπας Ανδρέας μετακομίζει μόνιμα στο Μόντε Κάρλο όπου χαίρεται τη ζωή του με τις ερωμένες του.
………………………………………..
ο γιος του Φίλιππος βολοδέρνει από οικογένεια σε οικογένεια και από σπίτι σε σπίτι.
………………………………………..
τελικά στα 1944 ο Ανδρέας πεθαίνει στο Μοντε Καρλο στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου, απένταρος, απο καρδιακή προσβολή…

ΧΑΣΑΝ

Ψωνίζω εφτά μήνες από τον Χασαν.Σήμερα πήγα και του είπα αν μπορεί να γράψει κάποια πράγματα που ήθελα γιατι δεν είχα χρήματα και μου είπε να πάρω ότι θέλω. Με ρώτησε γιατί είμαι σκυθρωπη και του είπα πως ντρέπομαι. Του είπα πως θα του φέρω τα χρήματα άμεσα. Μου είπε να μη ντρέπομαι, μου έβαλε στη τσάντα κρυφά αυγά κιντερ, χυμούς και τσουρέκια, μου είπε πως έχει όλη την γειτονιά στο τεφτερι του, μου είπε πως θέλει να βοηθάει.Του πήγα μακαρόνια με κρέας για να τον ευχαριστήσω. Μου είπε πως τρώει μόνο λαχανικα και να το πάρω πίσω, βοηθάει γιατί το θεωρεί χρέος του, το θεωρεί ζωή του. Είναι απο τα δεκαεξι του εδώ και έχει πονέσει πολύ. Να μείνουν στην πατρίδα τους και να πολεμισουν είπαν, έμειναν εδώ και πολεμάνε για την αγάπη. Ο Χασαν από το Μπαγκλαντές ειναι εδώ για εμάς. Ειμαστε εδώ για εκείνον. Η γειτονιά έχει ένα λουλούδι και το λένε Χασαν, αν φύγω θα πονέσω.

Ο Χασαν είναι αδερφός μας.

@ Κλειώ Σοφιανοπούλου*

περιγραφη φωτογραφιας για τυφλά άτομα

Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών

Η ταμπέλα του καταστήματος του Χασάν

Ευχομαι μια μερα ολοι οι στρατοι να γινουν μουσικα συγκροτηματα που θα παιζουν τραγουδια για την Λευτερια αντι να σκοτωνουν ανθρωπους.

Αλλα και στο παρασκηνιο πρεπει να πω δυο πραγματα συγκρινοντας τα δυο ακουσματα.

1, Οι Ρωσσοι αρτιοι, επαγγελματιες ,εντυπωσιακοι, διαλεξαν Ελυτη και Θεοδωρακη εμφανιση υπεροχη σιγουρα τους πηρε πολλους μηνες για να βγει αυτο το αποτελεσμα. Συγκρινετε το με την αοιδο στην τσιμεντωμενη Ακροπολη και τα κοκκορακια της.

2. Οι Αμερικανοι θυμιζαν σχολικη παρασταση που στηθηκε βιαστικα σαν απαντηση στους Ρωσσους. Και ο τιτλος «στρατος Ευρωπης Αφρικης» μαλλον μας ανατριχιασε για το δικο μας μελλον απο αυτους που σκορπιζουν τις βομβες τους απο την Σερβια μεχρι την Λιβυη και απο την Συρια μεχρι την Υεμενη

Υπεροχο το κλαρινο καταπληκτικη η Αφρο Αμερικανη τραγουδιστρια στην αποδοση της Ελληνικης γλωσσας γιατι εχω την εντυπωση πως την φιλοξενησαμε σε καποιο στρατοπεδο συγκεντρωσης πριν τα καταφερει να φτασει στις ΗΠΑ και να γινει μισθοφορος; Ισως να ακουγε τις ρατσιστικες κραυγες εξω απο τα συρματοπλεγματα σε σχεση με τους Αφρικανους που ερχονται στην χωρα μας να μας αλλιωσουν τον πολιτισμο και ετσι εμαθε τοσο καλα Ελληνικα .Ποιος ξερει ισως παλι να ειναι παιδι απο Αφρικανο και Ελληνα γονιο Υπαρχουν πολλα τετοια παιδια ξερετε. Η παλι να καταγεται απο την Αιτη την χωρα των εξεγερμενων Αφρικανων σκλαβων που εστειλε 100 εθελοντες να πολεμισουν στο πλευρο μας το 1821 και 45 τονους καφε για να αγορασουμε οπλα .Σε καθε περιπτωση χαιρομαι που μια Αμερικανα Αφρικανικης καταγωγης επελεγει να μας πει ενα τραγουδι για την λευτερια των Σουλιωτων .

Γιουρα

Mairi Kampouraki S4pfohnsSorned  ·

Γυάρος το θανατονήσι

Σαν σήμερα 27/03/1961 «κλείνουν» οι φυλακές της Γυάρου……………..

Το νησί αδειάζει…αλλά η Χούντα ανοίγει πάλι τις φυλακές το 1967.

Υπολογίζεται πως πέρασαν περίπου 22.000 εξόριστοι!

Ξέρετε που βρίσκεται και πόσες ιστορίες βάφτηκαν με αίμα εκεί;

Η Γυάρος ονομάστηκε από τους ιστορικούς ως το Νταχάου της Μεσογείου, καθώς πάνω στα βράχια του άγονου νησιού χτίστηκε ένα από τα μεγαλύτερα συγκροτήματα φυλακών και εκεί εκτοπίστηκαν χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι στα μετεμφυλιακά χρόνια και κατά την διάρκεια της επταετίας μέχρι το 1974.Οι φυλακές χτίστηκαν τούβλο τούβλο από τους εξόριστους, πολλοί από τους οποίους δεν κατάφεραν ποτέ να επιστρέψουν στις οικογένειές τους….

Σε πέντε όρμους του νησιού δημιουργήθηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης.Στον πρώτο όρμο, το 1950 βρισκόταν 5.500 κρατούμενοι, στον δεύτερο 1.500, στον τρίτο 990, στον τέταρτο 2.000 και στον πέμπτο 300 κρατούμενοι.

Εκτός από τους πολιτικούς κρατούμενους, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά εξέτισαν ποινές εξορίας στη φυλακή της Γυάρου ως χριστιανοί αντιρρησίες συνείδησης.Η χρήση του ως τόπου εξορίας και φυλάκισης έγινε κυρίως στα διαστήματα 1947-1952, 1955-1961 και 1967-1974.

Η επιστροφη πολιτικων κρατουμενων απο την Γυαρο Το οχηματαγωγό «Σκίρων» που μεταφέρει τους πολιτικούς εξορίστους της Γυάρου μετά την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών, φτάνει στο λιμάνι του Πόρτο Ράφτη. Φωτο: Αρχείο ΕΡΤ

από Φυσάει αδιαφορία, κοινωνικοπολιτικά θέματα

Η Γυάρος (και Γιούρα) είναι ένα κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου Πελάγους μεταξύ Άνδρου, Σύρου και Κέας. Σήμερα το νησί είναι ακατοίκητο. Χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας στους ρωμαϊκούς χρόνους αλλά και στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας από το 1947 μέχρι το 1952, από το 1955 έως το 1961 και από το 1967 έως το 1974

Αρχαιότητα

Η πρώτη μη αμφισβητούμενη πληροφορία αρχαιογνωστικού περιεχομένου για το νησί προέρχεται από τον Αριστοτέλη μέσω του Αιλιανού: «Εδώ, οι ποντικοί καταβροχθίζουν ακόμη και τη σιδηρίτιδα γη». Ο Αντίγονος ο Καρύστιος μας πληροφορεί για τον θανατηφόρο άχερδο -είδος αγριοαπιδιάς- που αν τον μπίξει κάποιος σε ένα δέντρο, το ξεραίνει.

Κατά την αρχαιότητα η Γυάρος διέθετε μόνιμο πληθυσμό και ήταν αυτόνομη πόλη-κράτος, όπως τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων. Ο Στράβωνας που πέρασε από το νησί αναφέρει την ύπαρξη σε αυτό ενός μικρού χωριού ψαράδων, που ζούσαν κυρίως από την αλιεία πορφύρας. «Θα στείλουν πρεσβευτή στον Ιούλιο Καίσαρα, στην Κόρινθο για να του ζητήσουν τη μείωση του φόρου των εκατόν πενήντα δραχμών που πρέπει να καταβάλλουν».

Ρωμαϊκή περίοδος

Στα Ρωμαϊκά χρόνια, το νησί αναφέρεται ως τόπος εξορίας επωνύμων: επί Τιβερίου εξορίζεται ο Γάιος Σιλανός, ανθύπατος της Ασίας.^[3] και ο Βίμπιος Σέρενος ανθύπατος της Εκτός Ισπανίας. Επί Γαΐου Καλιγούλα, ο Φλάκκος Αουίλλιος, επίτροπος Αλεξανδρείας Αιγύπτου. Εδώ επί Νέρωνα εξορίζεται ο στωικός φιλόσοφος Μουσώνιος Ρούφος. Θα ανακαλύψει μια κρήνη και θα επιβιώσει. Ο στωικός Επίκτητος αναρωτιέται: «τι Ρώμη, τι Γυάρος, τι Αθήνα, τι φυλακή…»

Όμως σε αυτόν τον αφιλόξενο και βραχώδη τόπο μαρτυρείται η λατρεία της Αφροδίτης Μυχίας βάσει επιγραφής (IG XII,5 651)^[4]. Είναι πιθανή επίσης η λατρεία της Αρτέμιδος και η απόδοση τιμών στον Περσέα, καθώς οι μορφές τους απεικονίζονται σε νομίσματα χάλκινα των Γυαρίων (300-200 π.Χ.). Επιγραφή από τη Σάμο και άλλη από την Παλαιόπολη της Άνδρου μιλούν για «δήμο ο Γυαρίων».

Ήδη ο Κλων Στέφανος από το 1870 αναγνωρίζει ότι η επιγραφή περί Αφροδίτης Μυχίας προέρχεται από τον ερειπιώνα της αρχαίας πολίχνης του νησιού. Πρόκειται για τον οικισμό των ψαράδων του Πλούταρχου ή εκείνον των αλιέων κοχυλιών πορφύρας του Λουκιανού;^[5] Οι αναφορές για το νησί τα επόμενα χρόνια είναι ελάχιστες.

Κείμενο και φωτογραφίες: Lothar A. Hoppen. Μετάφραση: Α. Τσίγκας. Ιστοσελίδα του συγγραφέα: www.foto-spuren.de. Πρώτη δημοσίευση στα γερμανικά στο περ. NeaFoni. Ο Lothar A. Hoppen είναι συνταξιούχος μηχανικός. Γοητευμένος από ανθρώπους και φύση επισκέπτεται την Ελλάδα εδώ και πάνω από 40 χρόνια. Τον μισό χρόνο ζει στη Σύρο ως ενεργό μέλος της κοινότητας. Στη Γερμανία και την Ελβετία κάνει πολυμεσικές παρουσιάσεις και διαλέξεις για την Ελλάδα.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και κατά τη διάρκεια της χούντας ζούσαν εδώ κυρίως πολιτικοί κρατούμενοι, κατά κανόνα κομμουνιστές. Οι κρατούμενοι χωρίζονταν σε τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες, ανάλογα με τη σοβαρότητα της «αντικυβερνητικής» τους δραστηριότητας. Η πρώτη κατηγορία περιλάμβανε τους πιο επικίνδυνους κομμουνιστές. Μεταξύ των επιφανών κρατουμένων του Γυάρου συγκαταλέγονταν ο μεταγενέστερος υπουργός εξωτερικών Γιάννης Χαραλαμπόπουλος και ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Ακόμα και ηθοποιοί της επιθεώρησης διακινδύνευαν με ένα λάθος τραγούδι ή μια αιχμηρή σάτιρα τον εκτοπισμό τους – χωρίς δίκη, χωρίς δικαστική απόφαση. Στο νησί οι αρχές προσπαθούσαν με τεράστια ηχεία προπαγάνδας να πειθαρχήσουν τους έγκλειστους. Μια κρατική επιτροπή ασφάλειας μπορούσε αργότερα να κρίνει εάν ήταν επιτυχής η αναμόρφωση των κρατουμένων. Απολύονταν όμως μόνο όσοι έκαναν δήλωση μεταμέλειας υπογράφοντας δήλωση αφοσίωσης στο στρατιωτικό καθεστώς. Δεν ήταν πολλοί αυτοί που υπέγραψαν.

Οι συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων ήταν άθλιες, το φαγητό λιγοστό και συχνά χαλασμένο. Υπήρξαν συχνές αναφορές σε καψώνια και αυθαιρεσίας. Μεγάλο πρόβλημα ήταν και η λειψυδρία, η Γυάρος δεν έχει πηγές ή πηγάδια. Το νερό ερχόταν με δεξαμενόπλοια από άλλα νησιά. Πολλοί κρατούμενοι δεν επέζησαν την κράτησή τους. Πέθαναν από πείνα και δίψα, από έλλειψη ιατρικής περίθαλψης ή τις συνέπειες των βασανιστηρίων. Σε περιόδους αιχμής ήταν στρατοπεδευμένοι εκεί μέχρι και 12.000 πολιτικοί κρατούμενοι. Το αναρρωτήριο στεγαζόταν σε ένα μεγάλο κτήριο. Αντίθετα το νεκροταφείο είναι πολύ μικρό. Στο τέρμα ενός ανοιχτού κόλπου υπάρχουν μόνο 21 τάφοι. Γιατί οι εξαντλημένοι και μελλοθάνατοι μεταφέρονταν στα γρήγορα στο νοσοκομείο της Ερμούπολης. Πέθαιναν εκεί και όχι στη φυλακή. Έτσι ωραιοποιούνταν η στατιστική των θυμάτων της εκτόπισης. Η επίσκεψη του νεκροταφείου της Γυάρου μας άγγιξε ιδιαίτερα. Στις σκουριασμένες πινακίδες, πρόχειρα στερεωμένες με σύρμα σε σιδερόβεργες μπηγμένες στο χώμα, αναγράφονται απέριττα τα ονόματα εκείνων που αναπαύονται εδώ. Χωρίς ημερομηνία γέννησης και θανάτου λείπει ωστόσο κάθε πλαίσιο ύπαρξής τους. Ο τάφος τεκμηριώνει μόνο τον θάνατο του εκτοπισμένου.

Γιουρα

Πρωτοχρονια 1951

Πάσχα 1950. Λευκαδίτες στη Γυάρο. Διακρίνονται: Όρθιοι από αριστερά στην πίσω σειρά: 1. Χριστόφορος Κούρτης, 2. Σταμάτης Κακλαμάνης, 3. Νίκος Βανδώρος, 4. Φώντας Χαλικιάς, 5. Λευτέρης Γλένης, 6. Ανδρέας Παπαδόπουλος, 7. Αντώνης Καραμποΐκης, 8. Θεοδόσης Γεωργάκης (παπά Μπακατσέλος), 9. Παπά Στάθης Κτενάς, 10. Χρήστος Φραγκούλης, 11. Πέτρος Λάζαρης, 12. Νίκος Σταματέλος, 13. Πάνος Μεσσήνης, 14. Πάνος Κωσταράκης, 15. Κώστας Μουσούρης, 16. Γιάννης Χαλκιόπουλος, 17. Ορέστης Βαγενάς. Μεσαία και μπροστινή σειρά: Πανταζής Ασπρογέρακας, Μήτσος Σκληρός, Κώστας Σκληρός, Ανδρέας Θάνος, Σπύρος Φραγκούλης, Αποστόλης Μιχαλάτος, Στάθης Καράμπαλης, Σπυραντώνης Αραβανής, Πολυχρόνης Σγουρόπουλος, Χριστογιάννης Γεωργάκης, Μήτσος Χαλικιάς (Τζίμης), Τριαντάφυλλος Λογοθέτης, Διονύσης Σκληρός, Μήτσος Λογοθέτης, Πανταζής Κοντογεώργης, Νίκος Κατωπόδης, Γεράσιμος Φραγκούλης, Λουκάς Αργυρός, Αρίσταρχος Θερμός (ή Λογοθέτης).

Διακοπες στην Γυαρο

Η «αποκλειστικότητα» του Πλεύρη

Οι μοναδικοί «δημοσιογράφοι» που εξασφάλισαν την άδεια της χούντας να επισκεφτούν και να περιγράψουν το κάτεργο της Γυάρου ήταν δύο στελέχη του «Κόμματος 4ης Αυγούστου», έμπιστοι του φιρερίσκου Κώστα Πλεύρη. Ο Σπύρος Μανωλόπουλος, «περιφερειακός διοικητής Θεσσαλονίκης» της οργάνωσης του Πλεύρη και ο Πολύδωρος Δάκογλου, στέλεχος της ηγεσίας και ιδρυτής μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας του χουντικού ΕΝΕΚ.

Οι δυο «δημοσιογράφοι» παρέμειναν «επί ικανόν χρονικόν διάστημα» στη Γυάρο και, από ό,τι λένε οι ίδιοι, περιτριγύριζαν το στρατόπεδο ελεύθερα, μιλούσαν με όποιον φυλακισμένο επιθυμούσαν και επικοινωνούσαν με τον διοικητή όποτε ήθελαν. Δεν είναι σαφές με ποια ακριβώς ιδιότητα βρέθηκαν στη Γυάρο για τόσο μεγάλο διάστημα οι δυο νεαροί χουντικοί: του επισκέπτη, του πληροφοριοδότη των αρχών, του δεσμοφύλακα; Το σίγουρο είναι ότι το αποτέλεσμα της έρευνάς τους δημοσιεύτηκε στην φιλοναζιστική εφημερίδα «4η Αυγούστου» (αρ. φύλλου 38, Σεπτέμβριος 1967) με τίτλο «Αποκλειστικόν ρεπορτάζ 4ης Αυγούστου: Γυάρος». Οι συντάκτες δεν παραλείπουν να τονίσουν την μοναδικότητα: Copyright by “4 August”. Το κείμενο υπογράφει μόνο ο Μανωλόπουλος, αλλά στην εισαγωγή αναφέρεται και ο Δάκογλου.

Οι δύο «δημοσιογράφοι» ξεκαθαρίζουν εξαρχής ότι τα μόνα δημοσιεύματα για τη Γυάρο, τα οποία θεωρούν αξιόπιστα είναι «άι δηλώσεις των υπουργών Δημοσίας Τάξεως και Εσωτερικών κ.κ. Τοτόμη και Παττακού, ως και του γ.γ. του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως Συνταγματάρχου κ. Ιωάννου Λαδά, οι οποίοι επανειλημμένως επεσκέφθησαν την νήσον και ούτω έχουν ιδίαν αντίληψιν της καταστάσεως».

Για τους δυο φανατικούς θαυμαστές των ολοκληρωτικών καθεστώτων η Γυάρος «έχει εντελώς ιδιάζουσαν μορφήν, πολύ ολίγον ομοιάζουσαν με στρατόπεδον πολιτικών κρατουμένων». Τους θυμίζει κατασκήνωση του υπουργείου Παιδείας! Οι φυλακισμένοι περνούν ζωή και κότα, με μπάνιο, φαΐ και καλοπέραση. Οι εγκαταστάσεις κατά τεταρταυγουστιανούς είναι άνετες και οι παροχές πλουσιοπάροχες. Στην καντίνα υπάρχουν τα πάντα: «από τσιμπιδάκια μέχρι μαγιό ελάνκα, και από τσιγάρα μέχρι παγωμένα αναψυκτικά».

Εκεί που αρχίζει να βρομάει λίγο η αντικειμενικότητα του ρεπορτάζ, είναι όταν εμφανίζονται οι ίδιοι οι κρατούμενοι να κάνουν δίαιτα: «Αρχικώς έκαστος κρατούμενος εδικαιούτο 500 γραμμάρια άρτου ημερησίως. Επειδή όμως η ποσότης ήτο μεγάλη, η Φρουρά, τη αιτήσει και τη υποδείξει των κρατουμένων, το περιώρισεν εις 400 γραμμάρια». Για να απαντήσουν στις κατηγορίες περί βασανιστηρίων, οι συντάκτες διατυπώνουν την πεποίθησή τους ότι …παχαίνουν: «Ολοι έχουν παχύνει περί τα 3-4 κιλά».

Οπως μαθαίνουμε από τις εφημερίδες της 11ης/5/67, το συσσίτιο των κρατουμένων έχει ως εξής:
ΔΕΥΤΕΡΑ: Φασόλια σούπα 140 γρ., ρέγγα 200 γρ., χόρτα ραδίκια ή κουνουπίδι 400 γρ. ελιές 50 γρ.
ΤΡΙΤΗ: Κιμάς κατεψυγμένος 120 γρ., μακαρόνια 85 γρ., 2 αυγά, τυρί κεφαλίσιο 60 γρ.
ΤΕΤΑΡΤΗ: Ρύζι σούπα 80 γρ., συκώτι κατεψυγμένο 80 γρ., τυρί φέτα 50 γρ.
ΠΕΜΠΤΗ: Φασολάκια κονσέρβα 300 γρ., σαρδέλες παστές 50 γρ., χαλβάς 100 γρ.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Φακές σούπα 140 γρ., ελιές 50 γρ., πατάτες βραστές 400 γρ., λεμόνι ένα.
ΣΑΒΒΑΤΟ: Μπάμιες κονσέρβα 300 γρ., μορταδέλα 150 γρ., φυτικό βούτυρο ½ πακέτο, κομπόστα 200 γρ.
ΚΥΡΙΑΚΗ: Κρέας βραστό 150 γρ., μακαρόνια 85 γρ., δύο αυγά, τυρί κεφαλίσιο 60 γρ.
«Το πρωινόν ρόφημα, αποτελούμενον εκ τεΐου, ενισχύεται ενίοτε εκ γάλακτος εβαπορέ ή συμπεπυκνωμένου, το δε γεύμα ή το δείπνον διά φρούτου, χυμών ή μαρμελάδας».

Οι ανταποκριτές του Πλεύρη περιγράφουν την καθημερινότητα των φυλακισμένων: «Παιχνίδια και γέλια με την θάλασσαν, βουτιές και ‘πατητές’, ηλιοκαμένα σώματα και κρέμες προστατευτικές διά την ηλιοθεραπείαν (…) Οι όρμοι το πρωί έχουν την εικόνα πλαζ. Οι κρατούμενοι κάνουν ηλιοθεραπείαν, γυμναστικήν ή κολυμβούν. Πολλοί εξ αυτών διαθέτουν αναπνευστήρας, βατραχοπέδιλα και όπλα δι’ υποβρύχιον ψάρεμα, εις το οποίον επιδίδονται ελευθέρως. Η νήσος έχει άφθονον ψάρι και δεν είναι λίγοι εκείνοι, οι οποίοι γυρίζουν εις τους θαλάμους των με το δίχτυ των γεμάτο».

Η πλαζ

Αλλά και η συμπεριφορά των δεσμοφυλάκων είναι -κατά τους τεταρταυγουστιανούς- υποδειγματική. Υποτίθεται ότι τα μεγάφωνα καλούν τους φυλακισμένους λέγοντας «παρακαλούμε τον κύριο τάδε…». Και συμπληρώνουν: «Χαρακτηριστικόν επίσης της ευγενείας, η οποία επικρατεί εις το στρατόπεδον είναι ότι το ότι, εφόσον κληθούν κρατούμενοι δι’ υποθέσεις των εις τας αρμοδίας υπηρεσίας, ουδέποτε ίστανται ορθοί κατά το διάστημα της εκεί παραμονής των. Πάντοτε τους προσφέρεται κάθισμα». Μόνο ένα παράπονο άκουσαν από τους 2.000 κρατούμενους. Ηταν η διαμαρτυρία της βουλευτού της ΕΔΑ Μαρίας Καραγιώργη, για την προμήθεια κάποιων ειδών. Ο διοικητής του στρατοπέδου έσπευσε να καθησυχάσει τους δαιμόνιους ρεπόρτερ. Κατ’ αυτόν οι κρατούμενες ζητούσαν «εσώρουχα μαύρου χρώματος με δαντέλα, μπικίνι, μπικουτί, ρόλεϊ και λακ για τα μαλλιά, μαγιό ‘ντε πιες’, λάδι ηλίου διαφορετικής μάρκας από το της καντίνας και άλλα παρόμοια».

Αυτή υπήρξε η μοναδική «δημοσιογραφική» μαρτυρία για τη Γυάρο

«Αι συνθήκαι διαβιώσεως των κρατουμένων Γυάρου είναι καλαί και βελτιούνται συνεχώς», δήλωσε ο Παττακός στις 9/5/67, ύστερα από επίσκεψη στο νησί με τη συνοδεία του υπουργού Δημόσιας Τάξης Τοτόμη. Αυτός ξεκαθάρισε ότι «δέματα και άλλα είδη από τους συγγενείς δεν γίνονται δεκτά, δεδομένου ότι οι κρατούμενοι δεν έχουν ανάγκην τοιούτων». Και τι ανάγκη να έχουν;

Εξορισθεντες απο την Αργολιδα στην Χουντα

Mε αφορμη την ημερα μια αναρτηση για λιγους-ες

Δ Κατσοριδας

Πρωιμη εργατικη ταξη κατα την επανασταση του 1821

Εξώφυλλο: Ο Αντώνιος Οικονόμου κηρύσσει την Επανάσταση στην Ύδρα. Λιθογραφία εμπνευσμένη από το Λεύκωμα του Π. Φον Ες. Τετραχρωμία, κατ’ αντιγραφήν των εν Μονάχω εικόνων, με επεξηγηματικά κείμενα, σε πρόλογο του Σπύρου Π. Λάμπρου,

Το ηρώον του Αγώνος, Αθήνα, Ελληνική Εκδοτική Εταιρεία, 1910.